China ontplooit zich in het Nabije-Oosten

De huidige Arabische wereld wordt gedomineerd door de Verenigde Staten die haar poogt uit te buiten en diens ontwikkeling te remmen. De talrijke opstanden, in Palestina, Syrië, Irak, Jemen en Bahrein getuigen van de wil tot weerstand die contrasteert met de vrijwillige onderworpenheid van de Europeanen.

Dit het succes van Henry Kissinger geheel door Washington gecontroleerde samenspel, wordt ontzet door de Russische militaire interventie in Syrië en anderzijds door de terugkeer van de Chinese handel, welke het Middellandse Zeegebied domineerde in de laattijdige Antiquiteit en in de Middeleeuwen. Hit is in deze context dat president Xi Jinping een tournee onderneemt in Saoedi Arabië, Egypte en de Islamitische republiek Iran met als doel wegdelen te openen van een nieuwe communicatieweg, volgens de leus van de leider sinds 2013: « One Belt, One Road ». Het gaat hier tegelijkertijd over een weg over land, zoals de voormalige « zijderoute », als over een zeeweg zoals indertijd admiraal Zheng He die zich voorstelde. Om dit project, dat het sinds een tiental jaren voorbereidt, tot een goed einde te brengen heeft de Volksrepubliek China vorig jaar de Aziatische Infrastructuurinvesteringsbank (AIIB) gecreëerd waar de drie landen die Xi vandaag bezoekt lid van zijn —al heeft Iran het verdrag nog niet ondertekend—.

Hoewel de Chinese president vermijdt te spreken over politiek en het rechtstreeks tegenwerken van de Westerse belangen, zou zijn economisch project, als het doorgaat, leiden tot een Chinees-Russisch leiderschap in de wereld en het einde van het Thalassocratische rijk van de Britten en Amerikanen betekenen.

Het zou een vergissing zijn te denken dat Peking geen politiek voert en op dit gebied afwezig is in de regio. China heeft de strijd van het Palestijnse Verzet ondersteund, dat in Peking al lang geleden een vertegenwoordigingsbureau heeft kunnen openen. In 2006 hadden de Chinese lucht-zee raketten het Hezbollah mogelijk gemaakt Israël te verhinderen de Libanese kust te bombarderen. En volgens vele specialisten werden deze raketten niet door Arabieren maar door Chinese adviseurs geleid. Vandaag heeft China zich in de onderhandelingen over Syrië gemengd en heeft deze laatste maanden de vertegenwoordigers van alle facties ontvangen. Hoe het ook zij, Xi heeft zijn politieke interventies gedurende deze reis beperkt.

De Volksrepubliek China heeft in 2015 Dragon Blade geproduceerd, een zeer groot filmspektakel over de « zijderoute » tijdens de klassieke oudheid. Hij wil laten zien dat Imperiums niet noodzakelijkerwijs vijanden zijn, maar dat ze kunnen samenwerken in wederzijds belang.

Saoedi Arabië

China is de belangrijkste klant van Saoedi Arabië waarvan het voor 70 miljard dollar per jaar aan aardolie importeert. Het hoopt dat de Saoedische leiders de Chinese koopwaar hun Staat [in dit geval hun eigendom] zullen laten doorkruisen. Maar Chinezen en Saoediërs zijn rivalen in Pakistan en leveren elkaar een woeste oorlog in Sinkiang. Sinds minstens tien jaar rekruteren de Verenigde Staten Chinese jihadisten, via de Saoedische geheime diensten, tijdens de pelgrimage in Mekka. Het zijn vaak Oeigoeren, die later door de Turkse geheime diensten worden opgeleid om aanslagen te plegen, eerst in het Westen van China, maar voortaan zo’n beetje overal in het land in naam van de Islamitische Staat.

Koning Salman en president Xi hebben de raffinaderij van Yasref-Yanbu, aan de Westkust van het land ingewijd. Het is de eerste in het buitenland door Sinopec gebouwde raffinaderij. Van een waarde van 10 miljard dollar is deze voor tweederden het eigendom van Aramco en voor een derde van de Chinese maatschappij. Dit in twee jaar gebouwde gigantische bedrijf is een investering die op het moment komt waarop de anti-Daesh internationale US coalitie alle overeenkomstige investeringen van China in Irak heeft gebombardeerd en vernietigd. In het geval van een toekomstige opdeling van Arabië zal de raffinaderij zich bevinden in de Staat gevormd rondom de heilige moskeeën.

President Xi heeft ook de secretaris generaal van de Samenwerkingsraad van de Golf ontmoet om de invoering van een vrijhandelszone en die van de Organisatie van Islamitische samenwerking te bespoedigen.

In 2009 heeft de Chinese nationale televisie een serie van 59 episodes uitgezonden over het leven en de reizen van Zheng He, de « grote eunuch met de drie juwelen » die in de XVe eeuw de « zijderoute », maar over zee, poogde te herstellen. Hij stelde een vloot van 70 schepen en 30.000 zeelieden samen. Hij deed de pelgrimage naar Mekka, voer de Rode Zee op tot aan Egypte en voer de Afrikaanse kust af tot Mozambique. De serie benadrukt het vreedzame karakter van zijn 7 expedities. Om binnenlands-politieke redenen werden zijn notities verbrand, de Keizer vernietigde de vloot en China sloot zich gedurende 600 jaar in zichzelf op.

Egypte

Eenmaal in Egypte gearriveerd, heeft president Xi zijn tegenhanger, generaal al-Sissi, ontmoet. De twee mannen hebben de balans opgemaakt van de bouw van de verdubbeling van het Suez kanaal. Vorig jaar had het Westen zich verbaasd over deze kolossale krachtsinspanning van Caïro terwijl Egypte er niet in slaagt zijn bevolking te voeden, en slechts overleeft dankzij de Saoedische financiële hulp. Het blijkt voortaan duidelijk dat dit project, dat geen zin had als men uitging van de huidige wereldhandel, op middellange termijn in het kader van die van China past.

Er is een uitgestrekte industriële zone geopend aan de uitmonding van het kanaal, op 120 kilometer afstand van Caïro. Ongeëvenaarde investeringen zijn er voorzien die het mogelijk zullen maken 40.000 Egyptenaren te werk te stellen. Reeds hebben de Chinezen in steengroeven geïnvesteerd, zodat steen het middelpunt van de handel tussen de twee Staten is geworden.

Bovendien neemt China deel aan de bouw van een nieuwe Egyptische hoofdstad.

Caïro, dat in het tijdperk van Nasser de belangrijkste Arabische macht was, heeft zich langzamerhand van het internationale toneel teruggetrokken. De overwinning van president al-Sissi op de Moslimbroeders, en de relatieve stabilisatie van het land stellen hem in staat te overwegen opnieuw deze rol te spelen. De ontdekking door de Italianen van aanzienlijke oliereserves kan hem doen verwachten snel zijn economische problemen op te lossen, en het hem nu al mogelijk te maken te lenen op de internationale markten.

De Chinese delegatie, die zich de relaties tussen de twee Staten in het tijdperk van Nasser en Zhou Enlai herinnert, heeft de president van de kamer van afgevaardigden, Ali Abdel Aal, ontmoet en een begin gemaakt met een institutionele samenwerking met het Volkscongres.

President Xi en zijn Egyptische homoloog hebben in het openbaar hun steun aan de politieke procedure in Syrië verklaard, en wijzen elke poging het regime met geweld ten val te brengen van de hand. Ze hebben zich echter weerhouden de inhoud van hun gedachtewisselingen over dit onderwerp vrij te geven.

President Xi heeft zich tenslotte gericht tot de Arabische Liga. Hij heeft het enorme economische potentieel van de regio; en de noodzaak vredelievend tussen de naties samen te werken om de economische ontwikkeling te versnellen, onderstreept.

Islamitische republiek Iran

Op het moment dat ik deze regels schrijf is president Xi in Iran aangekomen. De twee naties hebben sinds de Oudheid een lange gezamenlijke geschiedenis, zoals bepaalde standbeelden van Persepolis en de Chinese invloed op de Iraanse schilderkunst aantonen. In de Middeleeuwen liep de « zijderoute » om India heen, door Centraal Azië en doorkruiste Iran en vervolgens Irak en Syrië. Sinds president Ahmadinejad verminderen de universiteiten het Engelse onderwijs en vermeerderen het gebruik van het Chinees.

Voor Peking is Iran niet alleen een historische etappe in de « zijderoute », maar een nabije cultuur waarvan het lange tijd gescheiden is geweest, een natuurlijke partner welke, door zijn Islamitische identiteit, hem de ingang in een Islamitische wereld, die het over het algemeen als achterlijk en gewelddadig beschouwt, vergemakkelijkt.

De Volksrepubliek China en de Russische federatie hebben hun bedoeling aangekondigd de Islamitische republiek Iran tot volwaardig lid van de Shanghai-Samenwerkingsorganisatie te laten intreden. Deze beslissing, die tijdens de periode van de Westerse sancties was uitgesteld, maakt van Teheran een belangrijke acteur in de internationale verhoudingen.

Te onthouden:
– China wil doorgaan met de bouw van de nieuwe zijderoute door de Arabische wereld. Het heeft al de verdubbeling van het Suezkanaal verkregen. Het gaat voorzichtig te werk met Saoedi Arabië en schijnt makkelijker om te gaan met Egypte en Iran.
– Peking stelt belang in het commerciële handelsverkeer met het Nabije-Oosten, maar nog meer met Europa via het Nabije-Oosten.
– Hoewel het zich weerhoudt van politieke manifestaties is China onopvallend aanwezig aan de zijde van het Arabische Verzet tegen het Westerse imperialisme. In de naaste toekomst zal Iran volwaardig lid worden van de Shanghai Samenwerkingsorganisatie.