Przyszłość Bliskiego Wschodu

Świat oczekuje podpisania porozumienia globalnego między Waszyngtonem i Teheranem – pod śmiechu wartym pretekstem zamknięcia wojskowego programu nuklearnego, którego Iran nie kontynuował od zakończenia wojny z Irakiem (1980-1988). Porozumienie to – w zamian za uznanie dla wpływów irańskich na Bliskim Wschodzie i w Afryce – dawałoby ochronę Izraelowi.

Nie należy się jednak spodziewać tego przed wyborami do Knessetu 17. marca 2015, choć prawdopodobna jest porażka Binjamina Netanjahu, która pozwoliłaby na ponowne zacieśnienie więzi między Waszyngtonem a Tel Awiwem i ułatwiłaby ugodę z Teheranem.

W tym kontekście elity Stanów Zjednoczonych usiłują we własnym gronie porozumieć się co do dalszej polityki, podczas gdy sojusznicy w Europie przygotowują się do podporządkowania się nowej linii USA.

Poszukiwanie konsensusu w Stanach Zjednoczonych

Po dwóch latach prowadzenia polityki niespójnej, Waszyngton próbuje wypracować konsensus co do obrazu swojej przyszłej polityki w obszarze « rozszerzonego Bliskiego Wschodu ».

– 1. 22. października 2014 r. RAND Corporation – naczelny think tank lobby wojskowo-przemysłowego – dokonała dramatycznej zmiany dotychczasowego stanowiska. Będąc współautorką kampanii na rzecz zniszczenia Syryjskiej Republiki Arabskiej, ogłosiła nagle, że odtąd najgorszą rzeczą, która mogłaby się przytrafić Stanom Zjednoczonym i Izraelowi, byłby upadek rządu prezydenta al-Asada [1].

– 2. 14. stycznia 2015 r. prezydent emerytowany Council on Foreign Relations, klubu elit USA, Leslie Gelb, przestrzegł przed podziałami w łonie administracji Obamy, które zagrażają autorytetowi amerykańskiego prezydenta na świecie. Zalecił też stworzyć coś na kształt nowej « komisji Bakera-Hamiltona », która dokonywałaby rewizji całości polityki zagranicznej kraju [2].

– 3. 24. stycznia New York Times opublikował artykuł redakcyjny, w którym udzielił poparcia wolcie RAND Corporation i wzywał do kompletnej zmiany polityki względem Syrii [3].

– 4. 6. lutego administracja Obamy ogłosiła swoją nową doktrynę strategiczną. Nie chodziło w niej już o zagwarantowanie bezpieczeństwa Izraelowi przez zniszczenie Syrii, ale o stworzenie regionalnego sojuszu wojskowego z syjonistycznymi monarchiami muzułmańskimi. Na dodatek Państwo Islamskie (« Daesz ») mogłoby zostać wykorzystane do uniemożliwienia Syrii podniesienia na powrót głowy i odgrywania istotnej roli politycznej w regionie [4].

– 5. 10. lutego National Security Network (NSN), dwupartyjny think tank, którego zadaniem jest upowszechnianie zagadnień geopolitycznych w Stanach Zjednoczonych, opublikowała raport omawiający różne opcje postępowania wobec Państwa Islamskiego. Dokonała w nim przeglądu około czterdziestu opinii ekspertów i postawiła wniosek, że trzeba je najpierw « powstrzymać, a potem zniszczyć », opierając się początkowo na Iraku, a następnie na Syrii Baszszara al-Asada. NSN założył Rand Beers, dawny doradca Johna Kerry’ego, a obecnie podsekretarz w Departamencie Bezpieczeństwa Krajowego [5].

– 6. 11. lutego administracja Obamy zwróciła się do Kongresu o udzielenie zezwolenia na użycie siły [Authorization for Use of Military Force, AUMF] przeciwko Państwu Islamskiemu, tym samym odkładając do lamusa ideę obalenia prezydenta al-Asada i zniszczenia Syrii [6].

– 7. 23. lutego nowy Sekretarz Obrony, Ashton Carter zaprosił na kolację roboczą grono ekspertów. Przez 5 godzin, bez ujawniania własnego zdania wypytywał ich o opinie. W ten sposób chciał sam zweryfikować pracę NSN. Wśród gości znajdował się nie tylko były ambasador USA w Syrii Robert S. Ford i weterani think tanków, ale i Claire Lockhart, znana ze swoich powiązań ze światem finansów; obecny był także prezydent wydziału dziennikarskiego Uniwersytetu Columbia Steve Coll, który miał przedstawić analizę możliwych reakcji mediów [7].

Co zmieniło się na miejscu?

W ostatnich miesiącach na miejscu zmieniło się kilka czynników.

– Całkowicie zanikła « umiarkowana opozycja » syryjska. Została wchłonięta przez Daesz do tego stopnia, że Stany Zjednoczone nie są w stanie znaleźć dość bojowników, żeby z nich sformować personel « nowej Syrii ». Były ambasador Robert S. Ford (dziś zatrudniony w think tanku AIPAC), który zorganizował manifestacje roku 2011 i do samego końca popierał tę « umiarkowaną opozycję », zmienił oficjalnie stanowisko. Uważa odtąd, że jedyną realną siłą opozycyjną w Syrii są dżihadyści, których dalsze dozbrajanie byłoby skrajnie niebezpieczne [8]. Patrząc wstecz, wydaje się, iż zwrot « umiarkowana opozycja » określał nie bojowników cywilizowanych, a Syryjczyków gotowych zdradzić swój kraj i sprzymierzyć się z Izraelem. Nie czyniono z tego zresztą tajemnicy [9]. Od samego początku opozycji przewodzili de facto członkowie Al-Ka’idy (jak Libijczyk Abdelhakim Belhadż, a następnie Irakijczyk Abu Bakr al-Baghdadi) skłonni do najgorszych potworności, w tym – do kanibalizmu [10]. Otóż wszyscy ci przywódcy kierują dziś Państwem Islamskim.

– 28. stycznia 2015 r. (po odpowiedzi Hezbollahu na zabójstwa kilku jego przywódców w Syrii) Izrael zaprzestał wspierania organizacji dżihadystycznych na terenie Syrii. Przez trzy i pół roku dostarczał im broni, leczył rannych w swoich szpitalach wojskowych, wspierał ich operacje lotnictwem – za każdym razem pod pretekstem zwalczania transportów broni dla Hezbollahu w Libanie – i koniec końców powierzył im ochronę swojej granicy na Wzgórzach Golan z pominięciem sił ONZ.

– 30. stycznia 2015 r. nowy król Arabii Saudyjskiej, Salman odsunął od obowiązków księcia Bandara i zakazał komukolwiek wspierania Państwa Islamskiego. Tym samym Królestwo przestało odgrywać rolę w manipulacji międzynarodowego terroryzmu – rolę, która została mu powierzona przez CIA po rewolucji islamskiej w Iranie w 1979 r. i która przez 35 lat była jego kartą przetargową.

– Podobne procesy wydają się zachodzić w Turcji, gdzie dotychczasowy szef wywiadu (MIT), Hakan Fidan złożył 6. lutego dymisję. Tymczasem, w nocy z 21. na 22. lutego armia turecka nielegalnie wkroczyła na około 30 kilometrów w głąb Syrii, w celu przeniesienia do Turcji prochów Sulejmana Szaha, pradziada założyciela Imperium Osmańskiego, które spoczywają w grobowcu na terenie tureckiej eksklawy, utworzonej na mocy Traktatu w Ankarze w 1921 r. Ta przeprowadzona z rozmachem akcja nie wiązała się jednak z walkami z Państwem Islamskim, które kontroluje tę strefę działań wojennych. Szczątki Sulejmana Szaha nie zostały repatriowane, a tylko przeniesione do zastępczego mauzoleum nieopodal, wciąż na terytorium Syrii. Tym samym Turcja pokazała, że nie zamierza podejmować działań przeciwko Państwu Islamskiemu i nie wyrzeka się antysyryjskich ambicji.

Opcje możliwe dla USA

Obecnie omawia się w Waszyngtonie sześć opcji :

– Zniszczenie najpierw Państwa Islamskiego, a następnie Syrii. Jest to pogląd firmy Ratheon, największego producenta pocisków rakietowych na świecie; jego propagowaniem zajmuje się Stephen Hadley, doradca ds. bezpieczeństwa narodowego w administracji George’a W. Busha. Ten scenariusz oznacza prowadzenie wojny dla samej wojny, bez oglądania się na interesy narodowe. Tego maksymalistycznego podejścia nie popiera żaden odpowiedzialny polityk, niemniej jednak wyartykułowano je w mediach w celu przesunięcia środka ciężkości na stronę jak najszerzej zakrojonych działań wojennych.

– Wsparcie się na Państwie Islamskim i dzięki temu zniszczenie Syrii – na wzór sojuszy, zawieranych w czasie Wojny wietnamskiej. Ten punkt widzenia prezentuje przewodniczący Komisji Sił Zbrojnych Senatu USA, John McCain, choć pamięta on upadek Sajgonu w 1975 r. Ta opcja jest nadzwyczaj kosztowna (od 20 do 30 miliardów dolarów rocznie w ciągu trzech, długich lat), ryzykowna i niepopularna. Przyczyniłaby się też do bezpośredniej interwencji Iranu i Rosji, przez co konflikt przybrałby wymiar światowy. Nikt – nawet pan McCain – nie potrafi wytłumaczyć, dlaczego Stany Zjednoczone miałyby rzucić się na taką operację, którego jedynym beneficjentem byłoby państwo Izrael.

– Osłabienie, a następnie zniszczenie Państwa Islamskiego za pomocą skoordynowanych bombardowań lotnictwa amerykańskiego i akcji lądowej wojsk sprzymierzonych, w tym zgrupowań « umiarkowanej opozycji syryjskiej » (która już nie istnieje). Następnym krokiem byłoby użycie tych ugrupowań opozycyjnych (?) do dalszego wywierania presji na Syrię. Jest to zgodne z obecnym stanowiskiem administracji Obamy w zakresie kontrterroryzmu. Dla opcji tej przewidziany jest budżet od 4 do 9 miliardów dolarów rocznie, niemniej jednak, zakładając że uda się odtworzyć ową « umiarkowaną opozycję syryjską », nie wiadomo, jak siły powietrzne USA miałyby podołać eliminacji Daeszu, skoro mimo 13 lat działań nie okazały się zdolne do zniszczenia Talibów w Afganistanie, nie wspominając o przykładach Somalii czy trwającego właśnie ugrzęźnięcia sił francuskich w Mali.

– Osłabienie, a następnie zniszczenie Państwa Islamskiego za pomocą skoordynowanych bombardowań amerykańskich i ofensywy jedynych sił mogących odnieść zwycięstwo na lądzie, czyli armii syryjskiej i irackiej. Ten plan jest najbardziej interesujący, ponieważ mógłby zyskać poparcie tak Iranu, jak i Rosji. Jego wdrożenie przywróciłoby też Stanom Zjednoczonym pozycję światowego przywódcy, jak to było już w przypadku« Pustynnej Burzy », kiedy przeciwnikiem był Irak Saddama Husajna; niechybnie przyniosłoby też zwycięstwo, niemniej jednak trzeba byłoby zatrzymać kampanię demonizacji Syrii, Iranu i Rosji. Opcja ta cieszy się poparciem NSN i ewidentnie odpowiada temu, czego życzy sobie administracja Obamy.

– Powstrzymanie ekspansji Państwa Islamskiego, a następnie jego stopniowe ograniczanie do rozmiarów możliwych do przyjęcia. W tej opcji pierwszeństwo miałaby ochrona Iraku, a kluczowe walki miałyby toczyć się w Syrii.

– Oblężenie. Nie chodziłoby tu już o walkę z Państwem Islamskim, ale o jego izolację, tak żeby zapobiec dalszemu rozszerzaniu. Ludność, znajdująca się pod jego kontrolą, zostałaby pozostawiona swojemu losowi. Jest to opcja najtańsza, ale i najmniej zaszczytna. Jej adwokatem jest Kenneth Pollack.

Wnioski

Wszystkie te elementy pozwalają łatwo przewidzieć przyszłość: za kilka miesięcy, może nawet z końcem marca Waszyngton i Teheran dogadają się w sprawie porozumienia globalnego. Stany Zjednoczone odnowią kontakty z Syrią, a za nimi podążą państwa europejskie, w tym Francja. Odkryjemy, że prezydent al-Asad nie jest ani dyktatorem, ani oprawcą. Wkrótce wojna przeciwko Syrii dobiegnie kresu, a główne siły dżihadu zostaną wyeliminowane przez koalicję prawdziwie międzynarodową. Kiedy wszystko to już się zakończy, tych dżihadystów, którym uda się przeżyć, CIA wyśle na rosyjski Kaukaz i do chińskiego regionu Sinciang.