Makedonyalılar NATO ve ABD üyeliğine karşı oy kullandı

Makedonyalılar 30 Eylül 2018’de aşağıdaki soruyu yanıtlamak üzere referanduma çağrıldılar: « Makedonya ve Yunanistan Cumhuriyetleri arasında geçmişte imzalanan anlaşmayı kabul ederek NATO ve Avrupa Birliği’ne üyelikten yana mısınız? »

Yunanistan ile varılan anlaşma, daha önce Nazi Sağ Sektör Partisinin yardımıyla Kiev darbesini düzenlediği bilinen ABD’nin Atina Büyükelçisi Geoffrey R. Pyatt tarafından müzakere edildi. « Makedonya Eski Yugoslav Cumhuriyeti » adının « Kuzey Makedonya » olarak değiştirilmesini ve Büyük İskender’e tarihsel gönderide bulunulmamasını öngörmektedir.

Bu ihtilaf, Atina’nın Makedonya’nın tamamını Osmanlı işgalinden kurtarma niyetinde olduğu Yunanistan’ın Bağımsızlığı (1822) tarihine dayanmaktadır. Bugün tarihsel Makedonya bir bölümü Yunanistan’da, bir bölümü ise bağımsız olmak üzere ikiye bölünmüştür. Büyük İskender’in hatırasına hem Atina, hem de başkentine at üzerinde bir heykelini (fotoğraf) yerleştiren Üsküp sahip çıkmak istemektedir. Doğu ile Batıyı birleştirerek bir imparatorluk kuran Aristo’nun öğrencisi Makedonya’nın Rum tarafında doğmuştur ama uzun süre otoritesini ancak güçle kabul eden Yunanlılar tarafından « barbar » olarak kabul edilmiştir.

Büyük İskender bu uyrukların (Yunanlılar dahil) kültürel özelliklerine saygılı olan bir İmparatorluk tasarladı ve farklı mağlup hükümdarların iktidarda kalmasına izin verdi. Aksine NATO ve AB ise, Jül Sezar’ın geleneğinin izinde kalarak, her bir üyesini zorunlu ortak değerler içerisinde bütünleştiren üst yapılar olarak kendini ortaya koymaktadırlar. Bu iki tarihsel model birbiriyle uyuşmaz niteliktedir.

ABD Dışişleri Bakanı General James Mattis, referandumun sağlıklı gerçekleşip gerçekleşmediğini yerinde incelemek üzere Üsküp’e geldi. Öte yandan uçaktan inerken hiçbir hükümet üyesi onu karşılamaya gelmedi, karşılamada sadece ABD büyükelçisi vardı.

Referandumda sorulan NATO ve AB’yi bir araya getiren soru tamamen mantıklıdır çünkü ABD’nin bakış açısıyla iki yapı aynı örgütün askeri ve sivil kanatlarıdır.

Makedonyalı yetkililer derinden bölünmüş durumdadır. Zoran Zaev hükümetinin sosyalist ve Müslümanları « Evet » oyu kullanılması çağrısında bulundular. Aralarında Makedonya Devlet Başkanı Gjorge İvanov’un da yer aldığı milliyetçiler ve çoğunlukla Ortodoks olanlar ise referandumun boykot edilmesi çağrısında bulundular.

Seçmenlerin sadece % 33,75’i « Evet » oyu kullandı.

Oy kullananların % 91,46’sının mutabık olduğunun altını çizen, ama seçmenlerin % 63,09’unun sandık başına gitmediğinden söz etmeyen Atlantikçi ve Batı Avrupa basını, « Evet »’çilerin kazandığı yalancı zaferi kutladı. Bir referandumun geçerli olabilmesi için yetersayı belirleyen Anayasa uygun olarak seçim komisyonu referandumu iptal etti [1].