«Οικονομικές κυρώσεις» ή ο πόλεμος των ασπρογιακάδων

Στο παρελθόν, η στρατηγική των συμβατικών πολέμων περιελάμβανε την πολιορκία μιας πόλης ή ενός κράτους. Επρόκειτο να απομονωθεί ο εχθρός, να τον εμποδίσουν να χρησιμοποίει τους πόρους του, να τον υποβάλουν στο λιμό, και τελικά να τον νικήσουν. Στην Ευρώπη, η Καθολική Εκκλησία καταδίκασε έντονα αυτές τις τακτικές ως εγκληματικές υπό την έννοια ότι σκοτώνουν πρώτα τους αμάχους, και μόνο μετά τους εμπόλεμους.

Σήμερα, οι συμβατικοί πόλεμοι περιλαμβάνουν τις "οικονομικές κυρώσεις", οι οποίες επιδιώκουν τους ίδιους στόχους. Από το 1990 έως το 2003, οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν κατά του Ιράκ από το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών σκότωσαν πάνω από ένα εκατομμύριο πολίτες. Στην πραγματικότητα, ήταν πράγματι ένας πόλεμος που διεξήθηκε από τους τραπεζίτες στο όνομα του ιδρύματος που είναι επιφορτισμένο να προωθήσει την ειρήνη.

Είναι πιθανό ότι πολλά κράτη που ψήφισαν για αυτές τις κυρώσεις δεν είχαν καταλάβει ούτε την κλίμακα, ούτε τις συνέπειες. Είναι βέβαιο ότι, όταν κάποια μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας ζήτησαν την κατάργηση τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο, αντιτέθηκαν, φέροντας την ευθύνη του ενός εκατομμύριου νεκρούς πολίτες.

Μετά την απόλυση πολλών διεθνών ανώτερων αξιωματούχων για τη συμμετοχή τους στη σφαγή του ενός εκατομμυρίου Ιρακινών αμάχων, τα Ηνωμένα Έθνη συλλογίστηκαν για το πώς να γίνουν πιο αποτελεσματικές οι κυρώσεις σε σχέση με τους στόχους που ανακοινώνονται. Δηλαδή, να εξασφαλιστεί ότι θα επηρεάσουν μόνο πολιτικούς και στρατιωτικούς ηγέτες και όχι τους πολίτες. Μίλησαν έτσι για «στοχευμένες κυρώσεις». Ωστόσο, παρά τις μεγάλες έρευνες σε αυτόν τον τομέα, ποτέ δεν ασκήθηκαν κυρώσεις εναντίον ενός κράτους που να επηρεάζουν μόνο τους ηγέτες του και όχι τον πληθυσμό του.

Η επίδραση των κυρώσεων αυτών συνδέεται με την ερμηνεία που κάνουν οι κυβερνήσεις για τα κείμενα που τις καθορίζουν. Για παράδειγμα, τα περισσότερα κείμενα μνημονεύουν κυρώσεις για τα προϊόντα διπλής χρήσης, πολιτικής και στρατιωτικής, γεγονός που αφήνει πολλά περιθώρια ερμηνείας. Ένα τουφέκι μπορεί να απαγορευθεί για εξαγωγή προς ένα συγκεκριμένο κράτος, επειδή μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο για κυνήγι όσο και για πόλεμο. Αλλά ένα μπουκάλι νερό μπορεί να πίνεται τόσο από μια μητέρα όσο και από ένα στρατιώτη. Κατά συνέπεια, τα ίδια τα κείμενα μπορούν να οδηγήσουν -σύμφωνα με τις πολιτικές συνθήκες και την εξέλιξη της θέλησης των κυβερνήσεων- σε πολύ διαφορετικά αποτελέσματα.

Η κατάσταση περιπλέκεται ακόμη περισσότερο καθώς στις νόμιμες κυρώσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας προστίθενται οι παράνομες κυρώσεις των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Πράγματι, αν κράτη ή διακυβερνητικοί οργανισμοί μπορούν νόμιμα να αρνηθούν να κάνουν εμπόριο με άλλα κράτη, δεν μπορούν όμως να επιβάλλουν μονομερείς κυρώσεις, χωρίς να εισέλθουν σε πόλεμο.

Ο όρος «κύρωση» υποδηλώνει ότι το κράτος που αποτελεί το αντικείμενο της κύρωσης έχει διαπράξει ένα έγκλημα και ότι δικάστηκε πριν από να καταδικαστεί. Ισχύει για τις κυρώσεις που επιβάλλονται από το Συμβούλιο Ασφαλείας, αλλά όχι για εκείνες που αποφασίζονται μονομερώς από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρόκειται καθαρά και απλά για πράξεις πολέμου.

Από του πόλεμου εναντίον των Βρετανών, το 1812, η Ουάσιγκτον έχει δημιουργήσει ένα Γραφείο, το Office of Foreign Assets Control, για διεξαγωγή αυτού του πολέμου ασπρογιακάδων.

Σήμερα, τα κύρια Κράτη θύματα κυρώσεων, δεν είναι από τα Ηνωμένα Έθνη, αλλά αποκλείστηκα από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι η Συρία, το Ιράν και η Ρωσία. Δηλαδή, τα τρία κράτη που μάχονται εναντίον των τζιχαντιστών που υποστηρίζονται από τη Δύση.

Τα περισσότερα από τα μέτρα αυτά ελήφθησαν χωρίς άμεση σχέση με το σύγχρονο πόλεμο εναντίον της Συρίας. Οι κυρώσεις κατά της Δαμασκού σχετίζονται κυρίως με την υποστήριξή της προς τη Χεζμπολάχ και το άσυλο που είχε χορηγήσει στη παλαιστινιακή Χαμάς (η οποία έκτοτε έχει ενταχθεί στην Μουσουλμανική Αδελφότητα και μάχεται εναντίον της).
Οι κυρώσεις κατά του Ιράν ληφθήκαν δήθεν κατά του πρόγραμματος πυρηνικών όπλων του, παρότι είχε τερματιστεί από τον Αγιατολάχ Χομεϊνί, πριν από τριάντα χρόνια. Συνεχίζονται παρά την υπογραφή της συμφωνίας 5 + 1 που υποτίθεται ότι θα έλυνε αυτό το ανύπαρκτο πρόβλημα. Εκείνες εναντίον της Ρωσίας κυρώνουν την προσάρτηση της Κριμαίας, αφού αρνήθηκε το ναζιστικό πραξικόπημα του Κιέβου, που χαρακτηρίζεται ως «δημοκρατική επανάσταση» από το ΝΑΤΟ.

Οι σκληρότερες σημερινές κυρώσεις είναι εκείνες που λήφθηκαν κατά της Συρίας. Μια έκθεση από το Γραφείο του Συντονιστή του ΟΗΕ στη Συρία, που χρηματοδοτείται από την Ελβετική Συνομοσπονδία και κυκλοφόρησε πριν από τέσσερις μήνες, παρατηρεί ότι η αμερικανική και ευρωπαϊκή ερμηνεία των κειμένων οδήγησε να στερήσει την πλειοψηφία των Σύρων τόσο ορισμένων ιατρικών περιθάλψεων όσο και τροφικών πόρων. Πολυάριθμες ιατρικές συσκευές απαγορεύονται επειδή θεωρούνται διπλής χρήσης και είναι αδύνατο να πληρωθούν οι εισαγωγές τροφίμων μέσω του διεθνούς τραπεζικού συστήματος.

Παρότι η κατάσταση των Σύρων δεν είναι τόσο καταστροφική όσο εκείνη των Ιρακινών στη δεκαετία του ’90, πρόκειται για ένα πόλεμο που διεξάγεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω χρηματοπιστωτικών και οικονομικών μέσων, αποκλειστικά κατά του πληθυσμού που ζει υπό την προστασία της Αραβικής Δημοκρατίας της Συρίας, προκειμένου να τον σκοτώσει.