Τα Δυτικά μέσα ενημέρωσης αδυνατούν να εξηγήσουν τους πολέμους που ταράζουν τη «περίπλοκη Ανατολή» επειδή αρνούνται ενημερώσουν σύμφωνα με το περιφερειακό επίπεδο. Αντί να συζητάμε αν τα γεγονότα στη Συρία είναι μια επανάσταση, ένας εμφύλιος πόλεμος ή μια εξωτερική επίθεση, ή αν η καταστολή στην Τουρκία είναι δικαιολογημένη ή όχι, ο Τιερί Μεϊσάν προτείνει μια άλλη ανάγνωση των γεγονότων μέσω του παράδειγματος των Κούρδων.
Τα Δυτικά μέσα ενημέρωσης μεταχειρίζονται τα γεγονότα στη Μέση Ανατολή Κράτος με Κράτος. Οι αναγνώστες τους, οι οποίοι αγνοούν οι περισσότεροι την ιστορία αυτής της περιοχής δεν εκπλήσσονται, αλλά αδυνατούν να κατανοήσουν αυτή τη «περίπλοκη Ανατολή» διαρκώς σε πόλεμο.
Όμως, η Μέση Ανατολή δεν συγκρίνεται σε καμία περίπτωση με την Ευρώπη, για παράδειγμα, αλλά μάλλον περισσότερο με την Αφρική, επειδή τα σύνορά της δεν βασίζονται σε γεωγραφικές πραγματικότητες, αλλά σε σχετικές ρυθμίσεις που έγιναν από τις αποικιοκρατικές δυνάμεις. Κατά τη διάρκεια του περασμένου αιώνα, τα Κράτη της Μέσης Ανατολής εργάστηκαν για να μεταμορφώσουν τους πληθυσμούς τους σε πραγματικούς Λαούς. Εν τέλει, μόνο η Αίγυπτος, η Συρία και το Ιράκ τα κατάφεραν.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε ετών, ο δυτικός Τύπος μίλησε για μια υποτιθέμενη «δημοκρατική επανάσταση» στην Τυνησία, τη Λιβύη, την Αίγυπτο και τη Συρία, για δήθεν «ιρανική ανάμιξη» στο Μπαχρέιν, τον Λίβανο και την Υεμένη και για «τρομοκρατία» στο Ιράκ. Αντίθετα, επί τόπου, όλες οι δυνάμεις που εμπλέκονται, με μοναδική εξαίρεση τις πετρελαϊκές δικτατορίες του Κόλπου, κατήγγειλαν αυτήν την ανάγνωση των γεγονότων και παρουσίασαν μια εντελώς διαφορετική περιφερειακή ερμηνεία.
Για παράδειγμα, ας παρατηρήσουμε την κατάσταση των Κούρδων. Θα μπορούσα με τον ίδιο τρόπο να εξηγήσω εδώ την κατάσταση του Νταές/Daesh, αλλά αυτό το δεύτερο παράδειγμα θα ήταν ακόμη πιο δύσκολο να γίνει αποδεκτό για τους δυτικούς αναγνώστες μου.
Σύμφωνα με το δυτικό Τύπο, οι Κούρδοι ζουν ευτυχισμένοι στο Ιράκ, όπου διαθέτουν σχεδόν απόλυτη αυτονομία στο πλαίσιο ενός ομοσπονδιακού συστήματος που επιβλήθηκε ευτυχώς από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αγωνίζονται στη Συρία ταυτόχρονα εναντίον της αλαουτικής δικτατορίας της οικογένειας Άσαντ και της σουνιτικής εξτρεμιστικής καταπίεσης του Νταές/Daesh. Και είναι υπερβολικά υπό καταστολή στην Τουρκία. Ωστόσο, είναι ένας λαός που έχει το δικαίωμα για ένα ανεξάρτητο κράτος στη Συρία, αλλά όχι στην Τουρκία.
Για τους ίδιους τους Κούρδους, η πραγματικότητα είναι διαφορετική.
Κούρδοι έχουν ένα κοινό πολιτισμό, αλλά όχι την ίδια γλώσσα ούτε την ιστορία. Για να απλοποιήσω, εκείνοι του Ιράκ ήταν γενικά υπέρ των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, εκείνοι της Τουρκίας και της Συρίας ήταν φιλοσοβιετικοί.
Ανησυχώντας για την ισχυρή λαϊκή υποστήριξη υπέρ της ΕΣΣΔ στην Τουρκία, οι Ηνωμένες Πολιτείες οργάνωσαν πρώτα μια μετανάστευση προς τη Γερμανία, έτσι ώστε οι Τούρκοι να μη μπαίνουν στον πειρασμό να κόψουν τους δεσμούς με το ΝΑΤΟ, και αργότερα θα ενθαρρύνουν τη καταστολή των Κούρδων του PKK. Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου της δεκαετίας του ’80, οι Κούρδοι της Τουρκίας εκατοντάδες χιλιάδες κατέφυγαν στη Συρία με τον ηγέτη τους, Αμπντουλάχ Οτζαλάν, και προστατεύτηκαν εκεί. Το 2011, πήραν τη συριακή υπηκοότητα.
Ας εισέλθουμε τώρα ερχόμαστε στην καρδιά του θέματος.
Κανείς δεν μίλησε για το κουρδικό ζήτημα κατά τη διάρκεια του Πρώτου Πολέμου στη Συρία, ο οποίος είχε σκοπό να επεκτείνει την «Αραβική Άνοιξη», χρησιμοποιώντας τις τεχνικές πολέμου 4ης γενιάς. Όλα ξεκίνησαν αργά με το Δεύτερο Πόλεμο στη Συρίας, ο οποίος άνοιξε με τη Διάσκεψη των αυτοαποκαλούμενων «Φίλων της Συρίας» στο Παρίσι τον Ιούλιο του 2012.
Οι δηλώσεις από τους ηγέτες των χωρών του ΝΑΤΟ άφηναν να πιστέψουμε ότι η Αραβική Δημοκρατία της Συρίας θα ανατρεπόταν σύντομα και ότι οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι θα προσχωρούσαν στην εξουσία, όπως είχαν καταφέρει στην Τυνησία, τη Λιβύη και την Αίγυπτο.
Ως εκ τούτου, η Τουρκία κάλεσε τους πληθυσμούς της Βόρειας Συρίας να έρθουν στην επικράτεια της για να προστατευτούν από τα δεινά της «επανάστασης». Τον Σεπτέμβριο, διορίστηκε ένας "Βαλής», Βεϊσέλ Dalmaz, δηλαδή ένας Τούρκος νομάρχης -αλλά ο όρος χρονολογείται από την οθωμανική περίοδο και αναφέρεται συνεπώς στη καταπίεση των Σουλτάνου-. Υπό την άμεση εποπτεία του πρωθυπουργού Ερντογάν, διανυμένε στους "πρόσφυγες" δισεκατομμύρια δολάρια των χρημάτων από τις πετρελαϊκές δικτατορίες.
Εκείνη την εποχή ο καθένας είδε την προσπάθεια να αποδυναμωθεί η Συρία, αλλά κανείς δεν κατάλαβε το υποκείμενη κίνητρο αυτής της μεταφοράς πληθυσμού.
Ωστόσο, ένα κοντινό πρόσωπο της πρέσβη Σαμάνθα Πάουελ, Kelly Μ Greenhill, είχε δημοσιεύσει ένα ακαδημαϊκό άρθρο για τη στρατηγική μηχανική της μετανάστευσης ως όπλο πολέμου [1], το οποίο θα έπρεπε να μας ξυπνήσει τη προσοχή. Η Τουρκία κατασκεύαζε νέες πόλεις για να φιλοξενήσει τους Σύρους, αλλά περιέργως δεν τους τις παρέδωσε. Είναι ακόμα άδειες. Η Άγκυρα ξεκίνησε τη διαλογή των προσφύγων ανάλογα με τις πολιτικές τους απόψεις και τους κράτησε είτε σε καταυλισμούς όπου θα μπορούσαν να λάβουν στρατιωτική εκπαίδευση πριν να σταλούν για να πολεμήσουν στη πατρίδα τους, είτε τους αναμείγνυε με τον ίδιον τον πληθυσμό της και σε αυτή την περίπτωση τους εκμεταλλεύτηκε στην εργασία.
Στη βόρεια Συρία, οι απομένοντες πληθυσμοί ήταν κυρίως Χριστιανοί, Κούρδοι και Τουρκμένοι. Οι τελευταίοι πέρασαν μαζικά στην υπηρεσία της Τουρκίας πλαισιώθηκαν από τους «γκρίζους λύκους», δηλαδή μια φασιστική πολιτοφυλακή που δημιουργήθηκε το 1968 για λογαριασμό του ΝΑΤΟ. Από την πλευρά της, η Δαμασκός δημιούργησε χριστιανικές και κουρδικές πολιτοφυλακές για να εξασφαλιστεί η ασφάλεια της επικράτειας. Για δύο χρόνια, όλοι οι Κούρδοι της Συρίας πολέμησαν υπό τις διαταγές της Αραβικής Δημοκρατίας της Συρίας.
Προδίδοντας τον Αμπντουλάχ Οτζαλάν - ιδρυτή του PKK -και τους Κούρδους αδελφούς του, ένας εξ αυτών, ο Σύρος Σαλέχ Μουσλίμ επανασυνδέθηκε με τη Τουρκία, η οποία, ωστόσο, είχε σφαγιάσει ένα μέρος της οικογένειάς του στη δεκαετία του ’80. Συναντήθηκε μυστικά με τους προέδρους Ερντογάν και Ολάντ, στις 31 Οκτωβρίου 2014 στα Ηλύσια, και σύναψε μια διαθήκη με εκείνους. Η Γαλλία και η Τουρκία ανέλαβαν την δέσμευση να αναγνωρίσουν ένα ανεξάρτητο κράτος στη βόρεια Συρία, του οποίου θα ήταν πρόεδρος. Σε αντάλλαγμα, έπρεπε να "καθαρίσει" το έδαφος σφαγιάζοντας το χριστιανικό πληθυσμό, όπως άλλωστε το έκαναν άλλοι Κούρδοι, πριν έναν αιώνα, όταν σφάγιασαν Χριστιανούς για λογαριασμό των Οθωμανών. Στη συνέχεια, έπρεπε να δεχθεί στα εδάφη του τα εκδιωγμένα από τη Τουρκία μέλη του κουρδικού PKK, ενώ οι Σύροι σουνίτες πρόσφυγες θα τους αντικαθιστούσαν στις νυν κουρδικές περιοχές της Τουρκίας.
Το σχέδιο αυτό έχει μια μακρά ιστορία: γράφτηκε από τον Ahmet Davutoğlu και τον Γάλλο ομόλογο του Ζιπέ, το 2011, πριν από την ένταξη της Τουρκίας στο πόλεμο της Λιβύης και πριν από τα γεγονότα στη Συρία. Είχε εγκριθεί δημοσίως από το Πεντάγωνο το Σεπτέμβριο του 2013, όταν ο Ρόμπιν Ράιτ δημοσίευσε στην εφημερίδα New York Times το χάρτη αυτού του μελλοντικού Κράτους και εκείνου που έγινε το Χαλιφάτο του Νταές/Daesh. Το πρώτο Κράτος φυσικά θα ονομαζόταν «Κουρδιστάν», ενώ δεν βρισκόταν καθόλου στην επικράτεια του ιστορικού Κουρδιστάν, όπως ορίστηκε από την Επιτροπή King-Crane (1919) και αναγνωρίστηκε από το Συνέδριο των Σεβρών (1920). Το δεύτερο κράτος θα ονομαζόταν «Σουνιστάν» και θα βρισκόταν σε επικάλυψη του Ιράκ και της Συρίας, κόβοντας οριστικά το «Δρόμο του Μεταξιού».
Το σχέδιο ακολουθούσε τους στόχους του σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίτ Β, των Νεότουρκων και της Συνθήκης της Λωζάνης (1923): να δημιουργηθεί μια αποκλειστικά σουνιτική Τουρκία και να απομακρύνει ή να σφαγιάσει όλους τους άλλους πληθυσμούς. Είναι ακριβώς για να αποτρέψει αυτό το σχέδιο και να καταδικαστούν αυτοί που είχαν αρχίσει την υλοποίηση του σφάζοντας τους Αρμενίους και τους Έλληνες του Πόντου, που ο Raphael Lemkins δημιούργησε την έννοια της « γενοκτονίας »· μια έννοια που εφαρμόζεται συνεπώς σήμερα για τις ευθύνες των κκ Ζιππέ και Ολάντ, όπως και για αυτές των κ.κ.. Davutoğlu & Erdoğan.
Παρακαλώ μην παρεξηγήσετε αυτό που γράφω: όσο το Παρίσι και η Άγκυρα θέλουν να δημιουργήσουν μια αποκλειστικά σουνιτική Τουρκία, τόσο αντίθετη είναι η πλειοψηφία των Σουνιτών. Αυτός είναι εξάλλου και ο λόγος που γινόμαστε μάρτυρες μιας άγριας καταστολής τόσο στη Τουρκία όσο και στο Χαλιφάτο του Νταές.
Τον Ιούλιο 2015, η κυβέρνηση Ερντογάν έβαλε το Νταές να διεξάγει μια επίθεση στο Suruç (Τουρκία), σκοτώνοντας ταυτόχρονα Κούρδους και Αλεβίτες –Τούρκοι αντίστοιχοι των Σύρων Αλαουιτών- οι οποίοι εξέφρασαν την υποστήριξή τους στην Αραβική Δημοκρατία της Συρίας. Καταργούσαν με αυτό τον τρόπο τη κατάπαυση του πυρός του 2009. Ταυτόχρονα, έκοψε τις προμήθειες σ’ ένα προσεκτικά επιλεγμένο τμήμα των Σύρων προσφύγων. Αυτή ήταν το ξεκίνημα της εκτέλεσης της τουρκικής πλευράς του σχεδίου. Και η αρχή της καθόδου της Τουρκίας στην κόλαση.
Τον Αύγουστο, η Τουρκία ώθησε τους Σύρους πρόσφυγες που δεν είχαν πλέον πόρους να διαφύγουν προς την ΕΕ. Τον Οκτώβριο, στη Συρία, οι άνδρες του Σαλέχ Μουσλίμ επιτέθηκαν σε χριστιανικές ασσυριακές κοινότητες και προσπάθησαν να κουρδοποιήσουν με τη βία τα σχολεία τους, ενώ στην Τουρκία, το ΑΚΡ του Ερντογάν λεηλατούσε 128 πολιτικά κέντρα του φιλο-κουρδικού HDP και περισσότερα από 300 επιχειρήσεις που κρατούνταν από Κούρδους. Οι τουρκικές ειδικές δυνάμεις έσφαξαν περισσότερους από 2 000 Τούρκους και Κούρδους και ισοπέδωσαν εν μέρει τις πόλεις της Cizre και Σιλόπι. Αν οι αναγνώστες μας έχουν ακολουθήσει αυτά τα γεγονότα βήμα με βήμα, τα δυτικά μέσα ενημέρωσης δεν τα ανέφεραν και μόλις ξεκινούν, περισσότερο από ένα χρόνο αργότερα, να αναφέρουν το μαρτύριο των Cizre και Σιλόπι.
Με τη βοήθεια του Μασούντ Μπαρζανί –«ισόβιου» πρόεδρου του ιρακινού Κουρδιστάν- ο Σαλίχ Μουσλίμ επέβαλε την υποχρεωτική στράτευση των νεαρών Συροκούρδων για να αυξήσει τις δυνάμεις του και να επιβάλει το τρόμο. Και πάλι, τα δυτικά μέσα ενημέρωσης δεν έχουν μιλήσει για αυτά, προτιμώντας να ομιλούν ρομαντικά για τη δημιουργία του Κράτους της Ροζάβας. Ωστόσο, αυτοί οι νεαροί Σύροι επαναστάτησαν και εντάχθηκαν στις Συριακές Δυνάμεις Άμυνας.
Τον Σεπτέμβριο του 2016 ο πρόεδρος Ερντογάν ανακοίνωσε ότι η Τουρκία θα δώσει την υπηκοότητα σε μέρος των Σύρων προσφύγων που παραμένουν στη χώρα του -σε εκείνους που υποστηρίζουν το σχέδιο για μια αποκλειστικά σουνιτική Τουρκία-. Θα τους προσφέρει τα διαμερίσματα που έχει κατασκευάσει εδώ και τέσσερα χρόνια και που τους περιμένουν.
Παγιδευμένος μεταξύ των προσωπικών φιλοδοξιών του και της αλληλεγγύης των στρατευμάτων του με τους Τούρκους αδελφούς τους, ο Συνεργάτης Σαλίχ Μουσλίμ στράφηκε εναντίον της Άγκυρας που εξέδωσε ένταλμα σύλληψης εναντίον του τον Νοέμβριο. Μετά τη συνάντηση με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ, ο πρόεδρος Ερντογάν ανακοίνωσε ότι θα «επαναδιαπραγματευθεί» τη Συνθήκη της Λωζάννης. Σκοπεύει να προσαρτήσει ορισμένα ελληνικά νησιά, τη Βόρεια Κύπρο, μέρος της Συρίας και του Ιράκ, και το 2023 να ιδρύσει τη 17η τουρκο-μογγολική αυτοκρατορία.
Ήδη, ο τουρκικός στρατός ροκανίζει τη Συρία (Τζαραμπλούς) και το Ιράκ (Baachiqa). Όταν Ο Ιρακινός πρωθυπουργός Χαϊντάρ αλ-Αμπαντί, προειδοποίησε την Τουρκία για αυτή την πράξη πολέμου, ο Πρόεδρος Ερντογάν ανταπάντησε αλαζονικά ότι «δεν είναι του επίπεδου του» και τον διέταξε να «κρατήσει τη θέση του». Κατηγορούμενος δύο φορές ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας, ο Τούρκος πρέσβης και πρώην υπουργός Εξωτερικών Feridun H. Sinirlioglu απάντησε ότι η χώρα του ενεργεί για το καλό των πληθυσμών και ότι το Ιράκ δεν πρέπει να καταφύγει στο διεθνές δίκαιο, ούτε να διαμαρτύρεται.
Σε ένα πεδίο μάχης, μπορεί εν τέλει να υπάρχουν μόνο δύο πλευρές, όχι τρία. Ο σημερινός πόλεμος είναι ανάμεσα, στη μια πλευρά, της Τουρκίας, η οποία σκοπεύει να διαιρέσει τους πληθυσμούς βάση της κοινότητας και να διασφαλίσει την υπεροχή μιας εξ αυτών σε όλες τις άλλες. Από την άλλη, η Αραβική Δημοκρατία της Συρίας, που προωθεί την ειρήνη και την ισότητα αναμειγνύοντας τις κοινότητες.
Σε ποιο στρατόπεδο τοποθετείστε;
[1] “Strategic Engineered Migration as a Weapon of War”, Kelly M. Greenhill, Civil War Journal, Volume 10, Issue 1, July 2008.