Het Oekraïense kruitvat en de lont

Roger Wicker, lid van de Amerikaanse senaatscommissie voor gewapende diensten, zei in een interview met Fox News (8 december) dat hij rechtstreekse militaire actie van de VS tegen Rusland ter "verdediging van Oekraïne" niet uitsluit en voegde daar, zonder dat de interviewer daarom vroeg, aan toe: "Je weet dat we een actie met als eerste gebruik van nucleaire wapens niet uitsluiten". Dit is een partijoverschrijdende boodschap aan Moskou over de vastbeslotenheid van de VS om een eventuele aanval van Kiev tegen de Russen in de Donbass te steunen. Het zal dan worden gepresenteerd als een reactie op een aanval van de Russen in de Donbass. In de hoofden van degenen die sinds 2014 de strategie van spanning tegen Rusland uitvoeren, zou dit in elk geval een winnende zet kunnen zijn.

Moskou zou twee alternatieven hebben: niet militair ingrijpen om de Russen in de Donbass te verdedigen, waardoor zij zouden worden overrompeld door de Oekraïense aanval die de facto door de NAVO wordt gesteund en gedwongen zouden worden de regio te verlaten en toevlucht in Rusland te zoeken, een beslissing die vooral intern voor Moskou traumatisch zou zijn; of militair ingrijpen om de Oekraïense aanval te stoppen, waardoor het zich blootstelt aan internationale veroordeling wegens agressie en invasie van een soevereine staat.

Oekraïense generaals hebben gewaarschuwd dat zij niet in staat zullen zijn "de Russische troepen af te weren zonder een massale toevoer van militaire hulp uit het Westen".

Het versterken is al begonnen: de Verenigde Staten, die Kiev al 2,5 miljard dollar aan militaire hulp hebben gegeven, hebben het land in november nog eens 88 ton munitie geleverd als onderdeel van een "pakket" van 60 miljoen dollar, met inbegrip van Javelin-raketten die al zijn ingezet tegen de Russen in de Donbass.

Tegelijkertijd hebben de VS meer dan 150 militaire adviseurs naar Oekraïne gestuurd die, samen met die van een dozijn NAVO-bondgenoten, in feite de operaties leiden. De situatie is nog explosiever omdat Oekraïne - op dit moment een Navo-partner, maar de facto al lid van de NAVO - officieel zou kunnen worden toegelaten als 31e lid van het bondgenootschap, met als gevolg dat de andere 30 NAVO-leden, overeenkomstig artikel 5 van het Noord-Atlantisch Verdrag, militair zouden moeten ingrijpen aan het Donbass-front om Oekraïne te steunen tegen Rusland.

Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de NAVO verzocht Oekraïne niet toe te laten treden, om de militaire en politieke spanningen in Europa niet verder op te voeren, en heeft eraan herinnerd dat Rusland sinds het einde van de Koude Oorlog herhaaldelijk de verzekering heeft gekregen dat de jurisdictie en de strijdkrachten van de NAVO geen centimeter naar het oosten zouden oprukken, maar dat deze beloften niet zijn nagekomen.

Het Russische Ministerie van Buitenlandse Zaken stelde vervolgens voor dat de NAVO onderhandelingen zou beginnen over langetermijnovereenkomsten die verdere uitbreiding van de NAVO naar het oosten en de stationering van wapensystemen in de onmiddellijke nabijheid van Russisch grondgebied zouden voorkomen. Het voorstel werd op 10 december botweg verworpen door de NAVO bij monde van secretaris-generaal Stoltenberg: "Over de relatie van de NAVO met Oekraïne zal worden beslist door de 30 leden van het bondgenootschap en Oekraïne, en door niemand anders".

Onmiddellijk daarna, gisteren 13 december, verklaarden de ministers van Buitenlandse Zaken van de G7 (Verenigde Staten, Canada, Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Duitsland, Italië en Japan) en de Hoge Vertegenwoordiger van de Europese Unie, in Liverpool bijeen, dat zij "eensgezind waren in hun veroordeling van de militaire opbouw van Rusland en zijn agressieve retoriek jegens Oekraïne" en dat "Rusland er geen twijfel over mag laten bestaan dat verdere militaire agressie tegen Oekraïne enorme gevolgen en ernstige kosten als antwoord zou hebben".

Ondertussen heeft Finland, dat lid is van de EU en een actieve NAVO-partner is tegen Rusland, de aankoop aangekondigd van 64 F-35A gevechtsvliegtuigen van Lockheed Martin voor een prijs van 8,4 miljard euro, die, inclusief infrastructuur, oploopt tot 10 miljard euro, waar de regering nog eens 10 miljard euro bij zal optellen voor het onderhoud en de modernisering ervan. De 64 F-35A nucleaire aanvalsvliegtuigen zullen worden ingezet aan de Russische grens, op slechts 200 km van Sint-Petersburg, onder het de facto bevel van de Verenigde Staten, die, zoals senator Wicker ons in herinnering brengt, niet uitsluiten als eerste kernwapens te zullen gebruiken.