Πώς μπορούν οι Δύο Μεγάλοι να εδραιώσουν την ειρήνη στη Μεγάλη Μέση Ανατολή

Αυτό το άρθρο είναι συνέχεια του: « Πώς σκοπεύει η Ουάσιγκτον να θριαμβεύσει », του Τιερί Μεϊσάν, μετάφραση Κριστιάν Άκκυριά, Ινφογνώμων Πολιτικά (Ελλάδα), Δίκτυο Βολταίρος, 23 Ιουνίου 2020.

Καθ ’όλη τη διάρκεια του 2011 και του πρώτου εξαμήνου του 2012, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία συζήτησαν κρυφά για τα σχέδιά τους για την ευρύτερη Μέση Ανατολή. Το Πεντάγωνο ακολουθούσε τη στρατηγική Rumsfeld / Cebrowski, δηλαδή το σχέδιο για την καταστροφή όλων των κρατικών δομών (Αφγανιστάν, Ιράκ, Λιβύη, Συρία κ.λπ.), αλλά ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα έψαχνε έναν τρόπο στρατιωτικής απόσυρσης από το περιοχή ώστε να είναι σε θέση να μεταφέρει τα στρατεύματά του στον Ειρηνικό Ωκεανό, γύρω από την Κίνα (« Pivot to Asia »). Η Ρωσία, εν τω μεταξύ, ήλπιζε να ξανακερδίσει την επιρροή της στην περιοχή βασιζόμενη στον ρωσόφωνο πληθυσμό του Ισραήλ και στη Συρία.

Δεν γνωρίζουμε το περιεχόμενο αυτών των συζητήσεων οι οποίες ήταν δύσκολες. Μια πολεμική παρουσιάστηκε ανάμεσα στις δύο αντίπαλες δυνάμεις καθ ’όλη τη διάρκεια του Ιουνίου, όπου η μία κατηγορούσε την άλλη ότι βρίσκεται στην «λάθος πλευρά της ιστορίας» [1]. Ό, τι και να έγινε, η Ουάσιγκτον και η Μόσχα συγκάλεσαν από κοινού μια διεθνή διάσκεψη στη Γενεύη για τη Συρία, αλλά χωρίς Σύρους, στις 30 Ιουνίου 2012. Και οι δύο αντιλαμβανόμενοι ότι ο πόλεμος στη Συρία δεν ήταν εμφύλιος, συνήψαν μια Συνθήκη Ειρήνης μεταξύ τους ενώπιον των αντίστοιχων συμμάχων τους ως μάρτυρες Όλοι πίστευαν ότι, παρά τη στρατιωτική ανισότητα μεταξύ των δύο πρωταγωνιστών, είχε λάβει χώρα μια νέα Γιάλτα, μια νέα διαίρεση του κόσμου και ότι αυτή η Συνθήκη ήταν η πρώτη εκδήλωσή της [2].

Ωστόσο, μια εβδομάδα αργότερα, ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ διοργάνωσε μια συνάντηση των «Φίλων της Συρίας» στο Παρίσι για να αναζωπυρώσει τη σύγκρουση [3]. Οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ, παρουσία και με τη συνενοχή της υπουργού Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον [4], απέτρεψαν τις διαπραγματεύσεις Ομπάμα-Πούτιν. Ο πρόεδρος των τελετών της διάσκεψης της Γενεύης και πρώην γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Κόφι Ανάν, κατήγγειλε το διπλό παιχνίδι ενός από τους πρωταγωνιστές και παραιτήθηκε με θόρυβο από την εντολή του ως ειδικός απεσταλμένος των Ηνωμένων Εθνών για τη Συρία, στις 2 Αυγούστου. Ανήσυχοι, μέρος των μη ευθυγραμμισμένων [5] και μετά η Κίνα [6], πρότειναν να κολλήσουν τα κομμάτια χωρίς να το πετύχουν.

Ακολούθησαν 9 χρόνια πολέμου.

Το 2020, ενώ το Πεντάγωνο ακολουθεί σταθερά τη στρατηγική Rumsfeld / Cebrowski, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ διαπραγματεύεται κρυφά όχι μόνο με τους ομολόγους του Βλαντιμίρ Πούτιν, Μπασάρ Ελ-Άσαντ, Μπέντζαμιν Νετανιάχου και Μπέννι Γκάντς, αλλά πιθανώς και με πολλούς άλλους.

Αντίθετα με τη λαϊκή πεποίθηση, οι αντιφάσεις της πλευράς των ΗΠΑ δεν είναι νέες δεδομένου ότι υπήρχαν ήδη πριν από 9 χρόνια, υπό τον Μπαράκ Ομπάμα. Επομένως, δεν οφείλονται στον Ντόναλντ Τραμπ, αλλά σε μια βαθιά και μακροχρόνια κρίση στις Ηνωμένες Πολιτείες που οι Δυτικοί αρνούνται να εξετάσουν. Σε αντίθεση με τον προκάτοχό του, δεν επιδιώκει να μετακινήσει τα πιόνια του από τη μια περιοχή της παγκόσμιας σκακιέρας, αλλά να φέρει πίσω τα στρατεύματά του στο σπίτι. Οι ρωσικές απαιτήσεις, εν τω μεταξύ, έχουν αυξηθεί σημαντικά. Η Μόσχα έχει επενδύσει στρατιωτικά στη Συρία και έδειξε εκεί τη δύναμη της αναγεννημένης στρατιωτικής βιομηχανίας και του νέου στρατού της. Η Ρωσία, ερείπιο μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ και την εσωτερική λεηλασία του Μπόρις Έλστιν [7], ξαναέγινε μια Μεγάλη Δύναμη, με την ικανότητα όχι μόνο να υπερασπίζεται τον εαυτό της, αλλά και να καταστρέψει τον αμερικανό αντίπαλό της, γεγονός το οποίο είναι το μοναδικό κράτος στον κόσμο που μπορεί να το φανταστεί. Μιλάμε για τη παγκόσμια διακυβέρνηση, πρόκειται όντως για ισορροπία δυνάμεων.

Δεν γνωρίζουμε σήμερα περισσότερο, όπως και το 2011, το περιεχόμενο των διαπραγματεύσεων μεταξύ του Λευκού Οίκου και του Κρεμλίνου, αλλά μπορούμε να συμπεράνουμε τι διακυβεύεται από τα τρέχοντα γεγονότα. Είτε ο πόλεμος που διασχίζει ένα προς ένα όλα τα κράτη της περιοχής συνεχίζεται, είτε οι Δύο Μεγάλοι μοιράζονται την περιοχή σε ξεχωριστές ζώνες, είτε την διαχειρίζονται από κοινού. Είναι προφανώς δυνατό να συνδυαστούν αυτές οι επιλογές: να εφαρμοστεί ένας από αυτούς τους τρεις τύπους σε ολόκληρη την περιοχή ή μερικούς ανάλογα με τη χώρα.

Οποιαδήποτε συμφωνία πρέπει να βασίζεται σε ρεαλιστική ανάλυση της Μεγάλης Μέσης Ανατολής και όχι στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων. Τα μέσα ενημέρωσης δεν αναφέρουν τις πραγματικές σχέσεις ισχύος στην περιοχή, επειδή αντιμετωπίζουν τις συγκρούσεις σαν να ήταν χωριστές μεταξύ τους, κάτι που απόλυτα δεν ισχύει. Οποιαδήποτε συμφωνία εδώ έχει συνέπειες για τους άλλους, έτσι ώστε η ειρήνη για ορισμένους μπορεί να σημαίνει καταστροφή για άλλους.

Αντίθετα με τη δημοφιλή πεποίθηση, ούτε οι Παλαιστίνιοι ούτε οι Κούρδοι είναι κεντρικοί παράγοντες σήμερα. Έχασαν τον νομιμοποιημένο αγώνα τους ισχυριζόμενοι ότι θα έχτιζαν εθνικά κράτη εκτός των ιστορικών τους εδαφών. Ούτε οι Τούρκοι ούτε οι Ιρανοί αποτελούν κίνδυνο · είναι πάντα έτοιμοι να διαπραγματευτούν κάτω από το τραπέζι. Το πρόβλημα που κάνει τα πάντα να αποτύχουν εδώ και σαράντα χρόνια είναι η βούληση ορισμένων Αγγλοσαξόνων να συνεχίσουν την αποικιοκρατία στη περιοχή μέσω του Ισραήλ και την αντίσταση ορισμένων Αράβων μέσω της λιβανέζικης Χεζμπολάχ. Ωστόσο, η αποικιακή φατρία του Ισραήλ με επικεφαλής τον Benjamin Netayanhu είναι σε κάθετη πτώση σήμερα ενάντια στην εθνικιστική φατρία με επικεφαλής τον Benny Gantz.

Από την άλλη πλευρά, η Χεζμπολάχ δεν μπορεί πλέον να βασίζεται στους δύο χορηγούς της: τη Συρία που είναι πολύ αδύναμη και το Ιράν που μόλις συμβιβάστηκε με τους Βρετανούς στην Υεμένη, και με τις Ηνωμένες Πολιτείες στο Ιράκ και συμμάχησε στρατιωτικά με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους στη Λιβύη.

Επομένως, οποιαδήποτε διαρκής λύση περνά ταυτόχρονα από:

– μια συν-διαχείριση του Ισραήλ από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Ρωσία και από
– μια διαχείριση του Λιβάνου και της Συρίας από τη Ρωσία, υπό την εποπτεία των Ηνωμένων Πολιτειών.

Αυτή η εξέλιξη θα πραγματοποιηθεί αργά ή γρήγορα, παρά την αντίθεση μέρους των Ισραηλινών, των Λιβάνων και των Σύρων, γιατί είναι η μόνη που μπορεί να εγγυηθεί την ασφάλεια όλων.

Ήδη, η ρωσική πλευρά έχει αναδιοργανωθεί προς αυτή την κατεύθυνση. Ο Ρώσος πρεσβευτής για την Ανατολή, Αλεξάντρ Ζασπίκιν, επικεντρώνεται μόνο στον Λίβανο όπου τοποθετήθηκε, ενώ ο νέος Ρώσος πρέσβης στη Δαμασκό, Αλέξανδρος Εφήμοφ, έχει αποκτήσει τη δυνατότητα αναφοράς απευθείας στον πρόεδρο Πούτιν χωρίς να περάσει μέσω του υπουργείου του, όπου ο προκάτοχός του στη Συρία, ο Alexander Kinshchak, θα επιβλέπει την περιοχή.

Αυτό που παίζεται σήμερα έχει ήδη αποτύχει πολλές φορές από το τέλος του Β ’Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά η περιοχή έχει εξελιχθεί όπως επίσης και οι Μεγάλες Δυνάμεις. Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι πολύ ρεαλιστικός, ενώ ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει έντονη αίσθηση του διεθνούς δικαίου. Εάν και οι δύο καταφέρουν να προσεγγίζουν τις απόψεις τους για τη Μεγάλη Μέση Ανατολή, αυτό θα έχει αμέσως θετικές συνέπειες στην Άπω Ανατολή.