Το Μάλι αντιμέτωπο με τις γαλλικές αντιφάσεις

Το 2010, κατά τη διάρκεια της κρίσης της Ακτής του Ελεφαντοστού, η Γαλλία άλλαξε την πολιτική της στην Αφρική. Η στήριξη που είχε δώσει ο πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί στον υποψήφιο Alassane Ouattara δεν εξυπηρετούσε ούτε τα συμφέροντα της Ακτής του Ελεφαντοστού, ούτε τα συμφέροντα των μεγάλων γαλλικών εταιρειών, που μάταια προσπάθησαν να της αντιταχθούν. Η Ουάσιγκτον ζήτησε από το Παρίσι να ανατρέψει τον πρόεδρο Λοράν Γκμπαγκμπό, πρώην συνεργάτη της CIA που έγινε εθνικιστής.

Το φαινόμενο αυτό ενισχύθηκε τον επόμενο χρόνο στη Λιβύη. Ο πρόεδρος Σαρκοζί μπορεί να πίστευε ότι θα μπορούσε να δημιουργήσει μια πετρελαϊκή αυτοκρατορία ανατρέποντας ένα καθεστώς, αλλά στην πραγματικότητα δεν εξυπηρέτησε ούτε τα λιβυκά ούτε τα γαλλικά συμφέροντα. Συντάχθηκε με τις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ.

Ωστόσο, ο Μουαμάρ Καντάφι ήταν το μόνο άτομο στην Αφρική που είχε καταφέρει να κάνει Άραβες και μαύρους να συνεργαστούν, μετά από αιώνες πολέμου και σκλαβιάς. Επιπλέον, είχε χρησιμοποιήσει τα έσοδα από το πετρέλαιο για να προσπαθήσει, με τον πρόεδρο Amadou Toumani Touré, να οικοδομήσει ένα ελάχιστο κράτος στο Μάλι (πρώην «Γαλλικό Σουδάν»), κατά το πρότυπο των Γάλλων σοσιαλιστών του 19ου αιώνα (Προυντόν, Φουριέ) και της Λιβυκής Αραβικής Τζαμαχίριας.

Ανατρέποντας τον Οδηγό της Λιβυκής Επανάστασης, το ΝΑΤΟ προκάλεσε αναπόφευκτα το χάος στο Μάλι. Βασιζόμενες στους τζιχαντιστές της Αλ Κάιντα κατά της Λιβύης, οι Ηνωμένες Πολιτείες προκάλεσαν την εξέγερση του διοικητή της AfriCom και μετά την ανατροπή των στόχων του ΝΑΤΟ.

Τους μήνες που ακολούθησαν η εξέγερση των Τουαρέγκ επανήλθε, αλλά τώρα οι τζιχαντιστικές ομάδες, υποστηριζόμενες από τους Αδελφούς Μουσουλμάνους της Λιβύης (δηλαδή από τις αγγλοσαξονικές μυστικές υπηρεσίες), έπαιξαν πολύ πιο σημαντικό ρόλο. Οι στρατιωτικοί του Μπαμάκο, που είχαν μόνο χλευαστικά μέσα για να τους αντιμετωπίσουν, εξεγέρθηκαν. Οι γαλλικές και αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες το εκμεταλλεύτηκαν για να τον ανατρέψουν λίγες εβδομάδες πριν από τη λήξη της θητείας του και να τον αντικαταστήσουν με τον πρόεδρο της Εθνοσυνέλευσης, Ντιονκούντα Τραορέ.

Αυτό το τέχνασμα νομιμοποιήθηκε από την ECOWAS (Οικονομική Κοινότητα Κρατών της Δυτικής Αφρικής), της οποίας ο πρόεδρος δεν ήταν άλλος από τον Alassane Ouattara, που τέθηκε στην εξουσία ένα χρόνο νωρίτερα από τον γαλλικό στρατό στην Ακτή Ελεφαντοστού.

Οι τζιχαντιστές επιτέθηκαν τότε στο Konna και επέκτειναν τη Σαρία στα βόρεια της χώρας. Ο ψευδοπρόεδρος Ντιονκούντα Τραορέ κάλεσε σε βοήθεια τον γαλλικό στρατό που περίμενε το σήμα του. Ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ προσέφερε φυσικά τη βοήθειά του για να αντιμετωπιστεί η επιρροή των τζιχαντιστών (που υποστηρίζονται από τους αγγλοσάξονες συμμάχους και το Κατάρ) και να εξασφαλιστεί ο εφοδιασμός του σε ουράνιο. Ήταν η επιχείρηση Serval, η οποία εγκρίθηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Αυτό ήταν ξεκάθαρα μια επιστροφή στην παλιά αποικιακή πολιτική. Το 2014, επετεύχθη μυστική συμφωνία που επέτρεψε στο Παρίσι να αναπτύξει τους άνδρες του, όχι πλέον μόνο στο Μάλι και στο Τσαντ, αλλά σε όλο το Σαχέλ, όχι πλέον εναντίον των Αγγλοσαξόνων, αλλά μαζί τους και όλους τους Ευρωπαίους ενάντια στους τζιχαντιστές (αν και ακόμα υποστηρίζονταν από αυτούς). Αυτή ήταν η επιχείρηση Barkhane.

Μετά από μια περίοδο σύγχυσης, διεξήχθησαν τελικά εκλογές που έφεραν νόμιμα στην εξουσία τον πρόεδρο Ibrahim Boubacar Keïta. Ο τελευταίος, ενώ ισχυριζόταν ότι ήταν κοσμικός, βασίστηκε στη Σαουδική Αραβία (η οποία είχε στραφεί εναντίον των Αδελφών Μουσουλμάνων) εναντίον του Κατάρ (το οποίο υποστήριζε πλέον τους Αδελφούς).

Οι γαλλικές αντιφάσεις ήταν ήδη έντονες: ο πρόεδρος Ολάντ είχε αναγκαστεί να διακόψει την ανάπτυξη της επιχείρησης Serval, ενώ οι σύμμαχοί του από το Κατάρ απέσυραν τους στρατιωτικούς τους συμβούλους από τους τζιχαντιστές. Στη συνέχεια, οι Σύροι τζιχαντιστές, με την υποστήριξη της Γαλλίας, διαδήλωσαν ενάντια στους «Γάλλους προδότες» που πολεμούσαν τα «αδέρφια» τους στο Μάλι. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ ρώτησε τον Γάλλο ομόλογό του σχετικά με αυτό το μπέρδεμα. Αλλά με θράσος, ο Λοράν Φαμπιούς του απάντησε γελώντας: «Είναι η ρεαλπολιτική μας» (sic!).

Οι πρώτες ενέργειες του γαλλικού στρατού ήταν στρατιωτικά απαράδεκτες: τα άμαχα θύματα των βομβαρδισμών ήταν επτά φορές περισσότερα από τους τζιχαντιστές που σκοτώθηκαν. Ακολούθησε μια αντιστροφή γνώμη των πολιτών του Μάλι κατά της Γαλλίας.

Το πρώτο θύμα αυτής της ανόητης και βάρβαρης πολιτικής ήταν ο πρόεδρος Ibrahim Boubacar Keïta, που ανατράπηκε από μια νέα στρατιωτική χούντα το 2020. Μια νέα περίοδος προβλημάτων ξεκίνησε στο βαθμό που αυτή η χούντα δεν ήταν ομοιογενής. Εντέλει, οι στρατιωτικοί που διεκδικούσαν το παράδειγμα του επαναστάτη της Μπουρκινάμπης Τόμας Σανκάρα (1949-83) σχημάτισαν μια μεταβατική κυβέρνηση γύρω από τον συνταγματάρχη Assimi Goïta.

Ο στρατός του Μάλι δεν άργησε να ανακαλύψει το μυστικό. Στις 8 Οκτωβρίου 2021, ο τότε πρωθυπουργός Choguel Kokalla Maïga, κατά τη διάρκεια συνέντευξης στο RIA-Novosti, κατηγόρησε τη Γαλλία για διπλό παιχνίδι. Μάλιστα έδινε λεπτομέρειες για την εκπαίδευση των τζιχαντιστών στο Κιγκάλ, του οποίου η είσοδος απαγορευόταν από τον γαλλικό στρατό στους αξιωματούχους του Μάλι. Φυσικά, κανένα γαλλικό μέσο, εκτός από το Δίκτυο Βολταίρος, δεν αναφέρθηκε σε αυτή τη συνέντευξη.

Ο δυτικός Τύπος, αντίθετα, ανέφερε για διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην ανάπτυξη της ιδιωτικής στρατιωτικής εταιρείας Wagner.

Στις 23 Δεκεμβρίου 2021, η Γαλλία έστειλε στο Μάλι ένα σημείωμα συνυπογεγραμμένο από το Βέλγιο, το Ηνωμένο Βασίλειο, τις Κάτω Χώρες, τη Δανία, τη Γερμανία, την Ιταλία, τον Καναδά, τη Λιθουανία, τη Νορβηγία, την Πορτογαλία, τη Ρουμανία, την Τσεχική Δημοκρατία και τη Σουηδία, που αποδοκίμαζε την πιθανή προσφυγή στον όμιλο Wagner που δεν θα παρέλειπε να επιβαρύνει τον προϋπολογισμό της χώρας.

Τον Ιανουάριο του 2022, η μεταβατική κυβέρνηση (η «χούντα» κατά τη γαλλική ορολογία) κατήγγειλε παραβίαση του εναέριου χώρου της από τους Γάλλους οικοδεσπότες της. Αμέσως ο στρατηγός Laurent Michon, που διοικεί τη δύναμη Barkhane, διαμαρτύρεται για την καλή του πίστη. Διεκδικεί τα προνόμια που παραχωρήθηκαν στη Γαλλία από τον πρόεδρο-μαριονέτα Ντιονκούντα Τραορέ κατά την εγκατάσταση του Serval και προσποιείται ότι πιστεύει ότι ισχύουν για το Barkhane.

Είναι σαφές ότι οι προσπάθειες του γαλλικού στρατού, ανεξάρτητα από τον αντίθετο ρόλο των γαλλικών μυστικών υπηρεσιών, είναι μια αποτυχία που αναγνωρίζεται από όλους τους παρατηρητές. Μη μπορώντας να ξεχωρίσει τους καλούς από τους κακούς, η μεταβατική κυβέρνηση ζήτησε από τους Γάλλους να φύγουν. Το Παρίσι προσπαθεί να ασκήσει πίεση μέσω της ECOWAS. Τα μέλη της αποφάσισαν να κλείσουν τα σύνορά τους με το Μάλι και να παγώσουν τα περιουσιακά του στοιχεία στην Κεντρική Τράπεζα των Κρατών της Δυτικής Αφρικής. Αλλά τίποτα δεν βοηθάει, οι Γάλλοι αρχίζουν να μαζεύουν τα πράγματά τους.

Στις 11 Μαΐου, οι Ηνωμένες Πολιτείες διοργάνωσαν μια συνάντηση του Παγκόσμιου Συνασπισμού κατά του Ντάες στο Μαρόκο. 85 κράτη συμμετείχαν στο επίπεδο των Υπουργών Εξωτερικών τους, υπό την προεδρία της στραουσιανής Βικτόρια Νούλαντ. Αφορούσε την προετοιμασία για τον επόμενο πόλεμο στο Σαχέλ με τα όπλα που προσφέρονται στην Ουκρανία, αλλά … που αποθηκεύονται στο Κοσσυφοπέδιο και την Αλβανία.

Στα μέσα Ιουνίου 2022, όταν οι Γάλλοι άρχισαν να αποχωρούν, η μεταβατική κυβέρνηση προσέλαβε μια ιδιωτική ρωσική στρατιωτική εταιρεία, τον όμιλο Wagner, για να τους αντικαταστήσει. Μια εκστρατεία εναντίον αυτών των εισβολέων και ενός από τους αρχηγούς τους, του Evgueni Prigojine, ξεκίνησε πριν από ένα μήνα στη Γαλλία. Ο εκδότης Michel Lafon δημοσιεύει τη μαρτυρία ενός από τους πρώην διοικητές του για την ανάπτυξή του στο Ντονμπάς και τη Συρία. Ο όμιλος είναι επίσης παρόν στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και στη Λιβύη. Η Βάγκνερ κατηγορείται για διάφορες καταχρήσεις, εξάλλου και σαφώς λιγότερο σημαντικές από αυτές που διέπραξαν Γάλλοι στρατιώτες. Ο Πριγκοζίν κατηγορείται ότι είχε μια εταιρεία υπολογιστών και χειραγωγούσε τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ. Αυτή η παραπληροφόρηση επαναλαμβάνεται επί μακρόν, παρόλο που η αμερικανική δικαστική έρευνα για αυτό το θέμα δεν κατάφερε ποτέ να αποδείξει κάτι. Σημειώνουμε επίσης ότι συμβουλεύει τον Saif el-Islam el-Gaddafi και ότι υποστηρίζει οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων ενάντια στις δυτικές κυβερνήσεις.

Στις 3 Ιουλίου, η ECOWAS, φοβούμενη να αποξενώσει τη Ρωσία, ακύρωσε διακριτικά τις κυρώσεις της.

Η μεταβατική κυβέρνηση έστειλε στο Συμβούλιο Ασφαλείας, στις 6 Ιουλίου, ένα ακριβές χρονοδιάγραμμα των πολιτικών μεταρρυθμίσεων που σχεδιάζονται μέχρι την εκλογή του προέδρου της Δημοκρατίας, τον Φεβρουάριο του 2024. Ετοιμάστηκε οφθαλμοφανώς με τη βοήθεια Ρώσους συμβούλους.

Στις 21 Ιουλίου 2022, ο στρατηγός που διοικούσε τη δύναμη Barkhane κατηγόρησε την ομάδα Βάγκνερ ότι εκμεταλλεύεται τρία ορυχεία χρυσού ως πληρωμή για την επέμβασή της, γεγονός το οποίο στα μάτια του αποτελούσε «άρπαγμα με πληρωμή τοις μετρητοίς».

Στις 9 Αυγούστου, η Ρωσική Ομοσπονδία παρέδωσε μια μεγάλη παρτίδα αεροπλάνων και ελικοπτέρων στον στρατό του Μάλι.

Στις 16 Αυγούστου, το Μάλι κατέφυγε στο Συμβούλιο Ασφαλείας, ζητώντας μια ειδική συνεδρίαση για το θέμα της υποστήριξης της Γαλλίας στους τζιχαντιστές. Στην επιστολή του ισχυρίζεται ότι έχει αποδείξεις για το γαλλικό διπλό παιχνίδι.

Την ίδια ημέρα, η Γαλλία έστειλε στο Συμβούλιο δελτίο τύπου σχετικά με την απόσυρση της δύναμης Barkahne από το Μάλι. Ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, αποφεύγοντας την ευθύνη της χώρας του για τη συντριβή της Λιβύης και την υποστήριξη στους τζιχαντιστές, χαιρετίζει το έργο που έχει επιτευχθεί εδώ και εννέα χρόνια. Υπενθυμίζει ότι 59 Γάλλοι στρατιώτες θυσίασαν τη ζωή τους για την ασφάλεια του ευρωπαϊκού και του πληθυσμού του Μάλι.

Προκύπτουν διάφορα ερωτήματα:
– Γιατί ο γαλλικός στρατός έχει τόσο κακά αποτελέσματα στην Αφρική; Αντίθετα, θετικά εμφανίζονται τα αποτελέσματα του Ομίλου Wagner στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, όπου έχει παρουσία από το 2018. Βέβαια, οι στρατιώτες του διέπραξαν καταχρήσεις (μάλλον λιγότερες από τους Γάλλους ομολόγους τους), αλλά κατάφεραν να αποκαταστήσουν την ειρήνη. Στη μάχη, ο γαλλικός στρατός δεν έχει πλέον τα μέσα να ανταποκριθεί στις φιλοδοξίες του. Αποτυγχάνει να νικήσει τις τζιχαντιστικές ομάδες και, σύμφωνα με την Εθνοσυνέλευση στο Παρίσι, θα εξαφανιζόταν σε λιγότερο από δύο ημέρες εάν έπρεπε να διεξαγάγει έναν πόλεμο υψηλής έντασης.
– Γιατί δέχεται ο γαλλικός στρατός να πολεμήσει τους τζιχαντιστές που υποστηρίζονται από τη Γαλλία; Στην πράξη, δεν υπάρχει γαλλική εξωτερική πολιτική από το 2007, αλλά μια σειρά από χτυπήματα ανάλογα με τις ευκαιρίες. Αυτές οι απερίσκεπτες ενέργειες έχουν επιπτώσεις στην ηπειρωτική Γαλλία όπου οι τζιχαντιστές δεν διστάζουν πλέον να τις συνεχίσουν. Οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι, οι οποίοι φαίνονταν να είναι ένα τρομερό μυστικό όπλο κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, είναι σήμερα εσωτερικοί εχθροί.
– Γιατί οι Γάλλοι ηγέτες επαναεφαρμόσαν, το 2011, την αποικιακή πολιτική του 19ου αιώνα, παρότι ο γαλλικός λαός δεν έπαψε ποτέ να την καταδικάζει;