1988 Kırım olayına ilişkin hatırlatma

25 Kasım 2018 günü yaşanan olay, Rus Karadeniz Filosu’nun gemilerinin katılımı olmadan küçük İzumrud ve Don adlı küçük Sahil Güvenlik gemileri tarafından çözülmüştür.

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Rus yetkilileri Kerç Boğazındaki seyrüsefer özgürlüğüne saygılı olmaya zorlamak üzere bir büyük savaş gemisini gönderdiğini söyledi. Büyük olasılıkla Karadeniz’den Azak Denizi’ne geçmeye çalışacaklar. Söz konusu geminin Akdeniz’deki 6ncı Filo’ya bağlı Arleigh Burke sınıfı bir destroyer ya da Ticonderoga sınıfı bir kruvazör olması olasılığı yüksektir.

Eğer ABD gemisi Rus liman yetkililerinden 48 saatlik bir giriş izni talep etmez ya da talep eder de izin verilmezse, 25 Kasım’da Ukrayna’nın savaş gemileriyle aynı duruma düşecektir. En kötü olasılıkta, Pentagon tarafından gizlenen ve ABD için utanç verici bir serüven olan,12 Şubat 1988’de yaşanan olayın tekrarlanmasına tanık olabiliriz.

Bundan 30 yıl önce, SSCB’nin Karadeniz Filosuna bağlı Moskva kruvazörü ve üç destroyerin bir deniz tatbikatı dolayısıyla Akdeniz’de konuşlanmasından yararlanan, Ticonderoga sınıfı (9 800 ton) güdümlü füze kruvazörü USS Yorktown (CG-48) ve USS Caron (DD-970) destroyeri, Çanakkale ve İstanbul boğazlarını gizlice aşmış ve Karadeniz’de telsiz susmalı seyretmişti. Bu arada iki ABD gemisi, çok sayıda küçük Sovyet gemisi tarafından uzak mesafeden takip edilmişti. ABD gemileri, yön değiştirmelerini isteyen Sovyet yetkililerinin telsiz uyarılarına yanıt vermemiş ve Sivastopol yakınlarında 7 mil kadar SSCB karasuları içerisine girmişlerdir.

Pentagon, Sovyet karasuları içerisinde "masum bir geçiş hakkını" kullanmaya karar vermişti. Bu durum karşısında, Bezzavetniy (3 300 ton) ve SKR-6 (1 150 ton) adlı Sovyet firkateynleri yüksek hızda yaklaşmış, optimal yaklaşım pozisyonlarını seçmiş ve gemilerle çarpışmıştı.

Sovyet firkateynleri ABD gemilerinden 3 ila 4 kat küçük olmalarına karşın, daha sağlam ve daha iyi konumdaydılar. Kaza sonucu Yorktown kruvazöründe büyük hasar oluştu: 4 ila 8 adet arasında denizden denize Harpoon füzesi ve helikopter hangarı tahrip oldu. Yorktown’un köprüsünde yangın çıktığı bildirildi. ABD gemileri, Sovyet karasularını hızla terk ederek geri döndüler ve İstanbul boğazına doğru son sürat uzaklaştılar. Bu olaydan sonra, ABD’nin 6ncı Filosuna ait gemilere Kırım’ın 120 mil uzağında kalmaları emredilmiştir.