بحران سوریه تغییر ماهیت داده و روند بی ثبات سازی که می بایستی راه را به شکل قانونی برای مداخلۀ نظامی پیمان آتلانتیک – ناتو – باز کند، شکست خورده است. ایالات متحدۀ آمریکا با برداشتن نقاب، رسما امکان حمله به سوریه را مطرح کرده، و مشخصا یعنی حمله به سوریه بی آن که نیازی به تأیید شورای امنیت داشته باشد، و یعنی دقیقا همان شیوه ای که برای حمله به کوزووو به کار برد. گویی فراموش شده است که روسیۀ ولادیمیر پوتین، روسیۀ بوریس التسین نیست.
مسکو پس از کسب اطمینان از پشتیبانی چین، دو هشدار پی در پی برای واشینگتن صادر کرد.
تداوم نقض حقوق بین الملل توسط ناتو و شورای همکاری خلیج (خلیج فارس) جهان را به ورطۀ جهانی شدن منازعه سوق می دهد.
رئیس جمهور ولادیمیر پوتین سومین نمایندگی خود را ضامن حق حاکمیت کشورش در مقابله با تهدیدات مستقیم ایالات متحده و ناتو علیه فدراسیون روسیه دانست. مسکو بارها توسعه طلبی های ناتو، ایجاد پایگاه نظامی در مرزها و گسترش سپر موشکی، تخریب لیبی و بی ثبات سازی سوریه را افشا کرده است.
فردای پیروزی ولادیمیر پوتین در انتخابات ریاست جمهوری، از صنایع نظامی روسیه، نیروهای نظامی، و به همین گونه از هم پیمانانش بازدید به عمل آورد(1).
او چنین بسیجی را راه اندازی کرد تا سوریه را به عنوان خط قرمزی انتخاب کند، که نباید از آن پا فراتر نهاد. برای پوتین، تهاجم ناتو به لیبی قابل مقایسه با تهاجم رایش سوّم به چکوسلاواکی است، و تهاجم به سوریه – اگر چنین موردی پیش بیاید – قابل مقایسه با تهاجم به لهستان خواهد بود که به جنگ دوّم جهانی انجامید.
تمام تعابیری که دربارۀ رویدادهای شرق و داخل سوریه مطرح می گردد از انقلاب/اختناق نه تنها اشتباه است، بلکه در رابطه با مسائل اصلی کاملا بی اهمیت و باید آن را در حد ارتباطات سادۀ سیاسی تلقی کنیم.
بحران سوریه پیش از همه مرحله ای از «بازسازی خاورمیانۀ گسترده» است، تلاشی تازه برای درهم شکستن «محور مقاومت»، و نخستین جنگ «جغرافیای سیاسی گاز»(2).
آن چه که در رابطه با سوریه مطرح می باشد، موفقیت بشارالاسد در دموکراتیزاسیون نهادهائی نیست که به ادارۀ او واگذار شده، و یا آیا رژیم های سلطنتی وهابی در خلیج (خلیج فارس) به تخریب آخرین رژیم مدنی منطقه نائل آمده و رژیم اصول گرای مذهبی را به جای آن راه اندازی خواهند کرد، بلکه موضوع اصلی این است که خط فاصل و مرز بین جبهۀ سازمان پیمان آتلانتیک شمالی و سازمان همکاری شانگهای در کجا واقع شده (3).
برخی از خوانندگان ما از خواندن جملۀ پیشین شگفت زده می شوند. در واقع، ماه های متمادی رسانه های غربی و عرب در خلیج در طول و عرض شبانه روز در گوششان تکرار می کنند که بشارالاسد دیکتاتور است و به نفع اقلیت علوی تلاش می کند، و مخالفان مسلح طرفدار دموکراسی و پلورالیسم هستند.
یک نگاه ساده به رویدادها کافی خواهد که بازنمائی های دروغین را بی اعتبارسازد. بشارالاسد پی در پی به آرای شهرداری، رفراندم مراجعه کرده است. تمام دیدبانان با یکدیگر موافق هستند که رأی گیری به شیوۀ سالمی برگزار شده است. شرکت عمومی بالغ بر 60 درصد بوده است، در حالی که غربی ها آن را «مسخره» تعبیر کردند و مخالفان مسلح نیز که از جانب آنها پشتیبانی می شدند، در آن مناطقی که تحت کنترل داشتند، مانع شرکت شهروندان در انتخابات شدند.
هم زمان، مخالفان مسلح نه تنها عملیات خشونت آمیزشان را علیه نیروهای امنیتی افزایش دادند، بلکه به شهروندان و تمام نمادهای فرهنگی و تعدد مذهبی نیز حمله کردند.
مخالفان مسلح سنّی های مترقی را به قتل رساندند، و سپس به شکل پراکنده و هر کجا که دستشان می رسید علوی ها و مسیحی ها را نیز کشتند تا خانواده هایشان را مجبور به فرار کنند.
مخالفان مسلح بیش از هزار و پانصد مدرسه و کلیسا را آتش زدند. آنها بنیانگذاری امارات اسلامی مستقل - ولی ناپایدار - را در بابا عمر اعلام کردند و ایجاد دادگاه انقلابی بیش از 150 نفر را به جرم کفر محاکمه کرده به دست جلادانشان در معابر عمومی سر بریدند.
و این نمایش زار و مفلوک چند سیاستباز گم گشته که در بطن شورای ملی سوریه در تبعید گردهم آمده و طرح دموکراتیک ظاهری شان را بی هیچ رابطه ای با واقعیت عینی کشور و جنایات ارتش «سوریۀ» آزاد تنظیم می کنند، هرگز نمی تواند تا مدت بیشتری روی واقعیت پرده بکشد.
علاوه بر این، چه کسی باور می کند که رژیم مدنی سوریه که تا همین اواخر به عنوان نمونه زبان زد بود، ناگهان به دیکتاتور مذهبی تبدیل شود، در حالی که ارتش «سوریۀ» آزاد که مورد حمایت دیکتاتورهای وهابی خلیج هستند و از فرامین مبلغین تکفیریست اطاعت می کنند به الگوی پلورالیسم دموکراتیک تبدیل شوند؟
یادآوری مقامات ایالات متحده در مورد احتمال مداخلۀ بین المللی خارج از کادر حقوقی سازمان ملل متحد، به شیوه ای که ناتو یوگوسلاوی را تجزیه کرد، موجب نگرانی و خشم مسکو شد. فدراسیون روسیه که تا اینجا در موضع دفاعی به سر می برد، تصمیم به ابتکار عمل گرفت. این تحول استراتژیک به دلیل فوریت وضعیت از دیدگاه روسیه، و تحولات مساعد در خود سوریه(4).
مسکو پیشنهاد کرد که گروه رابطی برای سوریه تشکیل شود که تمام دولت های همسایه، قدرت های منطقه ای و بین المللی در آن شرکت داشته باشند. به طور کلی شامل یک اتاق گفتگو خواهد بود که جایگزین گروه رابط خصمانۀ فعلی می گردد که توسط غربی ها به نام «کنفرانس دوستان سوریه» راه اندازی شده است.
روسیه هم چنان از طرح کوفی عنان پشتیبانی می کند – که در واقع بازخوانی طرح ارائه شده توسط سرگئی لاوروف در اتحادیۀ عرب است - ولی با اندکی تفاوت – روسیه اظهار تأسف می کند که این طرح به کار بسته نشد، ولی مخالفان مسلح را برای از سر گیری مبارزات مسلحانه متهم نمی داند. به گفتۀ لوکاشویچ یکی از سخن گویان وزارت امور خارجه، ازد یدگاه حقوق بین الملل، ارتش «سوریۀ» آزاد یک سازمان غیر قانونی است. اگر چه هر روز 20 تا سی سرباز سوری را به قتل می رساند، رسما از سوی دولت های عضو ناتو و کشورهای عضو پیمان همکاری خلیج تأمین و هدایت می شود و بر همین اساس است که طرح کوفی عنان را نقض کرده است(5).
با اتخاذ وضعیت صلح طلبانه در مقابله با ناتوی جنگ طلب، ولادیمیر پوتین از [سازمان پیمان امنیت جمعی] (بر اساس ویکیپدیای فارسی : سازمان فعال نظامی و چند منظوره در آسیای مرکزی و قفقاز) درخواست کرد که «کلاه آبی ها» در سوریه توسعه پیدا کنند. علمکرد «کلاه آبی ها» هم زمان، جدا سازی نیروهای متخاصم و مبارزه علیه نیروهای خارجی در سوریه است. نیکلائی بوردیوزا، فرماندۀ کل سازمان پیمان امنیت جمعی اعلام کرد که 20000 نظامی آموزش دیده برای این نوع مأموریت ها را در اختیار دارد که فورا می توانند وارد عمل شوند(6).
برای نخستین بار است که [سازمان پیمان امنیت جمعی] نیرویش را برای مأموریت صلح آمیز به خارج از سرزمین های شوروی سابق گسیل می دارد. هیجان زده، دبیر کل سازمان ملل متحده، بان کیمون، تلاش کرد این ابتکار عمل را خنثی سازد (بخوانید ترور کند) و ناگهان خودش پیشنهاد کرد یک گروه رابط سازماندهی شود.
با گردهمآیی در واشینگتن گروه کار پیرامون تحریمات تعیین شده در کنفرانس [دوستان سوریه]، وزیر امور خارجۀ ایالات متحده هلاری کلینتون پیشنهاد روسیه را رد کرد و طرح تغییر رژیم را مطرح ساخت(7).
در ترکیه، نمایندگان پارلمان اپوزیسیون از اردوی پناهندگان سوری بازدید به عمل آورد. آنها مشاهده کردند که بیش از هزار پناهنده در اردوگاه اصلی که توسط سازمان ملل متحد به ثبت رسیده بود، غایب هستند و در عین حال یک انبار اسلحه کشف کردند. نمایندگان پارلمان اپوزیسیون در مجلس، از نخست وزیر رجب طیب اردوغان خواستند که گزارشی دربارۀ کل مبالغی که به عنوان کمک های بشر دوستانه به پناهندگان شبح ناک اختصاص داشته و ناپدید شده، تهیه کند. نمایندگان بر این عقیده هستند که اردوگاه پناهندگان برای پوشش دادن به عملیات نظامی سرّی به کار برده شده است. اردوگاه پناهندگان در واقع مبارزانی را پناه داده است که غالبا از لیبی آمده و از این محل به عنوان پایگاه پشت جبهه استفاده می کنند.
نمایندگان حدس می زنند که این مبارزان احتمالا همان گروهی هستند که وارد منطقۀ حوله شده و آن کشتار بزرگ را مرتکب شده اند.
این اطلاعات اتهامات وارده توسط ویتالی شورکین سفیر روس در شورای امنیت را تأیید می کند، یعنی اتهاماتی که بر اساس آن، یان مارتین نمایندۀ مخصوص بان کی- مون در لیبی، از امکانات سازمان ملل متحد که به پناهندگان اختصاص داشته، برای انتقال مبارزان القاعده به ترکیه استفاده کرده است(8).
در عربستان سعودی، بین شاه عبدالله و قبیلۀ سدیری دوباره شکاف افتاده است. به ابتکار عبدالله اوّل، شورای علما فتوایی منتشر کردند که بر اساس آن سوریه سرزمین جهاد نیست. ولی در عین حال، شاهزاده فیصل، وزیر امور خارجه فراخوان داده است که مخالفان را علیه «علوی های غاصب» مسلح کنند.
روز پنجشنبه 7 ژوئن حوادث بسیاری به وقوع پیوست. در حالی که بان کی – مون دبیر کل سازمان ملل متحد و ناوی پیلای دبیر اوّل سازمان حقوق بشر در گردهمآیی عمومی سازمان ملل متحد انتقادات خود را به سوریه مطرح می کردند، مسکو دو موشک بالیستیک قاره پیما پرتاب کرد.
سرهنگ وادیم کووال، سخن گوی [فرماندهی نیروهای استراتژیک روسیه] آزمایش یک «توپول» را از یک پارک موشکی نزدیک دریای مازندران تأیید کرد، ولی پرتاب موشک بولاوا از روی زیر دریایی در دریای مدیترانه را تأیید نکرد.
با این وجود پرتاب موشک در تمام خاور میانه مشاهده شد، از اسرائیل تا ارمنستان، و هیچ سلاح شناخته شده ای وجود ندارد که بتواند چنین اثری در آسمان باقی بگذارد(9).
پیغام کاملا روشن است : مسکو خود را برای جنگ جهانی آماده می کند، اگر ناتو و شورای همکاری خلیج (خلیج فارس) به الزامات بین المللی به شکلی که در طرح کوفی عنان مشخص شده پاسخ نگویند و هم چنان در تشویق تروریسم پافشاری کنند.
بر اساس اطلاعات ما، این ضربۀ هشدار دهنده در همآهنگی با مقامات سوری انجام گرفته است. به همان شکلی که مسکو دمشق را برای برچیدن بساط امارات اسلامی در بابا عمر تشویق کرد، فورا اعتبار قدرت رئیس جمهور بشارالاسد توسط رفراندم طبق قانون اساسی تأیید شد، و به محض این که رئیس جمهور را در حذف گروه های مزدور که در شهرهای کشور حضور دارند یاری کرد، فورا پارلمان تازه و نخست وزیر تازه مستقر شد.
فرمان برای عبور از یک استراتژی دفاعی به حرکت تهاجمی برای دفاع از شهروندان در رویارویی با تروریست ها صادر شد.
در نتیجه ارتش ملی به استحکامات ارتش «سوریۀ» آزاد حمله کرد. مبارزات روزهای آینده، سخت خواهد بود، مضافا بر این که مزدوران به خمپاره، موشک ضد تانک و موشکهای زمین به هوا مسلح شده اند.
برای کاهش بخشیدن به تنش، فرانسه فورا پیشنهاد روسیه را برای شرکت در گروه رابط پذیرفت. واشینگتن به فوریت فردریک هوف را به مسکو فرستاد. و خلاف گفتمان وزیر امور خارجه، هلاری کلینتون، آقای هوف به سهم خود دعوت روسیه را پذیرفت.
دیگر وقتی برای تأسف خوردن روی گسترش مبارزات به لبنان وجود ندارد، و نه وقتی برای وراجی کردن روی امکان گسترش جنگ به تمام منطقه. پس از 16 ماهی که برای بی ثبات سازی سوریه هزینه کردند، ناتو و شورای همکاری خلیج شرایط بن بستی را ایجاد کرده اند که از این پس می تواند به جنگ جهانی بیانجامد.
— -
پی نوشت :
[1] برنامۀ رئیس جمهور ولادیمیر پوتین
7 می : پیروزی انتخاباتی ولادیمیر پوتین
8 می : گزینش دیمیتری مدودف به مقان نخست وزیری
9 می : بزرگداشت پیروزی علیه آلمان نازی
10 می : بازدید از صنایع نظامی روسیه
11 می : ملاقات با رئیس جمهور آبخازیا
12 می : ملاقات با رئیس جمهور اوستیای جنوبی
14- 15 می : ملاقات با رؤسای مجتمع اوراسیا (اربکستان، بلاروس، قزاقزستان، روسیه، تاجیکستان)
18 می : بازدیداز بنیاد مطالعات دفاع سیکلون
25 می : بازدید از زیردریایی های اتمی
30 می : گردهمآیی با فرماندهان وزارت دفاع
31 می : گردهمآیی شورای دفاع روسیه
4-7 ژوئن : بازدید از چین، اجلاس سازمان همکاری شانگهای
7 ژوئن : بازدید از قزاقزستان طی پرتاب موشک توپول
[2] « La Syrie, centre de la guerre du gaz au Proche-Orient », par Imad Fawzi Shueibi, Réseau Voltaire, 8 mai 2012.
[3] « Moscou et la formation du Nouveau Système Mondial », par Imad Fawzi Shueibi, Traduction Marie-Ange Patrizio, Réseau Voltaire, 13 mars 2012.
[4]“کاستی های اطلاعاتی غرب در سوریه”, بوسيله ىتی یری میسان, ترجمه حمید محوی, شبکه ولتر, 2 ژوئن 2012, www.voltairenet.org/article180768.html
[5] « Comment of Official Representative of the Ministry of Foreign Affairs of Russia A.K. Lukashevich on the Question of Interfax related to the statement made by Representative of so-called Free Syrian Army S.Al-Kurdi », Ministère russe des Affaires étrangères, 5 juin 2012.
[6] « Syrie : Vladimir Poutine propose une Force de paix de l’OTSC », Réseau Voltaire, 3 juin 2012.
[7] « Friends of the Syrian People Sanctions Working Group », déclaration à la presse d’Hillary Clinton, Département d’État, 6 juin 2012.
[8] « La Libye, les bandits-révolutionnaires et l’ONU », par Alexander Mezyaev, Traduction Julia, Strategic Culture Foundation (Russia), Réseau Voltaire, 17 avril 2012.
[9] « 7 juin 2012 : la Russie manifeste sa supériorité balistique nucléaire intercontinentale », Réseau Voltaire, 8 juin 2012.