چه کسی اپوزیسیون سوریه را در ژنو 2 نمایندگی خواهد کرد؟

نشست تشریفاتی برای بازگشائی ژنو 2 هیچ شباهت زیادی به گردهمآئی دیپلماتیک نداشت. نمایش بزرگی بود که از شبکه های تلویزیونی در سراسر جهان پخش شد. در واقع، هر یک از سخنرانان بخشی از افکار عمومی، عموما افکار عمومی کشور خودشان و چند هم پیمان دیگر را مخاطب قرار می دادند، بی آن که الزاما توجهی به نتایج ادامۀ این رویکرد داشته باشند. علاوه بر این، مبنی بر این که واقعه را از زاویۀ روابط عمومی مورد سنجش قرار دهیم یا به عنوان تلاشی برای جستجوی صلح، به نتایج کاملا متفاوتی خواهیم رسید.

ظاهرا، هیئت نمایندگی سوری وقت خیلی طولانی را به سخنرانی خود اختصاص داد، در حالی که اپوزیسیون خواستار استعفای رئیس جمهور بشار اسد بود که مورد پشتیبانی هیئت نمایندگی ایالات متحده قرار گرفت. می توانستیم نتیجه بگیریم که دمشق می بایستی جایگاه خود را ترک کند و تسلیم شود.

با این وجود رسانه های غربی در دام چنین چشم انداز گول زننده ای نیافتادند. در حالی که جان کری رسما اعلام کرد که دولت موقتی که توسط بشار اسد هدایت شود قابل تصور نیست، اعضای کابینۀ او در مصاحبۀ مطبوعاتی به روزنامه نگاران اعلام کردند که سوریه بی آن که اسد در رأس آن باشد فاجعه بار تر خواهد بود، و در نیویورک تایمز سخنان رایان کروکر(1) را به حساب خودشان مطرح کردند. بر این اساس، همه دریافتند که سخنان وزیر امور خارجه برای تسکین هم پیمانان سعودی بوده و نه به عنوان طرحی برای اجرا.

هیئت اتحادیۀ ملی به شیوۀ متقاعد کننده ای «جنایات رژیم» را محکوم دانست و خواستار تمام قدرت شد و اطمینان داد که به اقلیت ها احترام خواهد گذاشت. ولی سخنرانی با شکوه اتحادیۀ ملی قادر به تحمل چند دقیقه بحث و گفتگو در این زمینه نیست. اتحادیۀ ملی با تکیه به گزارشی که دو روز پیش منتشر شده بود، دولت سوریه را متهم به قتل 11000 نفر زیر شکنجه دانست، و آن را به عنوان «گزارشی مستقل» معرفی کرد، در حالی که این گزارش چیزی نیست بجز چندمین برگۀ تبلیغاتی قطر. علاوه بر این، می توانیم بپرسیم که چگونه ممکن است اتحادیه ای که اقلیت ها را طی جنگ آزار و اذیت می کرده در آینده به همین کار مبادرت نورزد؟

وقتی نمایش به پایان رسید، احمد العاصی الجربا (قاچاقچی مواد مخدر در گذشته) اعلام کرد که در این گفتگوها شرکت نخواهد کرد، بی آن که مشخص کند که چه کسی در غیبت او هدایت هیئت نمایندگی را به عهده خواهد داشت.

در اینجا نیز رسانه های غربی ناآگاه نبودند. همه دریافتند که اگر الجربا سخنرانی هائی را که اربابانش برای او تهیه می کنند بخوبی می خواند، در حدی نیست که از عهدۀ چنین کاری برآید، در حالی که هیئت نمایندگی سوریه از افراد کارشناس تشکیل شده است.

ولی فراسوی فاصله ای که بین صلاحیت داران وجود دارد، وضعیت ا لجربا چندان توجهی را جلب نمی کند، او خود را به عنوان فاتح جنگی معرفی کرد که آن را باخته بود، و به نام مردم و ملتی حرف می زد که کاملا با او بیگانه هستند. زیرا اتحادیۀ ملی تنها به نام خودش حرف می زند و برای خودش. اعضای اصلی این اتحادیه آن را ترک کرده اند، دولت در تبعیدی که از آن حرف می زنند استعفا داده، و اخوان المسلمین وعربستان سعودی را تنها گذاشته است.

همه نخستین سخنرانی را به یاد می آورند، سخنرانی سرگئی لاوروف. او با احتیاط یادآور شده بود که پروندۀ ژنو1 و قطعنامۀ 2118 در شورای امنیت، که گردهمآئی بر اساس آن برگزار می شود، خواستار شرکت تمام نمایندگان گروه های سیاسی سوریه در ژنو 2 می باشد. در نتیجه، به درخواست واشینگتن، تنها بخشی از اتحادیه دعوت شدند. وزیر مشخصا اظهار داشت که امیدوار است که اپوزیسیون میهن دوست داخلی با وجود عدم حضور آن در نشست بازگشائی به گفتگوها بپیوندد. تنها تحت چنین شرایطی است که گردهمآئی حقیقی آغاز خواهد شد.

1) Ryan C. Crocker