Avrupa Birliği’nin Gizli Tarihi

Kont Richard de Coudenhove-Kalergi, Bir proje, Pan Europa adlı ünlü eserini yayınladığında yıl 1922’dir [1]. Fransız üst düzey yetkilisi Louis Loucheur’ün [2] analizlerini yeniden irdeleyen Avusturya-Macaristan’lı aristokrat, modern savaşların devasa sınai kapasiteleri gerektirdiği tespitinde bulunur. Dolayısıyla aksiyle ispat etmek gerekirse, kaynakları tek bir ortak otorite altında toplayarak büyük güçler arasındaki bir çatışmayı önlemek mümkündür. Almanların kömürüyle Fransızların çeliğini iki uluslu bir otoritenin denetimi altına alarak, Almanya ve Fransa arasında yeni bir savaşın önlenmesi olasıdır. Coudenhove-Kalergi, bu kez Giovanni Agnelli’nin [3] intikamcı milliyetçiliklerin panzehiri olarak öne sürdüğü Avrupa federalizmine ilişkin görüşlerini de dahil edip bu akıl yürütmesini sürdürerek, Amerikan modeli benzeri bir Avrupa Birleşik Devletleri kurulmasıyla daha da ileri gidilmesini önerir. Aklında, ABD, SSCB ve Britanya İmparatorluğu gibi yeni oluşan bloklarla baş edebilecek yeteneğe sahip olan bir Avrupa gücünün oluşturulması da söz konusudur. Dolayısıyla onun hayalindeki Avrupa, Fransa’dan Polonya’ya kadar uzanmaktadır.

1926 yılında, Coudenhove-Kalergi, ilk kongresi Viyana’da 2 000’den fazla kişinin katılımıyla gerçekleştirilen Pan Avrupa Birliği adında bir dernek kurar. Projesi, egemen devletler arasında barışçıl bir işbirliğini içermektedir. Faşistlere ait, güç kullanılarak bütünleşen ya da etnik bölgelerin yüceltildiği ve ulus devletlerin ortadan kaldırıldığı bir Avrupa vizyonuna karşı çıkar. Guillaume Apollinaire, Albert Einstein, Sigmund Freud, Thomas Mann, José Ortega y Gasset, Pablo Picasso, Rainer Maria Rilke, Saint-John Perse v.b.gibi aydınlardan oluşan bir topluluğun desteğini elde eder.

Nobel Barış Ödülü sahibi Aristide Briand [4], Birliğin başkanı seçilir.

Otuzlu yıllarda, söz konusu proje siyasi olarak Aristide Briand ve Edouard Herriot tarafından yürütülür. Avrupa Federal Birliğine katılmalarını sağlamak için yirmi altı ülkeyle temas kurulur.

Öte yandan, kuruluşunda yer alan SDN’nin Genel Sekreter Yardımcısı işadamı Jean Monnet, bu kurumun de facto olarak Avrupalı bir hükümetlerarası örgüt haline geldiği tespitinde bulunarak, bunun Avrupa Birliğinin çerçevesi haline getirilmesini önerir.

Ne yazık ki bu girişimler çok geç kalır. Wall Street krizi ve tehlikelerin artması karşısında direnemezler.

Batı Avrupa için İngiliz-ABD projesi

İkinci Dünya Savaşı sonunda ABD’ye sürgüne gönderilen Richard de Coudenhove-Kalergi, barış geri geldikten sonra Washington’u Avrupa’da bir federal örgüt dayatmasında bulunması için ikna etmek üzere geniş bir lobicilik faaliyeti yürütür. İleri sürdüğü düşünce [5], bunu Dışişleri Bakanlığına tavsiyelerinden biri haline getiren Council on Foreign Relations (CFR) [6] tarafından 1946 yılında kabul gördüğünde, yürüttüğü çabalar başarıya ulaşır.

Eski İngiliz Başbakanı Winston Churchill, 1946 yılında « Demirperde Avrupa’nın üzerine yıkıldı» diyerek suçlamada bulunur [7]. Batı bölümünü istikrarlı hale getirmek ve komünizmin bulaşmasını önlemek gereklidir.

8 Mayıs 1946’da, Reich’in teslim olmasının birinci yıldönümü dolayısıyla, Council of Foreign Affairs (CFR)’nin İngiliz kardeş kuruluşu Royal Institute of International Affairs (« Chatham House » olarak da adlandırılan RIIA), Londra ve Washington’un ortak pozisyonlarını açıklar. Sunumu, Londra’da sürgünde olan ve Kralın gizli servislerinin ajanı haline gelen, Polonya’daki faşist hükümetin eski bir danışmanı Joseph H. Retinger [8] gerçekleştirir.

Aynı yaklaşım, bu kez « Avrupa Birleşik Devletlerini » öneren Winston Churchill tarafından halka benimsetilir [9].

Öte yandan bu projenin Coudenhove-Kalergi’nin ve iki dünya savaşı arası dönemdeki demokratlarınkiyle hiçbir ilgisi yoktu. Londra ve Washington, ana dili İngilizce olan büyük bir İmparatorluk kurmak için ortak yurttaşlık oluşturmayı öngörüyordu. Bu bağlamda « Avrupa », kendi aralarında işbirliği yapmaya ve ellerindeki bazı sınai kaynakları uluslarüstü bir oluşumun yönetimi altına vermeye çağrılan, açıkça İngilizce konuşan İmparatorluğa eklemlenen bir Devletler grubu olmalıydı. Bu bütün, komünist etkiye kapalı geniş bir serbest ticaret bölgesi oluşturacaktı.

Batı Avrupa’daki İngiliz-ABD ortak eyleminin kaotik başlangıçları

Süreç devam eder. İngiliz gizli servisleri, Joseph H. Retinger’in genel sekreterlik ve eski Belçika Başbakanı Paul van Zeeland’ın Başkanlık görevini üstlendiği Independent League for European Cooperation (ILEC – Avrupa İşbirliği için Bağımsız Birlik)’u kurarlar. Örgütün merkezi Brüksel’dedir. Bazı bölümleri Almanya, Fransa [10], İtalya, Hollanda, Lüksemburg ve tabii ki Birleşik Krallık’ta açılır. ABD Büyükelçisi Averell Harriman’ın girişimiyle, ABD’de CFR Başkanı Russell C. Leffingwell’in girişimiyle bir başka bölüm de açılır. ILEC’e yüklenen görev, ortak bir parayla birlikte bir Avrupa serbest ticaret bölgesinin teşvik edilmesidir.

Birkaç hafta sonra, Eylül 1946’da, CFR’nin yeni başkanı Allen W. Dulles, İsviçre Hertenstein’de [11], başta Alexandre, Denis de Rougement ve Mücadele adlı direniş ağının eski önderi Henry Frenay [12] olmak üzere Kişiselci filozoflar [13] içerisinde Avrupa Federalistler Birliği (UEF)’nin kurulmasını finanse eder. Federalistler Birliği’ne ayrılan görev, iktidarda olan hiçbir siyasi yöneticinin destekleyemeyeceği entegrasyon sürecini (yani Devletlerin hükümranlıklarını kaybetmeleri) hızlandırmak için kamuoyunu harekete geçirmek olacaktır.

Ocak 1947’de Churchill, Provisionnal United Europe Committee (Birleşik Avrupa Hazırlık Komitesi)’ni oluşturur.

Mart ayında, Senatör J. William Fulbright’ın girişimiyle, Senato ve Temsilciler Odası « Avrupa Birleşik Devletlerine » destek veren bir önergeyi kabul eder. Kongre, Marshall Planından yararlanan Devletlere bu « Birleşik Devletlere » katılmaları şartını öne sürer.

Ve ABD seçkinlerinin Kont Coudenhove-Kalergi’nin düşüncelerini desteklemelerini sağlamak için, Senatör Fulbright, William J. Donovan ve Allen W. Dulles ile birlikte Committee for a Free and United Europe (Özgür ve Birleşik Avrupa Komitesi)’u kurar [14]. Bu, yanılmanın başlangıcıdır: herkes « Avrupa Birleşik Devletlerinden » söz etmektedir ama herkes bundan farklı bir anlam çıkartmaktadır.

Temmuz 1947’de, Council on Foreign Relations dergisinde, gerçekte Büyükelçi George F. Kennan tarafından kaleme alınan ama imzasız çıkan, komünist yayılmacılık tehlikesini tanımlayan ve önleme (containment) politikasını öneren bir makale yayınlanır. Ulusal Güvenlik Konseyi stratejiyi somutlaştırır: « I. Aşama » İngiliz ve ABD tarafından özgürleştirilen tüm Batı Avrupa ülkelerini federasyon halinde birleştirmeyi amaçlamaktadır; « II. Aşama », Sovyet eksenindeki Orta ve Doğu Avrupa Devletlerini kurtarmayı ve bunları « Avrupa Birleşik Devletlerine » üye yapmayı hedeflemektedir [15].

Birleşik Krallık, 17 Mart 1948’de Brüksel’de Fransa ve Benelüks ülkeleriyle, Batı Avrupa Birliğini (UEO) oluşturan bir askeri işbirliği anlaşması imzalar.

Churchill, pan Avrupa Birliği, İLEC, Federalistler Birliği ve daha birçok diğer kurumu topluluğa katmak için Lahey’de yarı kamusal bir konferans toplar. 7 ila 10 Mayıs tarihleri arasında 800 şahsiyet Churchill’in çağrısına yanıt verirler ve Avrupa Hareketini kurarlar. Churchill’in damadı Duncan Sandys, derneğin Başkanı ve Joseph H. Retinger Genel Sekreteri seçilirler [16].

Öte yandan bu operasyonun başarısı, içerdiği muğlaklıkların korunmasına bağlıdır. Katılımcılar, birbiriyle her zaman uyuşmayan farklı gerekçelerle davet edilmiştir. Dolayısıyla Coudenhove-Kalergi ve Pan Avrupa Birliği’ne olan biteni açıklığa kavuşturma şansını tanımamak gerekir. Avrupa Hareketinin yöneticileri (yani İngilizler), yaşlı kıtanın kurnazlıklarını tam olarak anlayamayan ABD’li mevkidaşlarıyla işbirliği için acilen Washington’a giderler. Senatör Fulbright’in Komitesinin hemen kapatılması ve böylece de Coudenhove-Kalergi’nin marjinalleştirilmesi kararı alınır. Avrupa inşasını gözetmek için yeni bir yapı oluşturulur: American Committee on United Europe (ACUE – Birleşik Avrupa için Amerikan Komitesi).

Bu arada, « II. Aşama » çerçevesinde, İngiliz istihbaratının birleşik komitesinin başkanı William Hayter, demirperdede hala görevde kalan ajanlardan oluşan bir ağ kurar. Bu stay-behind’ler, Assembly of Captive European Nations (ACEN – Esir Avrupa Ulusları Meclisi)’u oluştururlar.

Son olarak da Papalık Makamı da anti-komünist haçlı seferine katılır. Papa XII. Pius, Avrupalı Federalistler Birliğinin 2nci Kongresini, Eylül 1948’de Roma’da kabul eder [17].

Birleşik Avrupa için Amerikan Komitesi

5 Ocak 1949’da, Woodrow Wilson Vakfı’nın New York’taki merkezinde ACUE kurulur. Çok da gizliliğe özen göstermeden, Yönetim Kurulu ABD gizli servislerinde çalışanlarından oluşturulur: Başkan Willam J. Donovan (CİA’nin danışmanı, OSS’nin eski patronu); Başkan Yardımcısı Allen W. Dulles (eski OSS üyesi, CFR Başkanı ve geleceğin CİA Başkanı); İcra Müdürü Thomas W. Braden (eski OSS üyesi, geleceğin CİA Başkan Yardımcısı); ve her üçü de AFL-CIO’nun gizli eylemlerinden sorumlu David Dubinsky, Arthur Golberg ve Jay Lovestone [18] ; v.b. gibi.

Komite kamuoyu önündeki ilk toplantısını 29 Mart 1949 tarihinde Winston Churchill’in katılımıyla gerçekleştirir. Bu, CİA’nin en basit haliyle bir kamuoyu faaliyeti geliştiren hükümet dışı vitrinidir. Gerçek işlevi tüm Avrupalı federalist dernekleri gizlice finanse etmektir.

Açılış söylevinde Esir Avrupa Ulusları Meclisinin sözcülerini selamlayan Churchill şu açıklamayı yapar : « Orta Avrupa’nın on başkenti Sovyetlerin komünist hükümetinin elindeyken sürdürülebilir bir barışın olması mümkün değildir. Demirperde’nin ötesindeki bu uluslarla ilişki içerisindeyiz. Toplantımıza temsilcilerini gönderdiler, onların hangi duyguları paylaştıklarını ve yeni Birleşik Avrupa’ya ne kadar çok katılma arzusu içerisinde olduklarını iyi biliyoruz. Dolayısıyla tüm ülkeleri içerecek şekilde Avrupa’nın Birliğini amaç ve ideal edinmeliyiz ».

4 Nisan 1949’da, ABD, Birleşik Krallık, Kanada ve Fransa, Kuzey Atlantik Paktını (NATO) imzalarlar.

ACUE, « özgür dünya », Avrupa Konseyi Hükümetinin standartlarını belirlemeyi ve yaygınlaştırmayı hedefleyen bir örgüt kurarak Westminister Anlaşmasının (5 Mayıs 1949) hazırlık toplantılarını finanse eder. Belçika Başbakanı Paul-Henri Spaak bu örgütün Başkanı seçilir.

Ağustos 1949’da Sovyetler Birliği ilk atom bombası denemesini gerçekleştirir. Washington şaşkınlık içerisindedir. Truman, SSCB’nin komünizmi yaymak için güç kullanma niyetinde olduğu kanaatindedir. General George F. Kennan’ın yerine yardımcısı Paul H. Nitze geçer. Dünya artık bundan böyle iki nükleer güç arasında bölünmüştür. Bu durum Londra ile olan ayrıcalıklı ittifakı göreceleştirir ve bu da Birleşik Krallığı kaidesinden inmeye ve Avrupa’yla bütünleşmeye yöneltir… Londra büyük üzüntü içerisindedir.

ACUE, Avrupa Hareketinin doğrudan denetimini yeniden ele almaya yani İngiliz yönetimini kovmaya karar verir. Çok akıllıca bir kriz örgütlenir: Federalistler Birliğindeki Fransızlar yönetim organlarında temsil edilmemelerini protesto ederler ve kapıyı çarpıp giderler. ACUE, Avrupa Hareketini finanse etmeyi keser. Başkan Duncan Sandys Mart 1950’de istifaya zorlanır. Yerine, kurumun merkezini Londra’dan Brüksel’e nakleden Belçikalı Spaak geçer. Bir başka Belçikalı, Baron Boël [19], kurumun mutemedi olur.

CECA’nın başarısı ve CED’in başarısızlığı

8 Mayıs 1950’de, Reich’in kuşatılmasının beşinci yıldönümü dolayısıyla, Fransız Dışişleri Bakanı Robert Schuman, Louis Loucheur ve Richard de Coudenhove-Kalergi’nin projesini uygulamaya koyarak bir Avrupa kömür-çelik Topluluğu (CECA) oluşturur. Schuman, Opus Dei’nin ek üyesidir. Gizli Katolik cemaat ona, onursuz barışa imza atan Philippe Pétain’in kabinesinde yer aldığı gerçeğini silmeyi başaran yeni bir imaj sağlar. Allen W. Dulles Washington’da düzenlediği basın toplantısında, Schuman planına destek veren ABD’li seçkin şahsiyetlerden oluşan 118 kişilik bir listeyi kamuoyuna açıklar.

Ardından, Fransız Savunma Bakanı René Pleven, 24 Ekim 1950’de bir Avrupa Savunma Topluluğunun (CED) kurulmasını önerir. Bu duyurunun iletişimi, Henri Frenay’ın Federalistler Birliğinden doğan ve tabii ki ACUE’nin finanse ettiği bir kanundışı örgüt tarafından desteklenir. Benelüks’ten, Avrupa Konseyi’nden ve CECA’dan farklı olarak CED Avrupalıların eski bir projesi değildir ama Washington’un tohumunu ektiği bir oluşumdur. Antik Yunan sitelerinin ittifakını model alarak bir Savunma ittifakı öngören Aristide Briand’ın düşüncelerinin antitezi olarak, Pentagon, Pers İmparatorluğuna benzer bütünleyicilerin gruplaşmasını tasavvur ediyordu. De Gaulle taraftarları ve komünistler Sözleşmenin Millet Meclisi’nde onaylanmasını engellemek için ittifak yaparlar ve 30 Ağustos 1954’te sözleşme reddedilir.

Güzelim yapı çöker. NATO’ya ağırlık vererek strateji değiştirmek gereklidir. Londra ve Washington, CECA’dan hareketle bir serbest ticaret bölgesinde Avrupalı Devletlerin eşzamanlı olarak bütünleşmesi ve NATO içerisinde bir araya gelmeleri sürecini hızlandırmak amacıyla Avrupalı seçkin şahsiyetleri işe alması için hala Avrupa Hareketinin Genel Sekreteri görevinde olan Joseph H. Retinger’i görevlendirir. Bu kulübün hazırlık toplantısı 25 Eylül 1952’de Paris’te gerçekleştirilir. Hollanda Prensi Bernhard, Paul van Zeeland, Alcide Gasperi, Guy Mollet, Antoine Pinay [20] ve başkaları da buna katılır. Ardından Retinger ve Prens Bernhard Washington’a CİA’nin yeni Başkanı General Walter Bedell Smith’in [21] ve Başkanın özel danışmanı Charles D. Jackson’un gönlünü almaya giderler. Başta David Rockfeller, Dean Rusk, Henry Heinz II, Joseph Johnson’un katılımıyla bir ABD komitesi oluşturulur. Bu komitenin ilk toplantısı 29 ila 31 Mayıs 1954 tarihleri arasında Hollanda’daki Bilderberg Otelinde gerçekleştirilecektir.

(devam edecek…)