BM, Londra’yı Diego Garcia’nın da yer aldığı Chagos Takımadalarını iade etmeye çağırdı

22 Mayıs 2019’da, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı’nı, gayrimeşru olarak işgal ettiği Chagos Takımadalarını altı ay içerisinde terk etmesini ve adaların kontrolünü Mauritius’a devretmeye çağırdı.

Genel Kurul 22 Haziran 2017 tarihinde, Mauritius ile Birleşik Krallık’ı karşı karşıya getiren anlaşmazlık konusunda Uluslararası Adalet Divanı’na başvurmuştu. Uluslararası Adalet Divanı, Mauritius’un bağımsızlığına, topraklarını gayrimeşru olarak parçalayan Birleşik Krallık tarafından hile karıştırıldığına hükmetmişti.

Genel Kurul, Birleşik Krallık’ı topraklarını terk zorunda bırakılan Chagos’luların yurtlarına geri yerleştirilmelerine özen göstermeye çağırmaktadır.

Bu karar, kimsenin beklemediği şekilde, 6 aleyhte (Avustralya, ABD, Macaristan, İsrail, Maldivler, Birleşik Krallık) ve 56 çekimser (aralarında Almanya ve Fransa’nın da yer aldığı) oya karşı 116 lehte oyla kabul edildi.

Oldukça hassas bir soru ortaya çıkmaktadır: eğer Birleşik Krallık’ın Chagos Takımadalarını terk etmesi gerekiyorsa, Diego Garcia adasında devasa bir askeri üs inşa etmesi için 2036 yılına kadar ABD’ye sağladığı kiralama yok hükmündedir. Pentagon, CİA’nin bir gizli hapishanesinin de bulunduğu « Camp Justice » adı verilen üssün inşası için 3 milyar dolar harcadı. Çok sıkı güvenlik önlemlerine tabi olan üste, bine yakın asker ve 2 500 sözleşmeli personel barınmaktadır. Üssün bakımı ayda 450 dolar maaş alan Filipinliler tarafından sağlanmaktadır.

David Shame, Island of Shame : The Secret History of the U.S. Military Base on Diego Garcia (Utanç Adası: Diego Garcia ABD askeri üssünün gizli tarihi – Princeton University Press, 2011) kitabında, gerçekte Birleşik Krallık ABD’nin baskılarına nasıl boyun eğdiğini ortaya koymuştur. ABD, 1958 yılında Strategic İsland Concept (Stratejik Ada Kavramı) dahilinde, okyanuslarını kontrol etmek ve SSCB’yi çevrelemek (containment) için belli sayıda adayı seçmişti. Pentagon, Pearl Harbor (1887), Guam (1889), Panama (1831), Attu (1942), Vieques (1942), Culebra (1948), Okinawa (1948), Thule (1953), ve Marshall’da (1960) olduğu gibi, burada yaşayan halkların sürülmesini emreder. Londra, Diego Garcia’nın kiralanmasını onayladığında, İngiliz Başbakanı BM önünde bu suçun uzun vadeli sonuçları ve olası bir geri tepme konusunda kaygılarını dile getirmişti.