Trump ve NATO bürokrasisi

Başkan Trump tarafından Brüksel’deki ABD Büyükelçisinin konutuna çağrılan NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, İttifakın siyasi uyumunun korunması konusunda başarısız olduğu için herkesin önünde azarlandı.

20 Ocak 2017’den beri, Beyaz Saray’a bir üretici kapitalizm taraftarının gelmesi uluslararası düzeni finans kapitalin aleyhine sarsmaktadır. O zamana kadar ABD başkanları tarafından, ABD dış siyasetiyle birlikte tanımlandığı için körü körüne savunulan emperyalizm, artık ilk saflarda NATO ve AB yönetimlerinin yer aldığı bürokrasilerden güç almaktadır.

Seçim kampanyası sırasında duyurduğu gibi hareket eden Donald Trump çok öngörülebilir bir seçilmiş kişidir. Buna karşın sistemi değiştirme yeteneği ise tamamen öngörülemezdir. Şimdilik ne John Kennedy gibi öldürüldü, ne Richard Nixon gibi istifa etmek zorunda bırakıldı [1] ve iki adım ileri bir adım geri yaparak yoluna devam etmektedir.

Batılılar onu unuttu, ama Cumhuriyet rejiminde seçilmişlerin tek rolü yönettikleri devletlerin yönetimlerini denetim altına almaktır. Bu arada artan şekilde, seçilmişleri üst düzey memura ve devletleri yönetsel diktatörlüklere dönüştüren bir « tek tip düşünce » herkese dayatıldı. Dolayısıyla Başkan Trump ile öncellerinin üst düzey memurları arasındaki anlaşmazlık basit bir normale dönme girişimidir. Bu aynı zamanda İkinci Dünya Savaşı süresince iki Fransız hükümetini karşı karşıya getiren çatışma gibi büyük bir anlaşmazlıktır [2].

Donald Trump’ın İttifakın hedefleri arasına terörizmle mücadelenin de dahil edilmesini dayattığı 25 Mayıs 2017’deki NATO ve 8 ve 9 Haziran 2018’de Donald Trump’ın sonuç bildirisini imzalamayı reddettiği G7 zirveleriyle şapa oturan NATO yönetimi emperyalizmin hedeflerini koruma girişiminde bulunmuştur.

İlk olarak Avrupa Birliği’ndeki mevkidaşlarıyla birlikte zirvenin arifesinde ortak bir bildiri imzaladı [3]. Böylece Maastricht Anlaşmasının 42nci maddesi tarafından tesis edilen AB’nin NATO’ya itaat bağından emin oluyordu. Bu bildiri Avrupa Konseyi Başkanı Donald Tusk ve Avrupa Komisyonu Başkanı Jean-Claud Juncker tarafından imzalanır. Polonyalı Tusk Soğuk Savaş süresince gizlice NATO hesabına çalışan bir aileden gelirken, Lüksemburg’lu Juncker İttifakın gizli servislerinin (Gladio) ülkesindeki eski sorumlusudur [4]. Avrupalı üst düzey memurlar, Donald Trump’ın eski özel danışmanı Steve Bannon’un açık amacı Avrupa Birliği’ni dinamitlemek olan sistem karşıtı bir hükümetin kurulmasını desteklemek için İtalya’ya gelmesinden beri Avrupalı üst düzey memurlar kendilerini tehdit altında hissediyorlar.

İkinci olarak NATO yönetimi, ortak açıklama metni taslağını toplantının sonunda değil ama başlangıcında imzalatmıştır [5]. Dolayısıyla da İttifakın Rusya karşıtı doktrini konusunda herhangi bir tartışma yapılmamıştır.

Kendisine kurulan tuzağın farkında olan Başkan Trump, memurlarını hazırlıksız yakalamaya karar verir. Tüm katılımcılar müttefiklerin ortak savaş çabasına yönelik zayıf mali katkısına ilişkin bir polemik beklerken Donald Trump İttifakın temelini tartışmaya açar: Rusya karşısında savunma.

İttifakın Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’i basının önünde ABD Büyükelçisinin konutuna çağıran Trump, Almanya’nın « düşman » Rusya karşısında korunması talebinde bulunurken, ekonomisini « dostu » Rusya’nın gazıyla beslediği gözleminde bulunur. Bu çelişkiye dikkat çekerek, pek terk etmek niyetinde olmadığı görülen finansman sorununu ikinci plana bırakır. Özellikle Devlet Başkanı Vladimir Putin ile buluşmasından bir hafta önce, zirvenin açılış bildiri metninde yer alan Rusya’ya karşı uzun suçlama bölümünü konusuz bırakır.

Basının yaptığı yorumların aksine Başkan Trump’ın bu uyarısı Almanya’dan daha çok Stoltenberg’e yönelikti. İttifakın varoluş nedenini sorgulamadan NATO’yu yöneten bu üst düzey memurun vurdumduymazlığına dikkat çekiyordu.

Beyaz Saray ile Brüksel arasındaki çarpışma [6] devam etmektedir.

Bir yanda NATO iki birleşik komuta merkezinin (Almanya Ulm ve ABD Norfolk’ta) kuruluşunu ve personelinin %10 oranında arttırılmasını onayladı. Bu arada Avrupa Birliği « Yapılandırılmış daimi işbirliği »ni (kapasiteye göre 6,5 milyar bütçeli program) kurdu ve Fransa ona « Avrupa müdahale girişimi »ni (operasyonel bir program) ekledi. Avrupa’nın bağımsızlığına ilişkin söylemin aksine bu iki oluşum Maastricht Sözleşmesine tabi ve dolayısıyla da NATO’nun hizmetinde. Bu yapılar üst düzey memurlarının gönlünü hoş tutmak için Avrupa Birliği bürokrasisinin karmaşıklığına eklenmektedir.

Diğer yanda Başkan Trump, Rus mevkidaşıyla cephe hattındaki Rus ve NATO birliklerinin geri çekilmesini sağlamak için gizli müzakereler gerçekleştirdi.