Το γαλλικό σχέδιο για την αναγνώριση της «Ροζάβας»

Ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, υποδέχτηκε στις 5 Ιανουαρίου 2018 στα Ηλύσια, τον Τούρκο ομόλογό του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Από τη πλευρά της Άγκυρας, αυτή η συνάντηση έπρεπε να επιτρέψει στη Τουρκία να ενισχύσει τους δεσμούς της με την Ευρωπαϊκή Ένωση αποφεύγοντας να περάσει από το παραδοσιακό εταίρο της, τη Γερμανία, με την οποία οι σχέσεις της είναι τεταμένες.

Προπαντός, η Άγκυρα ήθελε να συμφωνήσει με το Παρίσι για τα μελλοντικά της σχέδια. Το Ηνωμένο Βασίλειο ανέθεσε στην Τουρκία τη διαχείριση του τζιχαντικού συστήματος, το οποίο χρηματοδοτείται από τούδε και στο εξής από το Κατάρ. Ο πρόεδρος Erdoğan έχει δύο στόχους εξωτερικής πολιτικής:
• Πρώτον, να λάβει την υποστήριξη των κεμαλικών εθνικιστών, πραγματώνοντας τον εθνικό όρκο του Οθωμανικού Κοινοβουλίου· λόγος για τον οποίο ο τουρκικός στρατός καταλαμβάνει παράνομα τη Βόρεια Κύπρο, τη Βόρεια Συρία και το Βόρειο Ιράκ [1].
• Από την άλλη πλευρά, να συνεχιστούν οι πόλεμοι μέσω παρεμβαλλομένων τζιχαντιστών, μετακινώντας το κέντρο της μάχης στη Συρία στο Κέρας της Αφρικής και την Αραβική Χερσόνησο. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον μετέφερε διακριτικά 1.500 στρατιώτες στη Σομαλία και 35.000 στο Κατάρ τους τελευταίους έξι μήνες. Μετακινεί άλλους στρατιώτες στο Σουδάν και προετοιμάζεται να κάνει το ίδιο στο Τζιμπουτί.

Από τη πλευρά του Παρισιού, επρόκειτο να ανανεωθούν οι αμοιβαίες δεσμεύσεις, που πάρθηκαν μυστικά το 2011 από τους κκ. Juppe και Davutoğlu με τη σύμφωνη γνώμη του Λονδίνου, για παράδειγμα, για τη –μεταξύ των άλλων- δημιουργία ενός νέου Κράτους στο βόρειο τμήμα της Συρίας όπου η Τουρκία θα μπορεί να εκδιώξει τους Κούρδους της [2]. Αυτή η συμφωνία καταγγέλθηκε μονομερώς από τον πρόεδρο Hollande μετά τη μάχη του Ain al-Arab (λέγεται «Kobané» στην ορολογία του ΝΑΤΟ), προκαλώντας μια ισχυρή αντίδραση εκ μέρους της Τουρκίας: τις επιθέσεις που διαπράχθηκαν από το Ντάες στις 13 Νοεμβρίου 2015 [3]. Δεν είναι αναγκαστικά αντιφατικό με τις τρέχουσες επιλογές του Ηνωμένου Βασιλείου και της Τουρκίας.

Γνωρίζοντας την απροθυμία του Κοινοβουλίου σε μια τέτοια περιπέτεια, ο πρόεδρος Macron επέλεξε να κάνει τα πράγματα αναπόφευκτα ανοίγοντας εκ των προτέρων ένα δευτερεύον φάκελλο.

Η επιστροφή των τζιχαντιστών

Σε συνέντευξη από τον Jean-Jacques Bourdin στο RMC και BFM TV, στις 4 Ιανουαρίου 2018, ο υπουργός Επικρατείας και κυβερνητικός εκπρόσωπος, Benjamin Griveaux, δήλωσε ότι οι τζιχαντιστές που αιχμαλωτιστήκαν στη Συρία από τον Διεθνή Συνασπισμό κατά του Ντάες (δηλαδή από τα στρατεύματα υπό τη διαταγή του Πεντάγωνου) δύνανται να δικαστούν στο βόρειο τμήμα της Συρίας «αν οι δικαστικές αρχές έχουν την ικανότητα να διασφαλίσουν μια δίκαιη δίκη» με «σεβαστά τα δικαιώματα της υπεράσπισης».

Ο Benjamin Grivaux είναι πρώην συνεργάτης του Dominique Strauss-Kahn. Πολύ κοντά στον Εμανουέλ Μακρόν, συμμετείχε σε όλη την εκλογική του εκστρατεία. Η σύζυγός του, δικηγόρος, σύνταξε το νομικό μέρος του προγράμματος του υποψηφίου Macron.

Λίγο μετά, ο ίδιος Jean-Jacques Bourdin έπαιρνε συνέντευξη από τον Khaled Issa, εκπρόσωπο της «Ροζάβας» στο Παρίσι. Ο τελευταίος επιβεβαίωσε ότι η κυβέρνησή του είναι έτοιμη να δικάσει τους Γάλλους υπηκόους. Στο γύρισμα μιας φράσης, του ξέφυγε η φράση ότι η απόφαση να δικαστούν επί τόπου ή να απελαθούν, θα ληφθεί τελικά, όχι από τη Γαλλία, αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο για όλους τους τζιχαντιστές, ανεξάρτητα από την εθνικότητα τους, από τον Διεθνή Συνασπισμό.

Την επόμενη μέρα, 5 Ιανουαρίου, ο Jean-Jacques Bourdin, πάντα αυτός, πήρε συνέντευξη από την υπουργό Δικαιοσύνης, Nicole Belloubet. Δήλωσε: «Δεν υπάρχει Κράτος που αναγνωρίζουμε, αλλά υπάρχουν τοπικές αρχές, και μπορούμε να δεχτούμε ότι μπορούν να διεξάγουν δικαστικές λειτουργίες».

Κατά τη διάρκεια αυτών των τριών συνεντεύξεων, ποτέ, απολύτως ποτέ, ζήτησε ο Jean-Jacques Bourdin από τους καλεσμένους τους, αν οι ετυμηγορίες που θα μπορούσαν να αναγγελθούν στη «Ροζάβα» θα αναγνωρίζονται από τη γαλλική δικαιοσύνη (Non bis in idem). Σε αντίθετη περίπτωση, οι κατηγορούμενοι θα πρέπει να ξαναδικαστούν και να εκτίουν μία δεύτερη ποινή για το ίδιο αδίκημα, αν επιστρέψουν στη Γαλλία.

Όταν έπαιρνε συνέντευξη από την υπουργό Δικαιοσύνης, ο Jean-Jacques Bourdin την ρώτησε άλλα θέματα. Δημιούργησε την έκπληξη αναφερόμενος σε σημεία στα οποία η καγκελαρία δεν έχει ακόμη επικοινωνήσει. Δεν διευκρίνισε πώς είχε πρόσβαση σε αυτές τις εμπιστευτικές πληροφορίες.

Ο Jean-Jacques Bourdin είναι σύζυγος της Anne Nivat, μιας πολεμικής ανταποκρίτριας, βίαια αντι-ρωσικής και εμφανώς κοντά στη Γενική Διεύθυνση Εξωτερικών Πληροφοριών (DGSE). Η BFM TV ανήκει στην ομάδα των Patrick Drahi και Bruno Ledoux. Ο τελευταίος παρέθεσε ευγενικά τις εγκαταστάσεις της αντιπροσωπείας της «Ροζάβας» στο Παρίσι.

Ο Benjamin Griveaux και η Nicole Belloubet απέφυγαν προσεκτικά να απαντήσουν στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων αποφεύγοντας τις λέξεις «Κούρδος», «Κουρδιστάν» και «Ροζάβα». Αναφέρθηκαν μόνο στις «αρχές» (sic) της βόρειας Συρίας.

Προς σοβαρή παραβίαση του Δικαίου

Αν παρθεί η απόφαση να δικαστούν Γάλλοι από τη «Ροζάβα», θα παραβίαζε:

– Την γαλλοσυριακή Συνθήκη που αναγνωρίζει τις δικαιοδοσίες της Αραβικής Δημοκρατίας της Συρίας ως τις μόνο νόμιμες στο έδαφος της Συρίας.

– Την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και για τη Προστασία των Θεμελιωδών Ελευθεριών.
• Το άρθρο της 6 ορίζει ότι η δίκαιη δικαιοσύνη απαιτεί, μεταξύ άλλων, ένα δικαστήριο που να έχει συσταθεί με νόμο και μια απόφαση που να είναι εκτελεστή. Η «Ροζάβα» μη διαθέτοντας φυλακές, μόνο η αθώωση ή η ποινή του θανάτου (που δεν υπάρχει στις χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης) θα μπορούσαν να επιβληθούν. Φυσικά, τίποτα δεν θα εμποδίσει τη επιβουλή άλλων ποινών και να ανακυκλωθούν διακριτικά οι κατηγορούμενοι για να πολεμήσουν σε άλλα θέατρα επιχειρήσεων.
• Το άρθρο 7 της ορίζει την αρχή συμφώνα με την οποία δεν μπορεί να εκδοθεί ποινή χωρίς νόμο (Nullum crimen, nulla poena sine lege). Αλλά, δεν υπάρχει κανένας κουρδικός Ποινικός Κώδικας.

– Την Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη του 1789, που τοποθετήθηκε στο προοίμιο του γαλλικού Συντάγματος, του οποίου το άρθρο 7 ορίζει ότι όσοι ζητούν, εκδίδουν, εκτελούν ή διατάζουν να εκτελεστούν αυθαίρετες εντολές πρέπει να τιμωρούνται.

– Το γαλλικό Σύνταγμα του οποίου
• το άρθρο 55 ορίζει ότι οι διμερείς Συνθήκες που εφαρμόζονται τακτικά από τα άλλα συμβαλλόμενα μέρη δεσμεύουν πάντοτε τη Γαλλία, όπως συμβαίνει με τις γαλλοσυριακές Συνθήκες.
• Το άρθρο 68 θέτει την ποινική ευθύνη των μελών της Κυβέρνησης και του προέδρου της Δημοκρατίας για οποιαδήποτε «παράβαση των καθηκόντων τους προδήλως ασυμβίβαστη με την άσκηση της θητείας τους».

Να εξαφανιστούν οι μαρτυρίες

Πριν να ξεκινήσει μια διαδικασία την οποία γνωρίζει ότι είναι αντίθετη με το Δίκαιο, η γαλλική κυβέρνηση χρησιμοποίησε τα μέσα μαζικής ενημέρωσης για να δημιουργήσει την φοβία της «επιστροφής των τζιχαντιστών». Ωστόσο, καμία άλλη χώρα που αφορά το ίδιο φαινόμενο δεν έχει αρχίσει να συζητά αυτό το θέμα. Τίποτα δεν διακρίνει αυτούς τους κατηγορούμενους από άλλους δολοφόνους που δικάζονται από τα τακτικά δικαστήρια και που εκτίουν κανονικά τις ποινές τους.

Καθώς η κοινή γνώμη έχει τυφλωθεί, η κυβέρνηση προσπαθεί να αποδεσμευτεί από τη δική της ευθύνη και αυτή των προκατόχων της. Ορισμένοι από τους κατηγορούμενους θα αναφέρουν σίγουρα κατά τη διάρκεια των δημόσιων ακροάσεων τους, δεσμούς τους με το DGSE και τον ρόλο του υπουργείου των Στρατών σε αυτόν τον πόλεμο.

Επομένως, η κυβέρνηση Macron-Philippe ακολουθεί τα βήματα των προκατόχων της [4]. Να θυμηθούμε, για παράδειγμα, πώς η κυβέρνηση Σαρκοζί-Φιλόν κατάφερε να εξαφανίσει τις μαρτυρίες των Γάλλων στρατιωτών που απελευθερώθηκαν από τη Συρία στο πλαίσιο της ειρηνευτικής συμφωνίας του Ισλαμικού Εμιράτου της Baba Amr. Κανένα γαλλικό ΜΜΕ δεν διέδωσε αυτή τη πληροφορία, παρά τα άρθρα των αραβικών ΜΜΕ, το Μάρτιο του 2012, κατά την επιστροφή αυτών των φυλακισμένων στον ναύαρχο Édouard Guillaud στα σύνορα μεταξύ Συρίας και Λιβάνου.

Προς την αυτόματη αναγνώριση της «Ροζάβας»

Η αρχή του δεδικασμένου θα καταστήσει αυτόματη την αναγνώριση της «Ροζάβας» ως κυρίαρχο και ανεξάρτητο Κράτος.

Ιστορικά, οι Κούρδοι είναι νομαδικός λαός, όπως οι Τσιγγάνοι στην Ευρώπη, αλλά σε πολεμική έκδοση. Κυκλοφορούσαν στην κοιλάδα του Ευφράτη και μπορούσαν να διασχίσουν το βόρειο τμήμα της σημερινής Συρίας [5]. Στο τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ορισμένοι στρατολογήθηκαν για να συμμετάσχουν στην εξόντωση των χριστιανών γενικά και των Αρμενίων ειδικότερα [6]. Ως ανταμοιβή για τα εγκλήματά τους, έλαβαν τη γη των Αρμενίων που είχαν σκοτώσει και αποδήμησαν. Κατά τη διάρκεια της γαλλικής αποικιοκρατίας, Κούρδοι από τη φυλή Millis στρατολογήθηκαν για να συντρίψουν τον αραβικό εθνικισμό στη Ράκκα και στο Χαλέπι, στη συνέχεια έφυγαν από τη Συρία όταν έγινε ανεξάρτητη.

Η «Ροζάβα» ιδρύθηκε στην αραβική γη, όπου οι Κούρδοι δεν είναι παρόντες συνεχώς παρά μόνο μετά από την καταστολή που υπέστησαν στη διάρκεια του τουρκικού εμφύλιου πόλεμου της δεκαετίας του 1980. Οι μουσουλμανικοί και χριστιανικοί πληθυσμοί που ζούσαν εκεί εκδιώχθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου κατά της Συρίας και δεν θα μπορέσουν να επιστρέψουν ως πολίτες.

Η «Ροζάβα» ανατέθηκε στο PYD, ένα κόμμα που στο παρελθόν ήταν μαρξιστικό-λενινιστικό υπέρ της Σοβιετικής Ένωσης, που ξαφνικά έγινε υπέρ-αμερικανικό αναρχικό [7]. Παρά τις προθέσεις των εκπροσώπων του, διατηρεί μια εξαιρετικά δομημένη ιεραρχία, μια ολοκληρωτική λατρεία του ιδρυτή του και μια σιδερένια πειθαρχία. Το πολύ, οι θέσεις ευθύνης μοιράζονται με ισοτιμία: ένας άνδρας και μια γυναίκα τις καταλαμβάνουν κάθε φορά. Αυτή η νέα οργάνωση ισχύει και για το επιτελείο, ενώ οι γυναίκες είναι σπάνιες στις πολιτοφυλακές του, σε κάθε περίπτωση πιο σπάνιες από ό, τι στους μικτούς στρατούς της περιοχής, τη ισραηλινή Τσαχάλ (IDF) και τον Συριακό Αραβικό Στρατό.

Το Πεντάγωνο είχε προγραμματίσει το 2013 να υποστηρίξει το γαλλο-τουρκικό σχέδιο στο πλαίσιο της αναδιαμόρφωσης της ευρύτερης Μέσης Ανατολής. Οργάνωνε ταυτόχρονα τη δημιουργία ενός «Σουνιστάν» στο Ιράκ και τη Συρία (σχέδιο της Robin Wright). Ωστόσο, εγκατέλειψε και τα δύο σχέδια όταν ο πρόεδρος Τραμπ αποφάσισε να εξαφανίσει το Ντάες, χωρίς πλέον να θεωρήσει το κουρδικό ζήτημα ως δικαιολογία της παρουσίας των GI στη Συρία. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να επιστραφούν και οι Ηνωμένες Πολιτείες στο αρχικό σχέδιο.

Εξάλλου, δεδομένης της αποτυχίας πέρυσι της δημιουργίας ενός άλλου κουρδικού Κράτους από το Ισραήλ, αυτή τη φορά στο βόρειο Ιράκ [8], το Παρίσι και η Άγκυρα πρέπει να προβλέψουν την αντίθεση του Ιράν, του Ιράκ, της Συρία και γενικότερα σχεδόν όλου του αραβικού κόσμου.

Η Άγκυρα η οποία επιθυμούσε ενεργά το 2011 τη δημιουργία ενός κουρδικού ψευδοκράτους στη βόρεια Συρία, αντιτίθεται αν η νέα οντότητα χρηματοδοτείται από τις Ηνωμένες Πολιτείες (οι οποίες προσπάθησαν να δολοφονήσουν τρεις φορές τον πρόεδρος Erdoğan και χρηματοδότησε ένα κουρδικό κόμμα για να χάσει την πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο). Κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης Τύπου με τον πρόεδρο Macron, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε τη κόκκινη γραμμή του: να αποτραπεί κάθε δυνατότητα για το PKK -που η Γαλλία περιγράφει επίσης ως «τρομοκρατική οργάνωση» - να δημιουργήσει ένα διάδρομο που του επιτρέπει να εισάγει όπλα από τη Μεσόγειο προς τη Νοτιοανατολική Ανατολία. Ως εκ τούτου, το ζήτημα περιορίζεται στο να εξασφαλιστεί ότι οι συγκρούσεις μεταξύ του PKK και της «Ροζάβας» θα καταλήξουν σε μόνιμή διακοπή και ότι το νέο Κράτος δεν θα έχει πρόσβαση στη Μεσόγειο όπως προέβλεπε το αρχικό σχέδιο.