De zaak von der Leyen

Op 5 april 2023 diende de Belgische lobbyist Frédéric Baldan een strafklacht in tegen de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, wegens " misbruik van functie en titel ", " vernietiging van openbare documenten ", " onwettig verwerven van belangen en corruptie ". Hongarije en Polen sloten zich vervolgens bij de zaak aan. Op initiatief van de nieuwe Poolse premier Donald Tusk kondigde Warschau echter aan dat het zijn klacht zou intrekken.

☞ Hongarije en Polen worden op het zelfde moment aangeklaagd door Pfizer, dit keer voor het niet betalen van doses die namens hen zijn besteld door de Europese Commissie. De rechtbank in Brussel heeft op 3 april 2023 een eerste voorlopige uitspraak gedaan en moet nu uitspraak doen over de grond van de zaak.

In de klacht gaat het om het contract van 20 miljard euro, en mogelijk 35 miljard euro, tussen de EU en de farmaceutische multinational Pfizer. Daarnaast zijn doses anti-Covid mRNA medicijnen (ten onrechte omschreven als "vaccins") ter waarde van 4 miljard dollar verloren gegaan.

Centraal in de klacht staat een uitwisseling van sms-berichten tussen von der Leyen en Pfizer CEO Albert Bourla, die door de New York Times werd onthuld.

Journalist Alexander Fanta (Netzpolitik.org) probeerde tevergeefs een kopie van de sms-berichten te krijgen. Stappen ondernomen door de EU-ombudsman, Emily O’Reilly, leverden niets op. The New York Times diende een klacht in tegen Ursula von der Leyen op grond van artikel 41 en 42 van het EU-Handvest van de grondrechten, die recht geven op toegang tot documenten van het Europees Parlement, de Raad en de Commissie.

In een circulaire worden nationale openbare aanklagers verplicht om het Europees Openbaar Ministerie op de hoogte te stellen van zaken waarvoor zij menen dat het EPPO bevoegd zou kunnen zijn. Maar een jaar later heeft het Europees openbaar ministerie nog steeds niet gereageerd op de kennisgeving van het parket van Brussel. Er is geen wettelijke verplichting om dat te doen.

☞ Het Europees openbaar ministerie is geen communautair orgaan, maar een orgaan van de nauwere samenwerking. Slechts 22 van de 28 lidstaten erkennen het. Maar Hongarije en Polen niet. De procureur-generaal, de Roemeense Laura Codruța Kövesi, is benoemd door de Commissie na onderhandelingen met het Europees Parlement.

• De echtgenoot van de president, Heiko von der Leyen, werd plotseling directeur van Orgenesis, een bedrijf dat een centrale rol speelde in de EU-vaccinatiecampagne. Orgenesis en Pfizer hebben dezelfde hoofdaandeelhouder. In 2022 kende de Commissie 320 miljoen euro subsidie toe aan Orgenesis. De onthulling van deze subsidies leidde tot het aftreden van Heiko von der Leyen.

☞ Deze affaire komt op een moment dat Ursula von der Leyen streeft naar een tweede termijn aan het hoofd van de Commissie.

Dit artikel komt uit "Voltaire, actualité internationale", nummer 81 (verschijnt op 5 april). Voor meer informatie kunt u zich abonneren op een jaarabonnement voor 150 euro of een maandabonnement voor 15 euro.