Rusland versnelt verlaten SWIFT door BRICS-landen

De unipolariteit van de Verenigde Staten in het wereldwijde financiële systeem neemt snel af. Als gevolg van Washingtons politieke kortzichtigheid zien andere landen zich genoodzaakt financiële samenwerkingsinstrumenten te ontwikkelen die het gebruik van de dollar overbodig maken en eveneens multilaterale instellingen op te zetten die zich niet meer laten leiden door de regels die vanuit het Amerikaanse ministerie van Financiën zijn opgelegd [1].

Financiën en valuta worden gebruikt als instrumenten voor extern beleid, te weten als mechanismen voor wereldheerschappij, die ernaar streven zowel geopolitieke tegenstanders (Rusland) als opkomende economieën (China) die zich verzetten tegen druk vanuit de VS, te ondermijnen.

Aangezien de Verenigde Staten hun strategische doelen niet op een diplomatieke manier kunnen bereiken, storten zij zich in de financieel-economische oorlog, hetzij door middel van embargo’s of speculatieve aanvallen, bevriezing van bankrekeningen van politici en ondernemers et cetera.

In een open schending van de grondbeginselen van het internationaal recht richt Washington zijn wapens op de landen die, naar hun mening, deel uitmaken van de zogenaamde “As van het Kwaad”: Noord-Korea, Iran, Syrië, Soedan et cetera. Hun modus operandi bestaat eruit de economie van het land in kwestie te wurgen om een beleidsverandering te stimuleren [2].

Dezelfde strategie wordt nu gebruikt tegen de regering-Poetin. Nadat Rusland de Krim en de stad Sebastopol geannexeerd had – onderbouwd met het referendum van maart 2014 -, hebben de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Polen druk uitgeoefend op de Europese Unie om Rusland uit de SWIFT te zetten [3].

SWIFT is een internationaal communicatiesysteem dat banken in staat stelt elektronische overschrijvingen onderling uit te voeren. Het is in 1973 in Brussel opgericht. Voor de oprichting van SWIFT beperkten banken zich tot communicatie via Telex en bilaterale telefoonsystemen.

In die zin is SWIFT een eersteklas technologische vooruitgang, aangezien deze de handel en investeringen wereldwijd versnelt en de transactiekosten vermindert als nooit tevoren.

Momenteel wordt SWIFT door 10.500 banken gebruikt, met name Amerikaanse en Europese banken, in meer dan 200 landen. Op zijn hoogtepunt in 2015 verwerkte het systeem 27,5 miljoen betalingsopdrachten.

Volgens de magnaten op Wall Street en de City in Londen is SWIFT een “technisch” en puur “neutraal” mechanisme. De aanslagen op de Twin Towers hebben echter mogelijk gemaakt dat de Verenigde Staten in het betalingssysteem konden ingrijpen: het Amerikaanse Ministerie van Financiën heeft sindsdien “specifieke informatie” opgevraagd, zogenaamd om de financiering van “terreurbewegingen” te “coördineren”.

Zo werd Iraanse banken drie jaar geleden de toegang tot SWIFT ontzegd met het argument dat zij betrokken waren bij illegale activiteiten. Deze situatie verstoorde de kredietverstrekking bij internationale handelstransacties met Iran.

Verder heeft Washington de weg vrijgemaakt voor ingrepen in de National Security Agency (NSA). Volgens de onthullingen van Edward Snowden heet het gespecialiseerde programma van de NSA dat zich bezighoudt met spionage binnen het mondiale financiële stelsel ‘Follow the Money’ [4].

De follow-up die het personeel van de NSA uitvoert had de opbouw van een database, ‘TRACFIN’, tot gevolg. Deze database bevatte in 2011 minstens 180 miljoen registraties van interbancaire transacties, transacties met creditcard en uiteraard duizenden berichten die via SWIFT zijn verzonden.

De Verenigde Staten hebben dan ook een quasi-monopoliepositie in het internationale betalingssysteem verworven om zo hun rivalen te kunnen verstikken. De verbindingen tussen Rusland en SWIFT zijn tot nu toe nog niet doorgevoerd vanwege een ‘gebrek aan gezag’ van de bevoegde autoriteiten. Het is uiteraard één ding om een opkomende regionale mogendheid te straffen, maar rechtstreeks de strijd aangaan met een wereldmacht is een heel ander verhaal.

Al met al hebben de constante bedreigingen van de Verenigde Staten en hun Europese bondgenoten een Russisch alternatief betalingssysteem tot gevolg gehad. Meer dan 90% van de transacties die Russische banken uitvoeren zijn grensoverschrijdend, dus als er concrete plannen zouden zijn om Moskou daadwerkelijk uit te sluiten van de SWIFT, zouden de gevolgen voor de wereldeconomie catastrofaal zijn geweest [5].

De belangrijkste Russische banken (Sberbank, VTB, Gazprombank, Bank of Moscow, Rosselkhozbank et cetera) voeren reeds bilaterale transacties uit via het nieuwe betalingssysteem en benutten het ten volle, kondigde Olga Skorobogatova, vicepresident van de Russische centrale bank, een paar dagen geleden aan [6].

Het nieuwe transactiesysteem is minder duur dan de SWIFT en, belangrijker nog, biedt Moskou meer politieke autonomie en economische veiligheid, mochten er nog meer sancties worden opgelegd. Daar kan aan worden toegevoegd dat het Russische initiatief de ontwikkeling van alternatieve betaalsystemen elders in gang heeft gezet.

Enerzijds is China klaar om zijn eigen transactiesysteem te ontwikkelen in de komende weken [7]. Anderzijds staat de mogelijkheid een multilateraal betalingssysteem op te richten ter discussie in de BRICS-landen (afkorting van Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika). Dat wil zeggen: een betalingssysteem waarvan niet alleen Rusland en China profijt hebben, maar een systeem waarin transacties tussen alle lidstaten kunnen worden uitgevoerd [8].

De containmentpolitiek die Washington en Brussel tegen Rusland bedrijven, heeft uiteindelijk een ‘boemerangeffect’ gehad: Rusland is niet alleen niet uitgesloten van de SWIFT, maar Moskou heeft ook een alternatief betalingssysteem ontwikkeld dat pogingen tot destabilisatie volledig heeft geneutraliseerd. Tegelijkertijd vormt het een inspiratiebron voor de BRICS-landen en zal dat spoedig ook vormen voor het overgrote deel van de opkomende economieën.