Το νέο στρατηγικό δόγμα της Τουρκίας

Προσοχή: το μέρος του παρόντος άρθρου που αναφέρεται στο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου ακυρώθηκε λόγω νεοτέρων πληροφοριών.
Περισσότερα για το θέμα θα βρείτε στο: «Σε αναζήτηση αποδιοπομπαίου τράγου» του Τιερί Μεϊσάν, Δίκτυο Βολταίρος, 20 Οκτωβρίου 2016.

Πολλές λαθεμένες ερμηνείες έγιναν σχετικά με τις εξελίξεις στην Τουρκία κατά τους τελευταίους τρεις μήνες, ιδιαίτερα μετά την παραίτηση του πρωθυπουργού Αχμέτ Νταβούτογλου (22 Μαΐου) και την απόπειρα του στρατιωτικού πραξικοπήματος (15 Ιουλίου).

Το ψεύτικο πραξικόπημα

Ας σαρώσουμε πρώτα τις ανοησίες σχετικά με το πραξικόπημα. Όλοι οι αναλυτές συμφωνούν σε δύο σημεία:
– Το πραξικόπημα οργανώθηκε με τις Ηνωμένες Πολιτείες από τη βάση του ΝΑΤΟ στο Ιντσιρλίκ και στηρίχτηκε στην Πολεμική Αεροπορία, η οποια ελέγχεται από την πολυεθνική Lockheed Martin,
– Είχε σχεδιαστεί για να αποτύχει, όπως αποδεικνύεται από την απουσία πρωτοβουλίας ενάντια σε όλους τους ηγέτες του καθεστώτος και του κόμματος του, καθώς και κατά του Προεδρικού Μεγάρου, στρατηγικού κέντρου της εξουσίας. Επιπλέον, ορισμένοι πραξικοπηματίες ήταν σε συνεργασία με τον πρόεδρο Erdoğan αφού δύο ανταρτικά αεροπλάνα συνόδευσαν τον πρόεδρο κατά την επιστροφή του στην Κωνσταντινούπολη.

Ως εκ τούτου, μόνο δύο ερμηνείες είναι δυνατές:
– Είτε οι Ηνωμένες Πολιτείες έδωσαν μια προειδοποίηση προς τον πρόεδρο Ερντογάν για να γίνει πιο υπάκουος. Τότε απέτυχαν·
– Είτε οι Ηνωμένες Πολιτείες και ο πρόεδρος Erdoğan συμφώνησαν μαζί το πραξικόπημα έτσι ώστε να μπορούν να καθαρίσουν τη χώρα από κάθε αντίσταση.
Είναι σαφές ότι, παρά τα φαινόμενα και τις επίσημες δηλώσεις, αυτή η εκκαθάριση είναι προς το κοινό συμφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών και του προέδρου Erdoğan.

Πράγματι, η Τουρκία είναι σήμερα ο νονός των Αδελφών Μουσουλμάνων στον κόσμο και του ένοπλου τμήματος τους, δηλαδή του διεθνούς τζιχαντισμού. Σε αυτή τη θέση, συνεχίζουν να κινούν τα νήματα των «αντάρτών της Συρίας», καθώς και του Ντάες/Daesh για λογαριασμό της Ουάσιγκτον. Δυστυχώς, η θέση αυτή είναι ασύμβατη με την ένταξή της στο ΝΑΤΟ.

Κατ ’αρχάς, η Ουάσιγκτον σκέφτηκε να λύσει το πρόβλημα αλλάζοντας τον Τούρκο πρόεδρο. Η CIA υποστήριξε τη μετατροπή του HDP (κόμμα των μειονοτήτων, κυρίως των Κούρδων), αλλά το τελευταίο έχασε τις εκλογές του Νοεμβρίου 2015, τις οποίες το ΑΚΡ νόθευσε με χοντρό τρόπο [1]. Η Ουάσιγκτον δέχτηκε τότε τη παραμονή του Ερντογάν, αλλά αποφάσισε να αποσύρει την Τουρκία από το ΝΑΤΟ.

Η Ατλαντική Συμμαχία δημιουργήθηκε μετά το τέλος του Β ’Παγκοσμίου Πολέμου, μετά από αίτημα της δυτικοευρωπαϊκής ελίτ που φοβόταν να ηττηθεί λίγο-πολύ δημοκρατικά από τους κομμουνιστές, με το μοντέλο τους «πραξικοπήματος της Πράγας». Θα μετατραπεί κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου σε πολεμική μηχανή ενάντια στη Σοβιετική Ένωση. Ήταν τότε που χρειάζονταν πολύ μεγάλοι στρατοί· αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο εντάχτηκε η Τουρκία το 1952. Αυτό αποδείχτηκε απαραίτητο κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Κορέας και, στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια της κρίσης των πυραύλων. Ωστόσο, μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, η Συμμαχία δεν διαλύθηκε, αλλά μετατράπηκε το 1999 σε αστυνομία του μονοπολικού κόσμου ( Νέα Στρατηγική Αντίληψη ). Ως εκ τούτου, όλοι οι στρατοί του ΝΑΤΟ προσαρμόστηκαν ποιοτικά σε αυτή τη νέα λειτουργία: τέλος της υποχρεωτικής θητείας και αγορά υλικών υψηλής τεχνολογίας. Συνεπώς, η παρουσία της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ, η οποία ήταν απαραίτητη το 1952, είναι άχρηστη σήμερα.

Ενώ η Συμμαχία διεξάγει μια σύνοδο κορυφής των αρχηγών κρατών κάθε δύο χρόνια, η Ουάσιγκτον έχει καλέσει μια, με ένα εξαιρετικό τρόπο, για τον Ιούλιο 2017 στις Βρυξέλλες. Τότε θα αποκλειστεί η Τουρκία, έτσι ώστε η Ουάσιγκτον να μπορεί να αρνηθεί κάθε ευθύνη στη διεθνή τρομοκρατία.

Ας παρατηρήσουμε παρεμπίπτοντος ότι το ΑΚΡ κατηγορεί τακτικά το στρατό ότι συνεργάζεται γενικά με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Παρήγαγε μια ταινία φαντασίας μεγάλου μήκους για την Gladio, τη μυστική υπηρεσία των CIA / ΝΑΤΟ, και καταδίκασε πάνω από 200 ανώτερους αξιωματικούς για συνωμοσία ενάντια στο κράτος (δίκη Εργκένεκον) [2]. Εντούτοις αυτές οι καταδίκες αργότερα ακυρώθηκαν και αφέθηκαν ελεύθεροι οι αξιωματικοί. Στην πραγματικότητα, είχαν προσπαθήσει να συνάπτουν σχέσεις με το κινεζικό στρατό, συνεπώς να απομακρυνθούν από το Πεντάγωνο. Φυσικά σήμερα κατηγορούνται κακώς ότι είναι πραξικοπηματίες.

Η μόνη ένσταση που μπορεί κανείς να εκφράσει για την ερμηνεία της συνενοχής Ουάσιγκτον-Ερντογάν, είναι το μέλλον του Hizmet, του κινήματος του Φετουλάχ Γκιουλέν. Το τελευταίο είναι απαραίτητο για τη CIA στην Αφρική, τα Βαλκάνια και την Κεντρική Ασία, ενώ χάνει σήμερα τη τουρκική χρηματοδότηση του. Θα δούμε τους επόμενους μήνες ποια εναλλακτική προέβλεψε η Ουάσιγκτον.

Ας σημειώσουμε παρεμπίπτοντος ότι ο Γκιουλέν δεν έχει καμία σχέση με το πραξικόπημα, επειδή ανήκει σε ένα άλλο ισλαμικό σχολείο, ενώ οι πραξικοπηματίες είναι Κεμαλιστές.

Η απόλυση του Πρωθυπουργού

Ας ερχόμαστε τώρα στη παραίτηση του πρωθυπουργού Ahmet Davutoğlu η οποία προηγήθηκε δύο μηνών από την απόπειρα πραξικοπήματος.

Μετά τη διδασκαλία της πολιτικής επιστήμης στη Μαλαισία, δημοσιεύει το 2001 το Stratejik Derinlik : Türkiye’nin Uluslararası Konumu του (Στρατηγικό Βάθος). Με βάση τις διατριβές του Δημήτρη Κιτσίκη, υποστηρίζει ένα νεο-οθωμανισμό που ξαναδίνει στη Τουρκία μια περιφερειακή δύναμη. Σύμφωνα με τον ίδιο, η δημιουργία μιας νέας τουρκομογγολικής αυτοκρατορίας πρέπει να γίνει σε δύο στάδια. Πρώτα να αποκατασταθούν οι διπλωματικές σχέσεις με τους γείτονές της ( «μηδέν πρόβλημα με τους γείτονες») και στη συνέχεια να υποστηριχτεί το Ισλάμ στους γείτονες έτσι ώστε να τους ενώνει. Μπαίνει στο υπουργικό συμβούλιο του πρωθυπουργού Erdoğan το 2003 και γίνεται ο διπλωματικός σύμβουλος του μέχρι το 2009. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, υλοποιεί το πρώτο μέρος του προγράμματός του και πραγματικά καταφέρνει να λύσει όλα τα προβλήματα της γειτονιάς που κληρονομήθηκαν από την οθωμανική περίοδο (αλλά όχι το αρμενικό ζήτημα που χρονολογείται από τους Νεότουρκους, ούτε το κυπριακό ζήτημα που κληρονομήθηκε από τον Henry Kissinger). Διορίζεται υπουργός Εξωτερικών το 2009, ολοκληρώνει αυτή τη πρώτη φάση με τη διαπραγμάτευση για τη Κοινή Αγορά Συρία-Τουρκία-Ιράν, και στη συνέχεια θα προχωρήσει στη δεύτερη φάση του σχεδίου του.

Μετά τον καυγά Ερντογάν-Πέρες στο Νταβός (τέλη του 2009), οργανώνει το «Στόλο της Ελευθερίας» για την υποστήριξη της Χαμάς και μπαίνει σε άμεση σύγκρουση με το Ισραήλ που πειρατεύει το Mavi Marmara, που φέρνει τη τουρκική σημαία. Στη συνέχεια, υποστηρίζει τους Αδελφούς Μουσουλμάνους στη Λιβύη, και συμμετέχει στην ανατροπή της Τζαμαχιρίας στη Λιβύη (2011). Τέλος, υποστηρίζει πάλι τους Αδελφούς Μουσουλμάνους στη Συρία, αυτή τη φορά εναντίον της κοσμικής Δημοκρατίας.

Είναι σαφές ότι αυτή η πολιτική έχει αποτύχει και οδήγησε την Τουρκία σε αδιέξοδο. Κατά τη διάρκεια της δεύτερης φάσης του σχεδίου Νταβούτογλου, η Άγκυρα βρέθηκε και πάλι σε σύγκρουση με όλους τους γείτονές της, εκτός από το Αζερμπαϊτζάν (« μηδέν γείτονας χωρίς προβλήματα »). Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, τον περασμένο Μάιο, ο Πρόεδρος Ερντογάν αποφάσισε να αλλάξει στρατηγική και να αντικατασταθεί ο Νταβούτογλου με τον Μπινάλι Γιλντιρίμ. Πρόκειται πάντα να ιδρυθεί μια τουρκομογγολική αυτοκρατορία, αλλά αυτή τη φορά προσπαθώντας να ενοποιηθεί πρώτα η Τουρκία, και στη συνέχεια, να επεκταθεί το μοντέλο της στους γείτονές της.

Ο Γιλντιρίμ είναι νοννός της τουρκικής μαφίας που εξασφάλισε τη χρηματοδότηση του ΑΚΡ από την ίδρυσή του. Ίδρυσε σχέσεις διαφθοράς με τις περισσότερες μεγάλες τουρκικές εταιρείες και σήμερα εξαγνίζει εκείνες που του αντιστάθηκαν.

Το νέο στρατηγικό δόγμα της Τουρκίας έχει ήδη οδηγήσει την Άγκυρα να αποκαταστήσει καλές σχέσεις, τουλάχιστον εμπορικές, με ορισμένους από τους γείτονές της.

Στα τέλη Ιουνίου, η Τουρκία υπέγραψε στη Ρώμη συμφωνία με το Ισραήλ για την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων. Επαφές υψηλού επιπέδου με το Ιράν διατηρούν εντατικές οικονομικές σχέσεις παρά τον πόλεμο στη Συρία. Περεταίρω, μακριά από τα βλέμματα, πολλαπλασιάζονται οι διαβουλεύσεις για το κουρδικό ζήτημα. Τέλος, ο πρόεδρος Erdoğan ζήτησε συγγνώμη από τον Ρώσο ομόλογό του για το Sukhoi που κατατρίφθηκε και επανέφερε την περασμένη εβδομάδα τις οικονομικές ροές.

Ποια η μελλοντική εξέλιξη

Υπάρχουν τέσσερα εκκρεμή ζητήματα:

– Η υποστήριξη στους τζιχαντιστές στα σύνορα του Γκολάν

Από τα τέλη του 2014, οι κυανόκρανοι της UNDOF αποσύρθηκαν από την ουδέτερη ζώνη (No Man’s Land) που συστάθηκε μέσω του ψηφίσματος 338 και αντικαταστάθηκαν από την Αλ Κάιντα, με την υποστήριξη της IDF. Έχω αποκάλυψει την ύπαρξη συμφωνίας μεταξύ Μόσχας και Ουάσιγκτον για να υποχρεωθεί το Τελ Αβίβ να σταματήσει να υποστηρίζει αυτούς τους τρομοκράτες και να δεχτεί την επιστροφή των δυνάμεων του ΟΗΕ [3]. Πιθανόν η Άγκυρα να πάρει τη σκυτάλη, αλλά εν τη απουσία ενός τουρκικού διάδρομου επικοινωνίας με τα νότια της Συρίας, είναι αδύνατο. Εν τω μεταξύ, οι Βρετανοί οργάνωσαν την μετονομασία της Αλ Κάιντα στη Συρία ( « rebranding ») πιθανώς για να προσπαθήσουν να παρατείνουν αυτή τη κατάσταση.

– Η υποστήριξη στους τζιχαντιστές στο ανατολικό Χαλέπι

Η παρέμβαση του Jeffrey Feltman για να περάσουν οι ανθρωπιστικοί διαδρόμοι υπό τον έλεγχο του ΟΗΕ πιστοποιεί ότι η πολιορκία που ασκεί ο συριακός αραβικός στρατός είναι αποτελεσματική. Ωστόσο, η δυτική προπαγάνδα υποστηρίζει ότι έχει σπάσει.

Μετά το κλείσιμο της διαδρομής επικοινωνίας από τα σύνορα, η Τουρκία δεν θα μπορέσει να κρατηθεί στο ανατολικό Χαλέπι παρά μόνο με την υποστήριξη του πληθυσμού. Συνεπώς, θα πρέπει να παραιτηθεί γρήγορα.

– Η υποστήριξη στους τζιχαντιστές στη Μοσούλη και Ράκκα

Μόνο ο πληθυσμός της Αλ-Ανμπάρ (Ιράκ) είναι αποκλειστικά σουνίτες και υπέρ των τζιχαντιστών. Η Τουρκία θα πρέπει συνεπώς να μάχεται ενάντια στο Ντάες/Daesh στη Ράκκα, αλλά να συνεχίσει να το υποστηρίζει στη Μοσούλη. Τελικά, η διατήρηση ενός ισλαμικού εμιράτου στο Αλ-Ανμπάρ είναι ο μόνος τρόπος για την Ουάσιγκτον να φράξει τον «δρόμο του μεταξιού», ισχυριζόμενη ταυτόχρονα ότι υποστηρίζει την ειρήνη στη Συρία.

– Το κουρδικό ζήτημα

Το σχέδιο του ΑΚΡ, που υποστηρίζεται από το Παρίσι και εγκρίθηκε από την Ουάσιγκτον, είναι η δημιουργία ενός κουρδικού κράτους έξω από την Τουρκία και να εκδιώξει σε αυτό τους Κούρδους του PKK. Στη διάρκεια των τελευταίων ετών, συμφωνήθηκε να εγκατασταθεί αυτό το «Κουρδιστάν» στα βόρεια της Συρίας, σε μια αραβοχριστιανική περιοχή, αφού εκκενωθούν οι ιστορικοί κάτοικοι της. Το σχέδιο αυτό υποστηρίζεται από ορισμένα μέλη του ΡΚΚ τα οποία ελπίζουν για ένα δικό τους κράτος, οπουδήποτε, χωρίς να ανησυχήσουν να βρεθούν μια τέτοια παράνομη κατάσταση όπως αυτή του Ισραήλ στην Παλαιστίνη μετά τη Νάκμπα. Κατά τους προσεχείς μήνες, αναμένεται οι Κούρδοι να αποσαφηνίσουν τη θέση τους. Μέχρι στιγμής υπήρξαν σύμμαχοι των πάντων ενάντια στο Ντάες/Daesh, γεγονός που τους επέτρεψε να απελευθερώσουν την αραβική πόλη Ιεράπολη (Manbij) στη Συρία και να την θεωρούν ως το έμβρυο του νέου τους Κράτους. Αναμένεται από τούδε και στο εξής να διαιρεθούν μεταξύ φιλο-Αμερικανών και φιλο-Ρώσων. Τότε θα είναι δυνατό να αξιολογηθεί η εφεκτικότητα ενός «Κουρδιστάν» σε μη-κουρδική γη.

Εν τέλει, όταν όλα αυτά τα ζητήματα θα έχουν επιλυθεί και μετά την εδραίωση της δικτατορίας, η Τουρκία θα προσπαθήσει και πάλι να επεκτείνει το μοντέλο της στους γείτονές της, πιθανότατα αρχίζοντας με εκείνους που άνανδρα έκλεισαν τα μάτια τους ενώπιον των μεθόδων της.