Trump, İtalya’ya « yardım » talimatı verdi

Başbakan Giuseppe Conte, 10 Nisan günü televizyondan canlı olarak seslendiği İtalyanlara, İtalya’nın « devlet kurtaran » Avrupa istikrar mekanizması ESM için herhangi bir taahhüde imza atmadığını ve hükümetinin ancak ulusal çıkarlara ve ülkenin egemenliğine zarar veren koşullar dayatmayan « koşulsuz bir ESM »i müzakere edebileceğini açıkladı. Bu doğru bir tutumdur. Ancak Başbakan, İtalyanlara yine aynı gün 10 Nisan’da, Başkan Trump’ın, Conte Hükümeti’nin talebi üzerine, ülkemiz için ağır düzenlemeler içeren İtalya Cumhuriyeti’ne Covid-19 için yardım malzemesi tedarikine ilişkin genelge yayınladığını İtalyanlara duyurmadı [1].

Trump, « İtalya hükümeti ABD’den yardım talep etti » diyor. Dolayısıyla, Anayasa ve yasalar tarafından kendisine verilen yetki uyarınca, « en eski ve en yakın müttefiklerimizden birine » yardım etmek üzere aşağıdaki « talimatları verir ». ABD’deki bakanlara ve kurumlara verilen talimatlar iki tür müdahaleyi öngörmektedir.

– İlki, Covid-19 ile mücadelesinde İtalya’ya yardımcı olmak, « Çin ve Rusya’nın dezenformasyon kampanyaları karşısında ABD’nin aynı zamanda liderliğini sergilemek » için sıhhi niteliktedir. Başkan, Savunma Bakanı’na « yapıları » ile birlikte « İtalya’daki 30.000’den fazla Amerikan askeri ve çalışanının » yardım faaliyetlerinde kullanılmaya hazır hale getirilmesi talimatı vermektedir.

– İkinci ve daha önemli olan müdahale türü, « şiddetli bir durgunluğa » girme riski taşıyan « İtalyan ekonomisinin yeniden toparlanmasını desteklemeyi » gerektirmektedir. Başkan Trump, Hazine ve Ticaret bakanlarına, US Exim Bank, United States İnternational Development Finance Corporation (özel sektörün kalkınma projelerinin finansmanını sağlayan ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı) Müdürlerine, « İtalyan şirketlerini desteklemek » üzere ellerindeki araçları kullanmaları talimatı vermektedir.

« İtalyan ekonomisinin yeniden toparlanmasını desteklemek için » ABD tarafından hangi araçların kullanılacağı veya « yardım »ın hangi koşullara bağlı olacağı henüz belli değildir. Ancak Washington’un planı gayet açıktır: bir yandan İtalya’nın Çin ve Rusya ile ilişkilerini zayıflatırken, diğer yandan ABD’nin İtalya’daki nüfuzunu pekiştirmek üzere, AB’nin içerisinde bulunduğu krizden ve kırılmalardan yararlanmak.

« İtalya Cumhuriyeti’ne yardım » planının birlikte başlatıldığı makamlar bunu teyit etmektedir: sadece yukarıda anılan bakanlar değil ama aynı zamanda Dışişleri Bakanı ve başkanın Ulusal Güvenlik İşlerinden sorumlu yardımcısı da işin içine katılmıştır. Planın amaçlarından biri, kuşkusuz New York Times’ın « ABD, Çin ve Avrupa arasında yaşanan koronavirüse karşı aşı geliştirmek için bir küresel silahlanma yarışı » olarak tanımladığı şeye denk düşmektedir. Aşıyı ilk olarak üretmeyi başaran –diye yazıyor NYT–, « sadece halkını memnun etmek değil, ama krizin ekonomik ve jeostratejik sonuçlarıyla başa çıkmak için elini güçlendirme fırsatına da sahip olacaktır ».

ABD’li ilaç şirketi Johnson & Johnson 30 Mart’ta yaptığı açıklamada, bir milyar doları aşan bir ortak yatırımla Ocak ayından bu yana Sağlık Bakanlığı ile birlikte çalıştığı Covid-19’a karşı olası bir aşı geliştirdiğini açıkladı. Şirket, Eylül ayında yapılması planlanan klinik çalışmalardan sonra, aşı üretiminin 2021’in ilk aylarında, hızla bir milyar dozun üzerine çıkabilecek bir üretim kapasitesiyle « alışılagelen sürelerden çok daha kısa bir sürede » başlayabileceğini duyurdu.

Başkan Trump’ın talimatını verdiği İtalya’ya « yardım » planı, büyük olasılıkla test ve « alışılagelen sürelerden çok daha kısa bir süredeki » üretim vadeleri ve bu cömert « yardımın » ekonomik ve siyasi bedeli dikkate alınmaksızın kullanılacak olan aşı tedarikini de içerebilir.