De wereld na het akkoord Washington/Teheran

De tegenstand tussen de Verenigde Staten en Iran, die de politiek in het Nabije Oosten heeft gedomineerd, vanaf de toespraak van Rouhollah Khomeiny op het kerkhof van Teheran op 1 februari 1979 tot de ondertekening van het bilaterale akkoord met de regering van sjeik Hassan Rohani 14 juli 2015, is niet meer. Van nu af aan streven Washington en Teheran de belangen van dezelfde globale leidende klasse na.

Indertijd moeten Jimmy Carter en zijn nationale veiligheidsadviseur Zbigniew Brzeziński de afvalligheid van Iran het hoofd bieden, dat tot dan toe de « regionale gendarme » was ten gunste van Washington. In het begin reageren ze daarop door de Saoedi familie te vragen zich te verzetten tegen de revolutionaire en anti-kapitalistische boodschap van de imam —dat het begin zal zijn van de wahhabisatie van de Moslim wereld—, en verder door te beslissen zelf de controle over de aardolie van het Nabije-Oosten te nemen.

In zijn redevoering over de staat van de Unie van 23 januari 1980, verklaart Jimmy Carter: « Ons standpunt is volkomen duidelijk: elke poging van een buitenlandse macht om de controle te nemen over het Perzische Golf gebied zal worden beschouwd als een aantasting van de vitale belangen van de Verenigde Staten van Amerika, en een dergelijke aantasting zal met alle nodige middelen worden teruggedreven, militaire inbegrepen ».

Ten dien einde organiseerde het Pentagon een regionaal commando voor zijn leger, de Central Command (CentCom), waarvan het bevoegdheidsgebied alle Staten omvat behalve Israël en Turkije.

Einde van het kunstmatige conflict soennieten/sjiieten

35 Jaar lang hebben we een kloof zich zien verdiepen tussen de soennieten, geleid door hun Saoedische kampioen, en de sjiieten, onder bevel van hun Iraanse leider. De eersten verdedigden de Verenigde Staten en hun economisch kapitalistisch model, terwijl de tweeden er naar verlangden te sterven om de wereld van het Angelsaksische imperialisme te bevrijden.

Op een dergelijk intensiteits-niveau heeft dit conflict in de Geschiedenis nooit bestaan, en was evenmin gebaseerd op een dergelijke economische scheuring. Het hoogtepunt werd bereikt met het Moslimbroederschap, al-Qaeda en IS, drie door de Golfmonarchieën gefinancierde bewegingen en, op één of ander moment in verbinding met Israël, tegen de Sjiieten.

Zonder de minste uitleg rept Ryad sinds 14 juli niet meer over dit religie-conflict, kennelijk bijgelegd zonder inmenging van de theologen. Saoedi Arabië vecht niet meer tegen Iran, van nu af aan partner van zijn Amerikaanse opperleenheer, maar ook rivaal van hem in het nieuwe Nabije-Oosten. Daarom claimt Ryad niet meer de Soennieten te vertegenwoordigen maar de Arabieren, terwijl Iran zich niet meer als leider van de Sjiieten zal kunnen opstellen, maar alleen als die van de Perzen.

Tot aan 2010 echter was de Moslimwereld niet alleen onder Saoedische invloed, maar was bestuurd door een triumviraat bestaande uit zowel Egypte, Syrië en Saoedi Arabië.

De evolutie van CentCom

Hoewel de reorganisatie van de CentCom nog niet aan de orde van de dag is, zal de vraag over niet al te lange tijd gesteld worden. Tegenwoordig omvat zijn bevoegdheidsgebied het Nabije-Oosten et Centraal Azië. Men zou evenwel niet alleen de vrede zich snel in Jemen en Syrië moeten zien stabiliseren, maar men zou de oorlog zich naar de Zwarte Zee, Turkije en de Krim kunnen zien verplaatsen.

De Verenigde Naties hebben hun intentie aangekondigd inter-Syrische onderhandelingen te organiseren en die voor te leggen aan een « contactgroep », d.w.z. aan de mogendheden die sinds vier en een half jaar sponsors van de oorlog zijn.

Globaal gesproken dirigeren we ons naar een akkoord dat de « overwinning » van Saoedi Arabië over Jemen, en die van Iran over Syrië zou erkennen.

Stefan de Mistura, de speciale afgezant van Ban Ki-moon, heeft verklaard:

« • Ik ben van nu af aan voornemens de Syriërs uit te nodigen om deel te nemen aan gelijktijdige thematische debatten in het kader van een intersyrische werkgroep en om zich te buigen over de fundamentele aspecten van het communiqué van Genève die ze hebben uitgewerkt in de loop van de eerste fase van consultaties, die met name de veiligheid en de bescherming van allen willen garanderen, en het middel te vinden de omsingelingen te beëindigen, de toegang tot medische zorg te garanderen en de gevangenen te bevrijden.
• De tweede fase zal betrekking hebben op de politieke en constitutionele aspecten, met name de belangrijkste principes, de waarnemende autoriteiten en de verkiezingen.
• De derde fase zal betrekking hebben op de militaire en securitaire aspecten, met name een doeltreffende strijd tegen het terrorisme met de deelneming van allen, het staakt-het vuren en de integratie.
• De vierde fase zal de openbare instellingen, de bouw en de ontwikkeling betreffen, hetgeen betekent, zoals we hebben onderstreept, dat we moeten nastreven hetgeen zich in Irak heeft afgespeeld niet te herhalen, met name toen de instellingen plotseling verdwenen en het land in grote moeilijkheden kwam te verkeren. De instellingen moeten doorgaan de openbare diensten te verrichten onder de leiding van hoge en door ieder aanvaarde functionarissen en die handelen onder eerbiediging van de beginselen van goed bestuur en van de «mensenrechten» [1].

Tezelfdertijd heeftTurkije een nieuw front geopend door de oorlog te verklaren aan zijn eigen Koerdische minderheid. Deze beslissing, als ze doorgezet zou worden, zou het land in een lange en verschrikkelijke burgeroorlog storten. Na allerlei tegenstrijdige verklaringen, hebben de Verenigde Staten Turkije verboden de PKK in Syrië te vervolgen —waar zij bekend is onder de naam van YPG— opdat ter zijner tijd Syrië weer het gastland van de Koerdische revolutionairen zal worden.

Maar vooral: Turkije heeft de economische relaties verbroken die het sinds acht maanden met Rusland had aangeknoopt en heeft met Oekraïne een « Internationale islamitische brigade » gevormd, d.w.z. een terroristische organisatie bestemd om de Krim te destabiliseren [2].

In de afwezigheid sinds meer dan een maand van een legitieme regering in Turkije, is het onmogelijk te voorzien wat er van het land zal worden, maar het ergste is mogelijk.

Wat wil de Verenigde Staten bereiken met resolutie 2235?

In dit verband bekijkt men met ongerustheid de eenstemmige aanvaarding in de Veiligheidsraad van resolutie 2235. Er is overeengekomen een gezamenlijk OIAC-Onu onderzoeksmechanisme te creëren ten einde vast te stellen wie er gebruik heeft gemaakt van chemische wapens in Syrië [3].

De onderzoekers van de OIAC Organisatie voor het verbod van chemische wapens, die tot nu toe geen mandaat hadden om te bepalen wie chemische wapens gebruikt, hebben vastgesteld dat er meerdere malen chloor-aanvallen zijn gepleegd, minstens 14 keer in 2014. De ambassadeur van de Verenigde Staten heeft onderstreept dat deze bombardementen gedaan zijn met helikopters, waarover de « rebellen » niet beschikken. In andere woorden, de OIAC en de Onu zouden de verantwoordelijkheid van de Arabisch Syrische republiek moeten vaststellen. Toch verschijnt er bij het aandachtig lezen van de drie voorafgaande OIAC rapporten [4] een andere mogelijkheid: deze aanvallen zijn misschien gepleegd door het Turkse leger, zoals de Syrische ambassadeur beweert, die zich erover verheugd heeft dat de resolutie is aangenomen.

Laten we hierbij opmerken dat de verdenking van de Turkse rol hierin legitiem is als men weet dat het 11 mei 2013 in Reyhanlı een valse vlag operatie heeft georganiseerd, waarbij een vijftigtal landgenoten de dood vonden, om Syrië ervan te beschuldigen; dat het op 21 augustus 2013 een chemische aanval heeft gepleegd op de Ghouta van Damascus, daar ook om Syrië de schuld ervan te geven en de Navo in de oorlog te betrekken; en dat in maart 2014 het Turkse leger met al-Qaeda en het leger van de Islam (een pro-Saoedische militie) het Syrisch-Armeense dorp Kessab binnenviel om de stad te verwoesten. en de Armeense genocide voort te zetten.

De rapporten van de OIAC zijn al 8 maanden oud maar het is nu pas dat ze aanleiding geven tot deze resolutie. De vijf permanente leden van de Veiligheidsraad beschikken elk over een satellietsysteem waarmee het mogelijk is te weten wie verantwoordelijk is voor de chemische aanvallen. In het geval dat de OIAC en de Onu de verantwoordelijkheid van Turkije zouden vaststellen, zou M. Erdoğan de zondebok worden van de gehele Syrische crisis.

De verharding van de verhouding tussen Washington en Moskou

De Amerikaans/Iraanse vrede laat Washington alle politieke ruimte om zich te concentreren tegen Moskou.

We hebben hierboven de overdracht van jihadisten van Daesh naar de Krim aangestipt, via Turkije en Oekraïne. Het gaat er hier om de hervatting van de sabotage operaties in de Sovjet unie die de Koude oorlog karakteriseerde.

Ernstiger is de poging van de Verenigde Staten om Rusland van de affaire van de vernietiging van vlucht MH17 te beschuldigen. Op 29 juli heeft Washington een resolutie-project aan de Veiligheidsraad gepresenteerd om een internationale rechtbank voor het berechten van de daders van deze misdaad [5]. Het ging hier duidelijk om het formeren van een rechtshof om president Poetin te veroordelen, op dezelfde manier waarop het speciale tribunaal voor Libanon was geformeerd —op grond van valse getuigenissen— om de president Bachar el-Assad en Emile Lahoud te veroordelen.

Natuurlijk heeft Rusland zich hier tegen verzet door gebruik te maken van zijn veto. Men kan niet verhinderen terug te denken aan het voorstel van president Barack Obama aan zijn Russische homoloog Dmitry Medvedev, in 2012, om hem te steunen als hij er zich toe verbond zijn Eerste minister Vladimir Poetin voor een internationale rechtbank aan te klagen. Het ging er toen om de potentiële beklaagde verantwoordelijk te stellen voor de oorlog in Tsjetsjenië welke Washington had georganiseerd.