« Yüzyılın Anlaşması »na karşı Rus önerisi

Roma’da « Mediterranean dialogue 2018 » katılımcılarına seslenen Rus Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Filistin sorunu çözülmediği sürece Irak ve Libya’da barışa ulaşmanın imkansız olduğunu açıkladı.

Bugün Ortadoğu’daki tüm ihtilafların, bunların en eskisi olan İsrail devletinin kuruluş koşullarından etkilendiği konusunda, bir zamanlar İsrail de dahil olmak üzere herkes hemfikirdi. Bu arada, Başbakan Binyamin Netanyahu da dahil olmak üzere Vladimir Jabotinsky’nin izinde olduklarını iddia eden İsrail liderleri bunu reddetmekte ve bölgesel sorunları ayrı ayrı ele almaya çalışmaktadırlar; bu artık Amerika Birleşik Devletleri’nin kullandığı bir söylemdir.

ABD Başkanı Donald Trump, görev süresinin sonlanmasından önce Ortadoğu’da barışı sağlamayı umut etmektedir. Özel Danışmanı Jared Kushner’e anlaşmazlığın çözümüne ilişkin bir plan (« Yüzyılın Anlaşması ») geliştirme görevini verdi. Kushner bu konuda iki sonuca vardı: öncelikle İsrailli ve Filistinli yöneticilerin tamamının, halklarına hizmet etmekten daha çok kendi makamlarına düşkün oldukları; sonra da 1948 yılında haksız yere topraklarından kovulan Filistinlilerin, o günden beri hala birçok savaşı kaybettiklerini ve bunların sonuçlarını kabullenemedikleri. Dolayısıyla yöneticilerin söylemini inkar eden ve her iki tarafın da efsanelerine ters düşen, halkların yararına bir proje geliştirdi. Ancak bu projenin ilanı sürekli olarak ertelenmektedir.

Rusya, ABD’yi sollayarak, Birleşmiş Milletler’in himayesinde, Arap Birliği’nin katılımıyla Moskova’da yeni İsrail-Filistin müzakereleri düzenlemek niyetindedir.

Uygulamada, 70 yıl boyunca yürütülen tüm müzakereler, taraflardan biri ya da diğeri dışarıda bırakıldığı için başarısız olmuştur. Oysa ABD projesi Rusya’nın, Rusya’nın projesi de ABD’nin aleyhine tasarlanmıştır. Sonuca ulaşmayı başaran tek konferans, Washington ve Moskova ortaklığında düzenlendiği için Madrid Konferansıdır (1991). O dönem uygulamaya konulan uzlaşma, ABD’de Baba Bush’un görev süresinin sona ermesi ve Bill Clinton’un seçilmesiyle kesintiye uğramıştır.