اختلاف در اهداف اتحادیه

واشنگتن خواهان سرنگونی جمهوری عرب سوریه نیست زیرا می داند که اتحادیۀ ملی در جبهۀ مخالفان قادر به ادارۀ کشور نبوده و آنارشی کنترل ناپذیری که می تواند تمام کشور را در هرج و مرج فروببرد مطلوب آمریکا نمی باشد. در واقع، سوریه خلاف وضعیت لیبی و عراق، در همسایگی اسرائیل واقع شده و هرج و مرج در سوریه می تواند برای این کشور حفاظت شده خسارت بار باشد.

به تدریج، ستاد فرماندهی ایالات متحده طرح ترسیم مجدد (Greater Middle East Initiative) «خاورمیانۀ بزرگ» را به شکلی که در سال 2001 مطرح شده بود مورد باز بینی قرار داد و نقشۀ آن نیز توسط سرهنگ رالف پترز Ralph Peters در بحث و جدل های کمیسیون باکر همیلتون منتشر شد [1]. جبهه ای در بطن دولت اوباما تشکیل شد که برای اجرای طرح جدیدی تلاش می کرد : ترسیم مجدد بر اساس تجزیۀ عراق و سوریه به پنج دولت بود که دو دولت آن باید به ترکیبی از خاک هر دو کشور می انجامید.

در ماه ژوئیۀ 2013، نمایندۀ بان کی- مون Ban Ki-moon در عراق، نئو – محافظه کار آلمانی مارتین کوبلر Martin Kobler به شکل شگفت آوری به شورای امنیت در هم آمیختن جبهه های نبرد عراق و سوریه را پیشنهاد کرد [2].

نقشۀ این طرح نوین در سپتامبر 2013 توسط روزنامه نگار رابین رایت Robin Wright، در حالی که درمؤسسۀ ایالات متحده برای صلح (United States Institute of Peace) که اتاق فکری پنتاگون است منتشر شد [3].

در این نقشه پیشبینی شده بود که خاک سوریه به سه چهارم تقلیل یابد. اسرائیل از این طرح دفاع کرد. این موضوع را وزیر دفاع اسرائیل موشه یعلون نیز در مسافرتش به ایالات متحده تأیید کرد [4].

واشنگتن بر آن است که جمهوری عرب سوریه را دست کم در مرز اسرائیل ، در دمشق و روی ساحل مدیترانه حفظ کند . بر عکس، فرانسه و ترکیه خواهان در هم آمیختن کردستان عراق و شمال سوریه نیستند زیرا به شکل اجتناب ناپذیری روی بخشی از ترکیه نفوذ خواهد کرد. ترکیه و فرانسه نمی خواهند کشور بزرگ سنی مذهب در بخشی از عراق که توسط داعش اشغال شده تشکیل شود و کنترل بیابان های سوریه به نفع ایالات متحده و عربستان سعودی از کنترل آنها خارج شود.

به همین علت پاریس و آنکارا تمام امکانات و تلاش خود را به کار بستند تا کردهای کوبانی سوریه را از بین ببرند (حزب اتحاد دموکراتیک در اتحاد با حزب کار کردستان خواهان ایجاد کردستان در ترکیه هستند و در نتیجه با طرح ایالات متحده برای ایجاد کردستان دروغین مخالفت می کنند)، تا ایالات متحده را به طرح اولیه «بهار عرب در سوریه» بازگردانند و اخوان المسلمین را در دمشق بر مسند قدرت بنشانند.

با در نظر گرفتن مقاومت مردم سوریه و پیروزی های دائمی ارتش سوریه طی یک سال گذشته، واشنگتن دیگر به امکان پذیر بودن برنامه ای که تدارک دیده بود اطمینان خاطر ندارد. به همین علت، رئیس جمهور اوباما تصور کرده است که می تواند ایران را با خود همراه سازد، و برای رهبر انقلاب، آیت الله علی خامنه ای به شکل سرّی نامه ای فرستاده و پیشنهاد کرده است که در کوبیدن داعش با او همراه شود — و تنها به این شرط که — نتایج گفتگوهای شیخ حسن روحانی را در وین بپذیرد [5]. «کوبیدن داعش» می تواند به این معنا باشد که مردم عراق و سوریه از حاکمیت داعش آزاد شوند و به وضعیت دوران پیش از جنگ بازگردند، و یا با واقع بینی، دولتی قانونی را مستقر سازند، یعنی همان واقع گرائی که طرح رابین رایت گواه بر آن است.

در واکنش به طرح ایجاد منطقۀ سنی عراق و سوریه، دبیر اوّل حزب الله، حسن نصرالله از عاشورا برای افشای مسئولیت عربستان سعودی در گسترش تکفریسیم استفاده کرد [6]. با چنین واکنشی، برای نخستین بار، او وهابی گری را به عنوان نطفۀ طرحی که علیه اسلام عمل می کند معرفی کرد، به این معنا که نه تنها وهابی گری شاخه ای از اسلام نیست، بلکه انحرافی است که تمام مسلمانان را خطا کار جلوه می دهد.

با توجه به این امر که رهبر انقلاب ممکن است پیشنهاد ایالت متحده را نپذیرد و در نتیجه واشنگتن سرانجام به ارتش عرب سوریه حمله کند و آن را به دمشق و لاذقیه مجبور به عقب نشینی سازد، سوریه با پیشدستی از روسیه خرید آخرین نسل اس 300 را درخواست کرد که می تواند نیروی هوائی ایالات متحده را از حمله به سوریه منصرف سازد. مسکو نیز تأیید کرد که تحویل موشک ها پس از برخی مقدمات اداری عملی خواهد شد [7].

وزیر امور خارجۀ فرانسه، لوران فبیوس به سهم خود روز 3 نوامبر در تربیون آزاد سه روزنامۀ فرانسوی، آمریکائی و سعودی برای «نجات حلب» از چنگ رژیم دمشق [8] فراخوان منتشر کرد. گرچه به صراحت نوشته است و بر آن است که هم پیمانان خود را متقاعد سازد که از حمله به داعش قطع نظر کرده و به جای آن به او برای سرنگونی جمهوری عرب سوریه کمک کنند. ولی احتمال کمی وجود دارد که این فراخوان کافی باشد، علاوه بر این آنهائی که به این زمینه آگاهی دارند از فقدان صداقت او احتمالاً شگفت زده شده اند.

علاوه بر این، فرانسه و عربستان سعودی سرانجام قراردادی برای تسلیحات لبنان به امضا رساندند که تقریباً یک سال پیش ریاض اعلام کرده بود [9]. رسماً شاه عبدالله 3 میلیارد دلار از فرانسه برای ارتش لبنان جنگ افزار خریداری خواهد کرد که این کشور بتواند نیروهایش را برای دفاع از کشور مدرنیزه کند. ولی به شکل غیر رسمی، این کمک برای تشکر از نظامیان لبنانی در نظر گرفته شده زیرا اعترافات تروریستی به نام ماجد ال ماجد را ضبط نکردند [10]. از سوی دیگر، تنها هدف انتقال جنگ افزار ایجاد رقیب برای حزب الله است و احتمال کمی وجود دارد که به نتیجه برسد. حد اکثر، سعودی ها باید برای حذف جهاد طلبان قلمون اقدام کنند که در طرح نقشۀ رابین رایت به هیچ دردی نمی خورند. منتظر باشیم که به زودی فرانسوی ها و لبنانی ها را با رؤیاهایشان تنها بگذارند.

در هر صورت اتحادیه ای که عمیقاً سنگین از اختلاف نظر است، شانس خیلی کمی برای پیروزی دارد.