گسترش جنگ

وزیر دفاع روسیه سرگئی شوئیگو ترازنامۀ عملیات ارتش روسیه در سوریه را معرفی کرد. او اطمینان داد که طی یک سال« ارتش روسیه 586 مکان و بیش از 12000 کیلومتر مربع از خاک سوریه را آزاد کرده، علاوه بر این 35000 تروریست را از بین برده که 2700 نفر از آنان از اهالی روسیه و کشورهای اتحادیۀ کشورهای مستقل بوده اند». او این نتایج را در مقایسه با ایالات متحدۀ آمریکا مطرح کرد که با اعلام مبارزه علیه تروریسم از آنان علیه جمهوری عرب سوریه پشتیبانی می کند.

دوما (مجلس سفلی ی پارلمان روسیه) قرارداد روسیه و سوریه مبنی بر استقرار نیروی هوائی روسیه برای مدتی محدود در پایگاه حمیمیم در سوریه را تصویب کرد. این متن در اوت 2015 مخفیانه به امضا رسیده بود و صرفاً برای رسمیت بخشیدن به موضع گیری روسیه به دوما معرفی شد. دوما مشخصاً یادآور شد که حضور نظامی روسیه را در شامات برای مبارزه علیه تروریسم امری ضروری می داند.

هم زمان بزرگترین تمرینهای نظامی مشترک روسیه و مصر که از دوران جمال عبدالناصر بی سابقه بود آغاز شد. مرکز فرماندهی روس خاطر نشان کرد که این رزمایشها به هدف ایجاد همآهنگی در مبارزۀ دو ارتش علیه جهاد طلبان، خاصه در مناطق صحرائی یا کویری، انجام می گیرد. با آغاز این رزمآیشها روسیه علاوه بر سوریه و یمن (حتا اگر در حال حاضر حضور در یمن رسماً اعلام نشده باشد) نیروهای نظامی اش را در این کشور مستقر کرد.

چندین ژنرال ایالات متحدۀ آمریکا اظهار داشتند که از تاریخ جنگ کره، هرگز وضعیت به این اندازه وخیم نبوده است. به گفتۀ آنان، برخورد بین ایالات متحده و روسیه مختصر خواهد بود، ولی با وسعتی که هرگز و هرگز در تاریخ معادلی نداشته است. به گفتۀ ژنرال مارک میلی Mark A. Milley فرماندۀ مرکز فرماندهی ارتش نیروی زمینی، نیروهای دریائی و هوائی یکدیگر را خنثی خواهند کرد ولی سخت ترین نبردها روی زمین صورت خواهد گرفت. دیپلمات و نویسندۀ آمریکائی چالز فریمن Charles W. Freeman, Jr در مورد خطر ارتکاب به عمل هشدار داد، در حالی که ایالات متحده و روسیه تا کنون از جنگ هسته ای اجتناب کرده اند.

حزب کارگران کردستان، یعنی کردهای ترکیه از این فرصت برای باز پس گیری جرابلس در شمال سوریه استفاده کردند. در حالی که ترکیه به شکایت عراق علیه او اعتراض کرد. آنکارا از بیرون کشیدن سربازانش از خاک عراق امتناع می کند و برای توجیه حضور خود یادآور شد که فقط حضور سربازان ترکیه از سوی بغداد زیر سؤال رفته در حالی که نیروهای 30 کشور در عراق مستقر هستند.

به ویژه، با توجه به امر که واشنگتن و مسکو سرگرم رویاروئی خود هستند و فرصتی برای مداخله ندارند، ارتش اسرائیل به دامنۀ بلندیهای جولان اشغالی حمله کرد.

تلآویو در اوت 2014 کلاه آبی های نیروی های پاسدار صلح سازمان ملل متحد را اخراج کرد و جای آنان را به جهاد طلبان القاعده واگذار نمود. نخست وزیر بنیامین نتانیاهو با چند تن از 500 جهاد طلب که در بیمارستان اسرائیلی (مرکز درمانی ربکا یا Ziv Medical Centre) عکس گرفت. او در ژوئن 2016 اعلام کرد که جولان را هرگز به مالک آن یعنی سوریه باز پس نخواهد داد.

چنین رفتاری از سوی نخست وزیر اسرائیل از دیدگاه ایالات متحدۀ آمریکا و روسیه اندکی زیادی روی بنظر می رسید و به همین علت قطعنامه ای نوشتند که بر اساس آن اسرائیل باید از پشتیبانی تروریستها دست بردارد و به سازمان ملل متحد اجازه دهد تا مأموریت خود را انجام دهد. این قطعنامه می بایستی در ماه اوت ارسال می شد ولی به دلیل خدشه ای که به مناسبات بین مسکو و واشنگتن وارد آمد، دوام نیاورد.

توپخانۀ و به همینگونه نیروی هوائی اسرائیل در سراسر بعد از ظهر از مرز هوائی اسرائیل به خاک سوریه شلیک کردند. جهاد طلبان نیز زیر پوشش همین بمباران دست به عملیات زدند. در صورتی که اسرائیل و جهاد طلبان بتوانند دالانی بین منطقۀ غیر نظامی سوریه و دهکده های شباع در شهرستان حاصبیا در لبنان ایجاد کنند، می توانند جنگ را به جنوب لبنان گسترش دهند. مردم کرد این منطقه که به شاهزاده طلال ارسلان وفادارند و نه به ولید جومبلات در خطر کشتار جمعی بدست جهاد طلبان قرار خواهند گرفت.

در سطح دیپلماتیک، ایالات متحدۀ آمریکا در خواست کرد که دربارۀ حملۀ سوریه و روسیه علیه جهاد طلبان در شرق حلب و به جرم «جنایت جنگی» تحقیق صورت بگیرد. نمایندۀ دیبر کل برای سوریه، استفان دو میستورا Steffan de Mistura پیشنهاد کرد که جان مبارزانی که می خواهند حلب را به قصد ادلب ترک کنند در امان باشد، و برای نجات شهروندان نبرد باید متوقف شود. ولی فرانسه این پیشنهاد (ابتکار آمیز مدیر امور سیاسی در سازمان ملل متحد، جفری فلتمن، به نام واشنگتن) را نپذیرفت.

پاریس پس از مشاورۀ اسرائیل، تصمیم گرفت تغییراتی را که وزیر امور خارجه ژان مارک آیرو با همکار روسی خود سرگئی لاوروف در قطعنامه ایجاد کرده بودند ندیده بگیرد، و طرح پیشنهای اش را روز شنبه به شورای امنیت معرفی کند. ژان مارک آیرو شخصاً به به نیویورک خواهد رفت تا از متن خود دفاع کند.

طرح فرانسوی پیشبینی کرده است که گونه بمباران شرق حلب، توپخانه و یا بمباران هوائی و یا پرواز هواپیماهای نظامی بر فراز شهر ممنوع اعلام شود. روسیه فورآً اعلام کرد که این طرح را وتو خواهد کرد. از موضعگیری چین اطلاعی نداریم، ولی فردا 9 اکتبر می توانیم شاهد پنجمین وتوی مشترک مسکو و پکن باشیم. پس از جنگ دوم جهانی، سوریه به نقطۀ شکاف اصلی در زمینۀ مناسبات بین المللی تبدیل خواهد شد. این گره کور می تواند آیندۀ سازمان ملل متحد را به مخاطره بیاندازد.