Όταν ξεκίνησε η πυρκαγιά της Παναγίας των Παρισίων στις 15 Απριλίου 2019 το βράδυ, όλα τα γαλλικά μέσα ενημέρωσης και πολλά ξένα, στράφηκαν προς τον καθεδρικό ναό που έκαιγε. Πολλές ξένες τηλεοράσεις ξεκίνησαν το δελτίο είδησης τους με αυτή την είδηση, αλλά όχι ο δίαυλος France2.

Ο δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός δίαυλος είχε προγραμματίσει να προβάλλει τον προαναγγελμένο λόγο του προέδρου Μακρόν ως επίλογο του «Μεγάλου εθνικού διάλογου». Η σύνταξη, τελείως έκπληκτη από το συναίσθημα που προκάλεσε αυτή η απρόσμενη τραγωδία, της αφιέρωσε το βραδινό δελτίο, όχι όμως χωρίς πρώτα να λυπήθηκε καθώς ο πρόεδρος ανέβαλλε την ομιλία του sine die (επ’ αόριστον), μια ομιλία πολύ πιο σημαντική στα μάτια της.

Η ψυχρότητα των περισσότερων δημοσιογράφων και η ανοησία των εν θερμώ σχολίων των πολιτικών έδειξαν ξαφνικά το ανοιχτό χάσμα ανάμεσα στον πνευματικό τους κόσμο και εκείνο των Γάλλων. Για την άρχουσα τάξη, η ομορφιά της Νοτρ Νταμ δεν μπορεί να μας κάνει να ξεχνάμε ότι είναι ένα μνημείο της χριστιανικής δεισιδαιμονίας. Αντίθετα, για το κοινό, είναι ο τόπος όπου οι Γάλλοι συναντώνται ως λαό, για να συλλογίζονται ή για ευχαριστήρια προσευχή στον Θεό.

Σε όρους επικοινωνίας, πιθανότατα θα υπάρξει ένα πριν και ένα μετά αυτής της πυρκαγιάς: η πλειοψηφία των Γάλλων συγκλονίστηκε από αυτή τη καταστροφή και βρήκαν αποκρουστική την αλαζονική αδιαφορία της άρχουσας τάξης της.

Το Ιλ ντε λα Σιτέ και η τουριστική βιομηχανία

Αμέσως, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, Εμμανουέλ Μακρόν, αποφάσισε όχι να ανοικοδομήσει την Νοτρ Νταμ, αλλά να πραγματοποιήσει ένα δύσκολο σχέδιο που περίμενε στα συρτάρια εδώ και δυόμισι χρόνια.

Τον Δεκέμβριο του 2015, χρηματοδοτήθηκε μια αποστολή από τον τότε πρόεδρο της Δημοκρατίας, Φρανσουά Ολάντ, και την δήμαρχο του Παρισιού,Anne Hidalgo. Διήρκεσε ένα ολόκληρο έτος, ενώ ο Εμμανουέλ Μακρόν ήταν υπουργός της Οικονομίας, της Βιομηχανίας και της Ψηφιακής.

Πολλές προσωπικότητες συμμετείχαν, όπως η Audrey Azoulay, τότε υπουργός Πολιτισμού και σήμερα διευθύντρια της Unesco [1], ή ο νομάρχης PatrickStrzoda, τότε αρχηγός του προσωπικού στο υπουργείο Εσωτερικών και σήμερα του γραφείου του Εμμανουέλ Μακρόν.

Η επιτροπή ηγήθηκε από τον πρόεδρο του Κέντρου για τα Εθνικά Μνημεία,Philippe Bélaval και τον αρχιτέκτονα Dominique Perrault.

Σημειώνοντας ότι το Ιλ ντε λα Σιτέ αποτελεί, μετά την αναδιαμόρφωση του από τον βαρόνο Haussmann τον δέκατο ένατο αιώνα, ένα διοικητικό συγκρότημα κλειστό για το κοινό, το οποίο στεγάζει το Άγιο Παρεκκλήσι (Sainte-Chapelle) και το καθεδρικό ναό της Νοτρ Νταμ του Παρισιού, η αποστολή πρότεινε να το μετατρέψει σε ένα "Νησί-Μνημείο".

Η ευκαιρία παρέχεται από την μετακόμιση του δικαστικού μεγάρου, την αναδιοργάνωση της Γενικής Αστυνομικής Διεύθυνσης και του νοσοκομείο HôtelDieu. Θα είναι πράγματι δυνατή η αναδιοργάνωση των πάντων.

Η αποστολή απαρίθμησε έτσι 35 συντονισμένα εργοτάξια, μεταξύ άλλων τη δημιουργία υπόγειων διαδρομών κυκλοφορίας και τη κάλυψη με γυάλινους θόλους πολλών εσωτερικών αυλών, για να καταστήσει το νησί υποχρεωτική διαδρομή για 14 εκατομμύρια ετήσιους τουρίστες και, ίσως και Γάλλους.
Η έκθεση της αποστολής αναφ [2] έρει την απίστευτη εμπορική αξία αυτού του σχεδίου, αλλά δεν λέει ούτε μια λέξη για την αξία της πολιτιστικής κληρονομιάς, ιδιαίτερα πνευματικής, της Sainte-Chapelle και της Νοτρ Νταμ, τις οποίες αντιμετωπίζει αποκλειστικά ως τουριστικές τοποθεσίες, δυνητικές πηγές εισοδημάτων.

Δυστυχώς, αυτό το φιλόδοξο εγχείρημα δεν μπορούσε, σύμφωνα με τους συντάκτες του, να πραγματοποιηθεί σύντομα, όχι τόσο λόγω της απουσίας χρηματοδότησης αλλά λόγω των βαριών διοικητικών συνηθειών και των τεράστιων νομικών περιορισμών. Αν και δεν υπάρχουν παρά λίγοι κάτοικοι στο νησί, η παραμικρή απαλλοτρίωση μπορεί να διαρκέσει δεκαετίες. Πιο αναπάντεχα, ο διευθυντής του Κέντρου για τα Εθνικά Μνημεία φάνηκε να λυπάται για την απαγόρευση κατεδάφισης μέρους της κληρονομιάς για να αξιοποιηθεί ένα άλλο μέρος. Κλπ.

Το σχέδιο της αποστολής Bélaval / Perrault

Οι επιλογές της Ελυζέ

Τις επόμενες ώρες, έγινε προφανές ότι θα προσφέρονται πολύ μεγάλα κεφάλαια από δωρητές που κυμαίνονται από τον απλό πολίτη έως τις μεγάλες περιουσίες. Ο στόχος της Ελύζε ήταν επομένως να δημιουργήσει μια αρχή ικανή να οδηγήσει τόσο την ανοικοδόμηση της Νοτρ Νταμ όσο και τη μετατροπή τουIle de la Cité.
Την επόμενη μέρα, στις 16 Απριλίου, κατά τη διάρκεια μιας τηλεοπτικής ομιλίας, ο πρόεδρος Μακρόν δήλωσε: «Λοιπόν ναι, θα ξανακτίσουμε τον καθεδρικό ναό Νοτρ Νταμ πιο όμορφο ακόμα, και θέλω αυτό να ολοκληρωθεί μέσα σε 5 χρόνια» [3].

Ας ξεχάσουμε αυτό το "θέλω", χαρακτηριστικό όχι ενός εκλεγμένου δημοκρατικά πολίτη, αλλά ενός αφεντικού επιχείρησης. 5 χρόνια είναι εξαιρετικά σύντομο, ειδικά λαμβάνοντας υπόψη τον ενάμιση αιώνα της κατασκευής του καθεδρικού ναού. Ωστόσο, αυτός είναι ο χρόνος για να ολοκληρωθούν εγκαίρως τα έργα για τους τουρίστες των Ολυμπιακών Αγώνων του 2024 και την Παγκόσμια Έκθεση, η οποία είχε προγραμματιστεί για το 2025. Αυτή ήταν η ημερομηνία που προέβλεπε η αποστολή Bélaval-Perrault.
Δύο μέρες αργότερα, στις 17 Απριλίου, το Υπουργικό Συμβούλιο αφιερώθηκε ολόκληρα στις συνέπειες της πυρκαγιάς. Τρεις σημαντικές αποφάσεις ελήφθησαν:

• Να διοριστεί ο πρώην αρχηγός του επιτελείου των ενόπλων δυνάμεων, στρατηγός Jean-Louis Georgelin, για να οδηγήσει από την Ελυζέ μια ειδική αποστολή εκπροσώπησης "για να εξασφαλίσει την πρόοδο των διαδικασιών και των έργων που θα γίνουν"·
• Να εισηγηθεί στην Εθνική Συνέλευση ένα νομοσχέδιο [4] που διέπει τη συλλογή κεφαλαίων, νομιμοποιώντας τον διορισμό του στρατηγού Γεωργέλιν ο οποίος έχει φτάσει το όριο ηλικίας και προπαντός απαλλάσσοντας την αποστολή του από όλες τις διαδικασίες υποβολής προσφορών, από τους νόμους προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς και από όλους τους τυχόντες περιορισμούς που ενδέχεται να προκύψουν,
• Να οργανωθεί ένας διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για να επανακτηστεί η Νοτρ Νταμ

Λήφθηκε μια άλλη απόφαση: να κρατηθεί κρυφή κάθε συζήτηση για τα αίτια της πυρκαγιάς για να αποφευχθεί δικαστική έρευνα που θα διατάρασσε αυτή την ωραία τακτοποίηση.

Το κρατικό ψεύδος

Αμέσως, ο νέος εισαγγελέας της Δημοκρατίας του Παρισιού, Rémy Heitz, ο οποίος διορίστηκε μετά από προσωπική παρέμβαση του Emmanuel Macron, διαβεβαιώνει ότι η ποινική δίωξη δεν προτιμάται και ότι η πυρκαγιά σχετίζεται με εργοταξιακό ατύχημα.

Αυτός ο ισχυρισμός προκαλεί κατακραυγή από τους ειδικούς του χώρου, τους πυροσβέστες, τους τεχνίτες και αρχιτέκτονες, για τους οποίους κανένα στοιχείο του εργοταξίου δεν μπορούσε να προκαλέσει μια τέτοια πυρκαγιά, σε αυτό το μέρος και με αυτή τη ταχύτητα.

Η επιμονή του Εισαγγελέα και του Αρχηγού της Αστυνομίας, Didier Lallement, να λάβουν θέση τη στιγμή που κανένας ερευνητής ήταν σε θέση να επισκεφθεί τον τόπο της πυρκαγιάς μαρτυρεί την ανάπτυξη μιας επίσημης έκδοσης η οποία περιορίζει τις μακροχρόνιες έρευνες που μπορούν να μπλοκάρουν το εργοτάξιο.

Τροφοδοτεί επίσης τα ερωτήματα σχετικά με την αυθαίρετη απόρριψη της υπόθεσης για αντι-χριστιανική ή αντι-θρησκευτική πράξη, ιδίως στο πλαίσιο του βανδαλισμού κατά των εκκλησιών (878 βεβηλώσεις το 2017), της εγκληματικής πυρπόλησης του Ιερού Ναού Saint-Sulpice στις 17 Μαρτίου ή ακόμα και της πυρκαγιάς του τζαμιού Al-Marwani στην πλατεία Al-Aqsa στην Ιερουσαλήμ.

Περαιτέρω, γνωρίζοντας ότι η πλειοψηφία των μεγάλων πυρκαγιών εμφανίζεται στο πλαίσιο σχεδίων για ακίνητη περιουσία, πρέπει να εξεταστεί η υπόθεση μιας εγκληματικής πράξης για θα επιτραπεί η μετατροπή του Ιλ ντε λα Σιτέ.
Αυτά τα ερωτήματα είναι όλα νομιμοποιημένα, αλλά ελλείψει έρευνας δεν υπάρχει οριστική απάντηση.

Βέβαια, ο στόχος του προέδρου Μακρόν είναι αξιέπαινος, αλλά η μέθοδος του είναι πολύ περίεργη. Αν και δεν είναι δυνατόν να ξεκινήσει ένα τέτοιο έργο χωρίς να αλλάξουν οι κανόνες του δικαίου, αλλά αν ο διορισμός ενός ανώτερου αξιωματούχου πρώτου πλάνου αποτελεί εγγύηση αποτελεσματικότητας, δεν πρόκειται για σεβασμό του νόμου.

Τιερί Μεϊσάν
Μετάφραση
Κριστιάν Άκκυριά
Πηγή
Ινφογνώμων Πολιτικά (Ελλάδα)

[1] Audrey Azoulay a été élue grâce au lobbying de la France, alors que la tradition veut qu’un pays ne soit pas à la fois l’hôte d’une institution internationale et son président, et que ce poste avait été promis à une personnalité arabe. C’est au titre de directrice qu’elle publiera un communiqué portant acte de candidature de l’Unesco : « Communiqué de l’Unesco sur l’incendie de Notre-Dame de Paris », Réseau Voltaire, 16 avril 2019.

[2] Mission île de la Cité. Le cœur du cœur, Philippe Bélaval et Dominique Perrault, La Documentation française, 2016.

[3] « Discours d’Emmanuel Macron sur la reconstruction de Notre-Dame de Paris », par Emmanuel Macron, Réseau Voltaire, 16 avril 2019.