Είναι δυνατή η ειρήνη γύρω από το Ισραήλ;

Η Μέση Ανατολή είναι μια περιοχή όπου πολλά συμφέροντα διασταυρώνονται και αλληλεπιδρούν. Η μετακίνηση ενός κομματιού μπορεί να προκαλέσει αντίδραση στο άλλο άκρο της σκακιέρας. Οι προσπάθειες του Ντόναλντ Τραμπ να σπάσει τη στρατηγική του ναύαρχου Cebrowski [1] και να ειρηνεύσει μια ιδιαίτερα τραυματισμένη περιοχή προκαλούν για την ώρα αντιφατικές συνέπειες που τον εμποδίζουν να πετύχει.

Δεν είναι ρεαλιστικό να αντιμετωπίσουμε προβλήματα τέτοιας πολυπλοκότητας σε όρους συνάφειας και εχθρότητας, ενώ ο κάθε πρωταγωνιστής παλεύει για την επιβίωση του. Αντίθετα, πρέπει να καταλάβουμε τον καθένα και να μην ξεχνάμε κανέναν.

Όπως και οι προκάτοχοί του, Ρέιγκαν και Μπους πατέρας, ο πρόεδρος Τραμπ παρεμβαίνει ενάντια στο Ιράν ενοχλώντας τους "μεταρρυθμιστές" (ως τη δυτική έκφραση) υπέρ των "συντηρητικών" (δηλ. υποστηρικτών του ιμάμη Χομεϊνί). Ωστόσο, οι τελευταίοι αντιδρούν γράφοντας πόντους στη Συρία, το Λίβανο και τη Γάζα, γεγονός που, με τη σειρά του, εμποδίζει τις προσπάθειες του συμμάχου τους στο Λευκό Οίκο στην Παλαιστίνη.

Όταν ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε την απόσυρση των ΗΠΑ από τη συμφωνία JCPoA, ο πρόεδρος Ροχανί (μεταρρυθμιστής, ήτοι κατά της εξάπλωσης της αντιιμπεριαλιστικής επανάστασης στους γείτονες) αντέδρασε αρχικά από τη μια πλευρά καλώντας τους Ευρωπαίους και, αφετέρου, απειλώντας ορισμένους από αυτούς να εκθέσει τη διαφθορά τους [2]. Ωστόσο, είναι ελάχιστο πιθανό οι Βρυξέλλες να τηρήσουν την υπογραφή τους. Αντίθετα, όλα υποδηλώνουν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα ενεργήσει όπως το 2012 και θα συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις του αμερικανού κυρίαρχου της.

Εν τω μεταξύ, οι Φρουροί της Επανάστασης αντέδρασαν πείθοντας τον Σύρο σύμμαχό τους θα ηγηθεί της επιχείρησης ενάντια στις ισραηλινές υπηρεσίες πληροφοριών στο κατεχόμενο Γκολάν, στη συνέχεια, βάζοντας την Χεζμπολά να ανακοινώσει ότι αυτή η επιχείρηση σηματοδοτούσε μια αλλαγή της περιφερειακής στρατηγικής, και τελικά να πιέζοντας τη Χαμάς να διοργανώσει διαδήλωση στα ισραηλινά σύνορα ασφαλείας της Γάζας.

Αν η δυτική κοινή γνώμη δεν καταλάβει τη σχέση μεταξύ αυτών των τριών γεγονότων, το Ισραήλ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι Φρουροί της Επανάστασης ήταν έτοιμοι να επιτεθούν ταυτόχρονα από τη Συρία, το Λίβανο και τη Γάζα.

Η στρατηγική των Φρουρών της Επανάστασης έχει αποδώσει καρπούς, αφού οι αραβικός, περσικός και ο τουρκικός λαοί καταδίκασαν ομόφωνα την καταστολή των Παλαιστινίων διαδηλωτών (πάνω από 60 νεκρούς και 1400 τραυματίες). Ο Αραβικός Σύνδεσμος - του οποίου πολλά μέλη υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας διατηρούν στενές ανεπίσημες σχέσεις με το Τελ Αβίβ - ξανάρχισε ξαφνικά την αντι-σιωνιστική ρητορική του.

Στο ιρανικό εσωτερικό μέτωπο, οι Φρουροί της Επανάστασης έδειξαν ότι η συμφωνία JCPoA που υπέγραφε ο σεΐχης Χασάν Ροχανί ήταν ένα αδιέξοδο, και ότι μόνο η πολιτική τους γραμμή λειτουργεί: εγκαταστάθηκαν αποτελεσματικά στο Ιράκ, τη Συρία, τη Λιβύη και στη Γάζα, καθώς και στην Υεμένη, τη Σαουδική Αραβία και το Μπαχρέιν.

Δεν θα είναι δυνατό για τον Ντόναλντ Τραμπ να διαπραγματευτεί την ειρήνη γύρω από το Ισραήλ χωρίς τη βοήθεια των Φρουρών της Επανάστασης.

Πρέπει να θυμηθούμε ότι κατά τη διάρκεια των 70 χρόνων της ισραηλινής σύγκρουσης, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν ήταν σε θέση να διαπραγματευτούν ειρήνη μεταξύ όλων των πρωταγωνιστών παρά μόνο μία φορά. Ήταν το 1991, μετά από την επιχείρηση «Καταιγίδα της Ερήμου». Ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους πατέρας και ο Σοβιετικός ομόλογός του, Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, συγκέντρωσαν στη Μαδρίτη το Ισραήλ, τους Παλαιστίνιους (αλλά όχι ως ΟΑΠ), την Αίγυπτο, την Ιορδανία, το Λίβανο και τη Συρία.

Ο Τζορτζ Μπους είχε προηγουμένως δεσμευτεί εγγράφως για την επιστροφή στα σύνορα του 1967 και να εγγυηθεί την ασφάλεια του Ισραήλ, να μην δημιουργηθεί ένα ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος και να αναγνωρίσει την εξουσία της Παλαιστινιακής Αρχής στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα. Θεωρούσε ότι είναι δυνατόν να αναγκάσει όλους να αποδεχθούν τη λύση αυτή, σύμφωνη με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, βασιζόμενος στην εξουσία του συνεταίρου του Χαφέζ αλ-Άσσαντ. Το Συνέδριο της Μαδρίτης πέτυχε. Θεσπίστηκε μια διαδικασία διαπραγμάτευσης και ένα χρονοδιάγραμμα για την προοδευτική επίλυση των πολλών διαφορών. Αλλά οι επόμενες συναντήσεις απέτυχαν επειδή το Λικούντ διεξήγαγε μια εκστρατεία στις Ηνωμένες Πολιτείες εναντίον του υπουργού Εξωτερικών James Baker και κατάφερε να αποτρέψει την επανεκλογή του προέδρου Μπους πατέρα. Τελικά, το Ισραήλ συνέταξε χωριστά στις Συμφωνίες του Όσλο μόνο με τον Γιάσερ Αραφάτ. Σχεδίασαν να λύσουν μόνο τα προβλήματα των Παλαιστινίων. Δεν έγιναν ποτέ αποδεκτά από τους άλλους πρωταγωνιστές και επομένως δεν εφαρμόστηκαν ποτέ.

Στη συνέχεια, ο πρόεδρος Μπιλ Κλίντον προσπάθησε να διεξαγάγει διμερείς διαπραγματεύσεις με τη Συρία διοργανώνοντας τις διαπραγματεύσεις Μπαράκ-αλ-Άσαντ. Αποτύγχαναν εξαιτίας της αντιστροφής του Ehud Barak, αλλά δεν θα μπορούσαν ούτε να λύσουν το σύνολο των προβλημάτων λόγο της απουσίας των άλλων πρωταγωνιστών.

27 χρόνια αργότερα, η κατάσταση είναι ακόμα πιο περίπλοκη. Οι Παλαιστίνιοι χωρίζονται σε δύο στρατόπεδα, οι κοσμικοί της Δυτικής Όχθης και οι ισλαμιστές στη Γάζα. Το Ιράν είναι ένας νέος πρωταγωνιστής που υποστηρίζει τη Χαμάς από τώρα και στο εξής. Τέλος, οι Ηνωμένες Πολιτείες του Μπους του νεώτερου αναγνώρισαν τις προσαρτήσεις του Ισραήλ μετά το 1967, κατά παράβαση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Οι συγκρούσεις γύρω από το Ισραήλ δεν συνοψίζονται επομένως μόνο στο παλαιστινιακό ζήτημα και δεν έχουν καμία σχέση με την φιτνά μεταξύ σουνιτών και σιιτών.

Το σχέδιο του Τζάρετ Κούσνερ δεν σκοπεύει παρά μόνο να σταματήσει την ισραηλινή εδαφική εξάπλωση, περισσότερο να σεβαστεί το διεθνές δίκαιο και, επομένως, να επιστρέψει στα σύνορα του 1967. Υποθέτει ότι οι Άραβες αποδέχονται αυτό που θα γινόταν οι «προηγούμενες ήττες» τους. Είναι ελάχιστο πιθανό.