Η διοίκηση Τραμπ και το Ιράν

Ο υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο ανακοίνωσε στις 16 Αυγούστου 2018 τη δημιουργία μιας « Ομάδας Δράσης για το Ιράν » (Iran Action Group) για το συντονισμό της πολιτικής των Ηνωμένων Πολιτειών μετά την αποχώρησή τους από τη πυρηνική συμφωνία 5 + 1 (JCPoA) [1].

Η ανακοίνωση αυτή έρχεται ενώ ο πρόεδρος Τραμπ αποφάσισε από τη πλευρά του να αναβάλει επ’ αόριστον (sine die) την εφαρμογή του σχεδίου του για τη Μέση Ανατολή ( the deal of the century, η συμφωνία του αιώνα ). Αλλά τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει στην Παλαιστίνη χωρίς την υποστήριξη του Ιράν.

Υπενθυμίζεται επίσης ότι η συνθήκη JCPoA του Μπαράκ Ομπάμα δεν αποσκοπεί μόνο να διασφαλίσει ότι το Ιράν δεν θα κατασκευάσει ατομική βόμβα. Αυτός ο όρος δεν είναι παρά μόνο ένα πρόσχημα. Ο πραγματικός στόχος της είναι να εμποδίσει τη χώρα αυτή να διαθέτει επιστήμονες υψηλού επιπέδου και να σχεδιάζει προηγμένες τεχνολογίες [2]. Έχει εξάλλου αναγκάσει το Ιράν να κλείσει αρκετές πανεπιστημιακές σχολές.

Για τη δημοκρατική αντιπολίτευση των ΗΠΑ, η διοίκηση Τραμπ φέρεται να επαναφέρει τη πολιτική αλλαγή του καθεστώτος των νέο-συντηρητικών, όπως το αποδεικνύει η επιλογή της ημερομηνίας της ανακοίνωσης: την 65η επέτειο του αγγλοαμερικανικού πραξικοπήματος εναντίον του Ιρανού πρωθυπουργού Mohammad Mosaddegh. Εντούτοις, αν η «Επιχείρηση Αίας» του 1953 ενέπνευσε τους νεο-συντηρητικούς, είναι προγενέστερη από το κίνημα τους και δεν έχει καμία σχέση με αυτούς. Περαιτέρω, οι νεο-συντηρητικοί βέβαια έχουν υπηρετήσει το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, αλλά και το Δημοκρατικό Κόμμα.

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του και των πρώτων ημερών του στο Λευκό Οίκο, ο Ντόναλντ Τραμπ δεν είχε σταματήσει να στιγματίσει τη παγκοσμιοποίηση των νεοσυντηρητικών και ορκιζόταν ότι ποτέ ξανά οι ΗΠΑ θα επιδιώξουν να αλλάξουν με τη βία καθεστώτα σε ξένες χώρες. Ο υπουργός Εξωτερικών βεβαίωσε ότι η σύμπτωση των ημερομηνιών είναι καθαρά τυχαία.

Ονομάζονται «νεο-συντηρητικοί» μια ομάδα τροτσκιστικών διανοούμενων (επομένως αντίθετοι στην έννοια του έθνους-κράτους), ακτιβιστές
των Social Democrats USA, οι οποίοι προσέγγισαν τη CIA και τη MI6 για να αγωνιστούν ενάντια στη Σοβιετική Ένωση. Συνδέθηκαν με την εξουσία από τον Ρόναλντ Ρέιγκαν, και έπειτα ακολούθησαν όλες τις αμερικανικές πολιτικές εναλλαγές, παραμένοντας στην εξουσία με τον Μπους πατέρα, τον Κλίντον, τον Μπους γιο και τον Ομπάμα. Διατηρούν σήμερα τον έλεγχο μιας κοινής υπηρεσίας πληροφοριών των "Πέντε Ματιών” (Five Eyes) (Αυστραλία, Καναδάς, Νέα Ζηλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ), και το National Endowment for Democracy (NED) [3]. Οπαδοί της «παγκόσμιας επανάστασης», εκλαΐκευσαν την ιδέα του «εκδημοκρατισμού» των καθεστώτων μέσω «έγχρωμων επαναστάσεων» ή ακόμη και άμεσα με πολέμους.

Το 2006, σχημάτισαν μια Ομάδα για την Πολιτική και τις Επιχειρήσεις στο Ιράν και τη Συρία (Iran Syria Policy and Operations Group) στο κόρφο της διοίκησης Μπους του νεώτερου, με επικεφαλής την Ελισάβετ Τσένι, κόρη του αντιπροέδρου Ντικ Τσένι. Αρχικά, στεγάστηκε στο υπουργείο Άμυνας και στη συνέχεια μεταφέρθηκε στις εγκαταστάσεις του Αντιπροέδρου. Αποτελούσε από πέντε τμήματα:

– μεταφορά όπλων στο Ιράν και τη Συρία από το Μπαχρέιν, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ομάν.
– υποστήριξη στους τροτσκιστές και συμμάχους, στο Ιράν (τους Μουτζαχεντίν) και στη Συρία (τους Riad al-Türk, Georges Sabra και Michel Kilo).
– εποπτεία των ιρανικών και συριακών τραπεζικών δικτύων.
– διείσδυση φιλοϊρανικών και φιλοσυριακών ομάδων στην "διευρυμένη Μέση Ανατολή".
– διείσδυση των μίντια της περιοχής για την απόσταξη της αμερικανικής προπαγάνδας.

Το 2007, η ομάδα αυτή διαλύθηκε επίσημα. Στην πραγματικότητα, απορροφήθηκε από μια ακόμα πιο μυστική δομή που είναι υπεύθυνη για τη στρατηγική της παγκόσμιας δημοκρατίας (Global Democracy Strategy). Η τελευταία, υπό την διεύθυνση του νεοσυντηρητικού Elliott Abrams (εκείνου της υπόθεσης «Iran-Contras ») και του James Jeffrey, επέκτεινε αυτό το είδος εργασίας σε άλλα μέρη του κόσμου.

Ήταν αυτή η ομάδα που επέβλεπε τον προγραμματισμό του πολέμου ενάντια στη Συρία.

Ο αμερικανικός Τύπος, ο οποίος είναι βίαια αντί-Τραμπ, είχε παρουσιάσει τον Elliott Abrams ως τον πρώτο πιθανό υπουργό Εξωτερικών της διοίκησης Τραμπ, όταν ο νέος πρόεδρος τον δέχτηκε επί μακράν στον Λευκό Οίκο. Φυσικά, αυτό δεν έγινε.

Αυτό που καθιστά όμως αξιόπιστη η κατηγορία εναντίον της διοίκησης Τραμπ ότι επιθυμεί να αναστήσει αυτή τη στρατηγική, είναι ότι ο πρέσβης James Jeffrey, μόλις διορίστηκε Ειδικός Εκπρόσωπος για τη Συρία.

Ο Jeffrey είναι ένας «διπλωμάτης καριέρας». Οργάνωσε την εφαρμογή των συμφωνιών του Ντέιτον στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Ήταν σε αποστολή στο Κουβέιτ κατά τη διάρκεια της ιρακινής εισβολής. Το 2004, επέβλεψε υπό των εντολών του John Negroponte, τη μετάβαση μεταξύ της Προσωρινής Αρχής του Συνασπισμού στο Ιράκ (η οποία ήταν μια ιδιωτική εταιρεία [4]) και της ιρακινής κυβέρνησης μετά το Σαντάμ Χουσεΐν. Στη συνέχεια, εντάχθηκε στο γραφείο της Κοντολίζα Ράις στην Ουάσινγκτον και συμμετείχε στην Ομάδα για τη Πολιτική και τις Επιχειρήσεων στο Ιράν και στη Συρία. Ήταν ένας από τους θεωρητικούς της στρατιωτικής αναδιάταξης των ΗΠΑ στο Ιράκ (the surge) που υλοποίησε ο στρατηγός Petraeus. Ήταν επίσης Αναπληρωτής του Σύμβουλου Εθνικής Ασφάλειας Stephen Hadley κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Γεωργία, και μετά πρεσβευτής του Μπους Jr στη Τουρκία και του Ομπάμα στο Ιράκ.

Αν κοιτάξουμε πιο προσεκτικά, ολόκληρη η καριέρα του από της διάλυσης της ΕΣΣΔ περιστρέφεται γύρω από το Ιράν, αλλά όχι κατ ’ανάγκη εναντίον του. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Ιράν πολέμησε κάτω από τις διαταγές του Πεντάγωνου, στο πλευρό της Σαουδικής Αραβίας. Αντιθέτως, στο Ιράκ, ο Τζέφρι αντιτέθηκε στην επιρροή της Τεχεράνης. Αλλά όταν η Γεωργία επιτέθηκε στη Νότια Οσετία και την Αμπχαζία, δεν υπερασπίστηκε τον πρόεδρο Σαακασβίλι, γνωρίζοντας ότι είχε μισθώσει δύο αεροδρόμια στο Ισραήλ για να επιτεθεί στο Ιράν.

Ο Μάικ Πομπέο έχει διορίσει τον Brian Hook ως επικεφαλής της Ομάδας Δράσης για το Ιράν. Πρόκειται για παρεμβαζιστή που ήταν βοηθός της Κοντολίζα Ράις, υπεύθυνος για τους διεθνείς οργανισμούς. Μέχρι τώρα ήταν υπεύθυνος για την ανάπτυξη στρατηγικών του υπουργείου Εξωτερικών.

Σύμφωνα με τον Πομπέο, ο στόχος αυτής της νέας ομάδας δεν είναι να αλλάξει το καθεστώς, αλλά να αναγκάσει το Ιράν να αλλάξει την πολιτική του. Η στρατηγική αυτή παρεμβαίνει ενώ η ισλαμική Δημοκρατία διέρχεται μια σημαντική οικονομική και πολιτική κρίση.
Ενώ ο κλήρος (που εκπροσωπείται διπλά από τον Σεΐχη πρόεδρο και από τον Αγιατολάχ, Οδηγό της Επανάστασης) προσκολλάται στην εξουσία, διαδηλώσεις κλονίζουν τη χώρα εναντίον του. Σε αντίθεση με το όραμα που έχουμε στη Δύση, η επανάσταση του Αγιατολάχ Χομεϊνί δεν ήταν κληρική, αλλά αντιιμπεριαλιστική. Οι διαμαρτυρίες μπορούν επομένως είτε να οδηγήσουν σε αλλαγή καθεστώτος, είτε στη συνέχιση της Επανάστασης του Χομεϊνί, αλλά χωρίς τον κλήρο. Η δεύτερη εναλλακτική υπόθεση αντιπροσωπεύεται από τον πρώην πρόεδρο Αχμαντινετζάντ (σήμερα υπό κατ’ οίκον περιορισμό) και τον πρώην αντιπρόεδρο του Baghaie (φυλακισμένο για 15 χρόνια και σε απομόνωση).

Στις 21 Μαΐου, ο Μάικ Πομπέο παρουσίαζε στο Ίδρυμα Heritage [5] τους 12 στόχους του για το Ιράν [6]. Με την πρώτη ματιά, επρόκειτο για έναν μακρύ κατάλογο απαιτήσεων αδύνατων να εφαρμοστούν. Ωστόσο, σε πιο προσεκτική εξέταση, τα σημεία 1 έως 3 σχετικά με τα πυρηνικά απαιτούν λιγότερα από την JCPoA. Το σημείο 4 για τους βαλλιστικούς πυραύλους είναι απαράδεκτο. Τα σημεία 5 έως 12 στοχεύουν να πείσουν το Ιράν να παραιτηθεί από την εξαγωγή της επανάστασής του με τα όπλα.

Στις 15 Αυγούστου, δηλαδή ανήμερα της ανακοίνωσης του Πομπέο, ο Οδηγός της Επανάστασης, αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, αναγνώρισε ότι είχε κάνει λάθος, επιτρέποντας την ομάδα του σεΐχη Χασάν Ρουχανί να διαπραγματευτεί τη Συμφωνία JCPoA με τη διοίκηση Ομπάμα [7]. Πρέπει να ξέρετε ότι ο Οδηγός είχε εγκρίνει αυτές τις διαπραγματεύσεις πριν από την εκλογή του Ρουχανί και ότι η τελευταία -όπως και η αποπομπή του κινήματος του Αχμαντινετζάντ- ήταν μέρος των συνομιλιών.

Ο Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ, ο οποίος διακρίνει μια διαφορά μεταξύ των πολιτικών των προέδρων Ομπάμα και Τραμπ, είχε γράψει στο νέο πρόεδρο αμέσως μετά την εκλογή του [8]. Έδειχνε εκεί ότι συμμερίζεται την ανάλυση του Ντόναλντ Τραμπ ενώπιον του παγκόσμιου συστήματος των Ομπάμα-Κλίντον και τις σκληρές συνέπειες του τόσο για τον κόσμο όσο και για τους πολίτες των ΗΠΑ.

Όταν οι διαμαρτυρίες ξεκίνησαν τον Δεκέμβριο του 2017, η κυβέρνηση Ρουχανί κατηγόρησε τον Αχμαντινετζάντ ότι ήταν υπεύθυνος για αυτές. Τον Μάρτιο του 2018, ο πρώην πρόεδρος επιβεβαίωσε τη διάρρηξη του με τον Οδηγό της Επανάστασης, αποκαλύπτοντας ότι το γραφείο του είχε καταχραστεί 80 δισεκατομμύρια ρίαλ από φιλανθρωπικά και θρησκευτικά ταμεία [9]. Δύο εβδομάδες πριν από την ανακοίνωση του Πομπέο, παρότι τελεί υπό κατ ’οίκον περιορισμό, ζήτησε την παραίτηση του προέδρου Ρουχανί [10].

Όλα δείχνουν ότι αν η κυβέρνηση Ομπάμα υποστήριζε τον Ρουχανί, η διοίκηση Τραμπ υποστηρίζει το κόμμα του Αχμαντινετζάντ. Όπως κάποτε ο πρόεδρος Κάρτερ και ο σύμβουλός του Brzeziński ξεκινούσαν την «Operation Eagle Claw» ενάντια στην επανάσταση, ενώ ο πρόεδρος Ρείγκαν υποστήριζε τον ιμάμη Χομεϊνί (October surprise).

Με άλλα λόγια, ο Λευκός Οίκος μπορεί να ικανοποιηθεί με την επιστροφή στην εξουσία του κόμματος του Αχμαντινετζάντ, υπό την προϋπόθεση ότι θα μπορέσει να δεσμευτεί ότι η εξαγωγή της Επανάστασης θα συνεχιστεί μόνο μέσω της συζήτησης των ιδεών.