Προς το τέλος των διαπραγματεύσεων της Γενεύης

Η αμερικανική εμπλοκή στη Συρία είναι ακόμα και πάντα ασαφής. Ενώ, στις 22 Φεβρουαρίου 2016, ο Τζον Κέρι είχε διαπραγματευθεί μια παύση των εχθροπραξιών και ενώ η Ρωσία είχε αποσύρει τα βομβαρδιστικά της, η Τουρκία -μέλος του ΝΑΤΟ-συνέχισε να υποστηρίζει το Ντάες/Daesh.

Στις 8 Μαρτίου, η Ρωσία κατέθεσε στο Συμβούλιο Ασφαλείας μια έκθεση η οποία κατηγορεί την Άγκυρα για τον έλεγχο της διακίνησης αρχαιοτήτων υπέρ του Ντάες/ Daesh [1]. Στις 18 Μαρτίου, κατέθεσε μια νέα που την κατηγορεί για εφοδιασμό όπλων και πυρομαχικών στο Ντάες/Daesh [2]. Και στις δύο περιπτώσεις, η Τουρκία " αντέκρουσε τελείως " αυτούς τους ισχυρισμούς και κατηγόρησε τη Ρωσία ότι διοργανώνει έναν ελιγμό αντιπερισπασμού για να «αποσπάσει την προσοχή της διεθνούς κοινότητας για τις απώλειες αμάχων, το χάος και τις τεράστιες καταστροφές που προκλήθηκαν από το συριακό καθεστώς και τις ρωσικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Συρία». Το ρωσικό Γενικό Επιτελείο επέμεινε, αποκαλύπτοντας ότι η Άγκυρα είχε αφήσει 9.000 νέους τζιχαντιστές να περάσουν στη Συρία. Ωστόσο, θα μπορούσαμε τότε να νομίζουμε ότι η Τουρκία δρούσε από μόνη της, χωρίς αναφορά στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Όμως, στις 7 Απριλίου, το αμερικανικό Υπουργείο Άμυνας παρέδωσε 2.000 τόνους όπλα στις «μετριοπαθείς ένοπλες ομάδες», εκ των οποίων περίπου 500 αναδιανεμήθηκαν αμέσως στην Αλ-Nόσρα (Αλ-Κάιντα) και άλλους 500 στο Ντάες/Daesh [3].

Εν πάση περιπτώσει, η στήριξη της Τουρκίας στο Ντάες/Daesh φαίνεται να έχει μειωθεί ξαφνικά τις τελευταίες ημέρες.

Φαίνεται ότι, μακριά από τη δημοσιότητα, η Μόσχα διαμαρτυρήθηκε έντονα έτσι ώστε στις 9 Μαΐου, οι Τζον Κέρι και Σεργκέι Λαβρόφ εξέδωσαν μια κοινή δήλωση [4]. Προτρέπουν «όλα τα κράτη να εφαρμόσουν το ψήφισμα 2253 (2015) του Συμβουλίου Ασφαλείας, αποτρέποντας οποιαδήποτε υλική ή οικονομική υποστήριξη στο ΙΚΙΛ [Ντάες/Daesh], το Μέτωπο Αλ-Νούσρα ή άλλη ομάδα που χαρακτηρίζεται ως τρομοκρατική από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, και να διακόψουν οποιαδήποτε προσπάθεια αυτών των ομάδων να περάσουν τα σύνορα της Συρίας».

Προπαντός, συμφώνησαν ότι η Ουάσιγκτον θα έθετε μια ημερομηνία πέρατος στους συμμάχους της, αρχές Ιουλίου, για να επιτευχθεί μια συμφωνία κατόπιν διαπραγματεύσεων στη Γενεύη. Πέρα απ’ αυτή την ημερομηνία, η Ουάσιγκτον θα αποσύρει όλες τις δυνάμεις της, ενώ η Ρωσία θα φέρει το αεροπλανοφόρο Ναύαρχος Κουτζνέσοφ ανοικτά της Συρίας για να επαναλάβει, σε μικρότερη κλίμακα, την εκστρατεία βομβαρδισμών της των τρομοκρατικών οργανώσεων (που τώρα επανεξοπλίστηκαν) [5].

Ωστόσο, η θολούρα δεν ξεκαθαρίστηκε ακόμα οριστικά. Μια δυνατή αντιπαράθεση έλαβε χώρα μεταξύ Ρώσων και Αμερικανών στα Ηνωμένα Έθνη σχετικά με το Στρατό του Ισλάμ (Jaysh αλ-Ισλάμ) και το Ισλαμικό Κίνημα των Ελεύθερων Ανθρώπων του Sham (Ahrar al-Sham). Η Μόσχα ήθελε να τους βάλει στη λίστα των «τρομοκρατικών οργανώσεων», ενώ η Ουάσιγκτον επιθυμεί να τους θεωρήσει ακόμη ως «μετριοπαθείς ένοπλες ομάδες».

Ο Στρατός του Ισλάμ είναι ένα μόρφωμα που αμείβεται από τη Σαουδική Αραβία μέσω British SAS. Πρώτα, με επικεφαλής τον Zahran Allouche, έσπειρε τον τρόμο στα προάστια της Δαμασκού και απείλησε την πρωτεύουσα για τρία χρόνια. Ο ηγέτης του, ο οποίος λάτρευε τον Οσάμα Μπιν Λάντεν, χαρακτηρίστηκε από τη σκληρότητα του, αποκεφαλίζοντας πολλούς κατοίκους και χρησιμοποιώντας άλλους, κλειδωμένους σε κλουβιά, ως ανθρώπινες ασπίδες. Τελικά, οι διεισδυτικές βόμβες της ρωσικής αεροπορίας διέτριψαν το υπόγειο-καταφύγιο που είχε χτιστεί για να στεγάσει το επιτελείο του. Μετά από μια περίοδο αβεβαιότητας, ένας από τους 17 βοηθούς του Allouche, ο Essam el-Bouaydani τον διαδέχθηκε προσωρινά.

Το Ισλαμικό Κίνημα των Ελεύθερων Ανθρώπων του Sham στελεχώνεται επίσης από Βρετανούς. Όπως και για το Στρατό του Ισλάμ, η επικοινωνίες του εξασφαλίζονται από την InCoStrat [6]. Ο «υπουργός Εξωτερικών» του, Labib αλ-Nahhas, κυκλοφορεί ελεύθερα στη Δύση. Στη πραγματικά ο ίδιος είναι βρετανός πολίτης, μέλος της MI6. Δημοσίευσε μια στήλη ελεύθερης γνώμης στην εφημερίδα Washington Post [7], και επισκέφθηκε μυστικά τη Νέα Υόρκη τον περασμένο Δεκέμβριο για να παρουσιάσει την έκθεσή του στο Jeffrey Feltman.

Ανατράπηκε γρήγορα υπέρ ενός ουαχάμπι κληρικού, Σέιχ Αμπού Abdarrahman Kaake. Ο τελευταίος ευνόησε την ανάδειξη ενός ξαδέλφου του Zahran Allouche, τον Μοχάμεντ Allouche, για να οδηγήσει την σαουδαραβική αντιπροσωπεία της αντιπολίτευσης στις ενδοσυριακές ειρηνευτικές συνομιλίες στη Γενεύη. Ο τελευταίος έγινε γνωστός πετώντας από τις ταράτσες Σύρους που κατηγορούνταν ότι είναι γκέι -η Συρία είναι το μόνο αραβικό κράτος που σέβεται την ιδιωτική ζωή και δεν ποινικοποιεί τους ομοφυλόφιλους.

Στις 17 Μαΐου, η Διεθνής Ομάδα Υποστήριξης της Συρίας συγκεντρώθηκε στη Βιέννη. Στην τελική ανακοίνωση της [8], θέτει θέμα για τη συνέχιση, από τον Συριακό Αραβικό Στρατό, της περικύκλωσης των χωριών που ελέγχονται από τους τζιχαντιστές της «μετριοπαθούς αντιπολίτευσης». Αλλά προπαντός, επικυρώνει πάλι το σύνολο των αποφάσεων Ρωσίας-ΗΠΑ των τελευταίων μηνών, και συγκεκριμένα:
– Να σχηματιστεί ένας κοινός μηχανισμός μετάβασης μεταξύ της συριακής κυβέρνησης και όλου του φάσματος της αντιπολίτευσης στο στάδιο της μετάβασης·
– Να συνταχθεί ένα νέο Σύνταγμα·
– στη συνέχεια, να οργανωθούν νέες προεδρικές και βουλευτικές εκλογές σε αυτή τη βάση.

Ωστόσο, αν και η Σαουδική Αραβία είναι μέλος της Διεθνούς Ομάδας Υποστήριξης της Συρίας, η μετριοπαθής αντιπολίτευση εξακολουθεί να αρνείται αυτά τα τρία σημεία. Επιμένει να απαιτήσει την αποχώρηση του προέδρου Άσαντ και των περισσότερων Χριστιανών, Σητών και Αλαουιτών ανώτερων αξιωματούχων πριν από το σχηματισμό του μηχανισμού μετάβασης. Επιπλέον, δεν προτίθεται να αντιμετωπίσει τους σημερινούς ηγέτες σε δημοκρατικές εκλογές.

Δεν είναι άνευ σημασίας το, ότι κατά τη διάρκεια της συνάντησης στη Βιέννη, ένας διπλωμάτης δήλωσε ότι η χώρα του είναι έτοιμη να πολεμήσει εναντίον της Αλ Κάιντα, αλλά αναρωτήθηκε για το ποιος θα καταλάβει μετά το άδειο έδαφος. Ο Σεργκέι Λαβρόφ απάντησε σ’ αυτό που θεώρησε σαν μια "ολίσθηση": αυτός ο διπλωμάτης παραδέχτηκε de facto ότι η χώρα του προτιμούσε μια νίκη της Αλ Κάιντα παρά της Αραβικής Δημοκρατίας της Συρίας. Με τον τρόπο αυτό, απομακρυνόταν από την απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας να καταστήσει τον αγώνα κατά της τρομοκρατίας ως στόχο Νο 1.

Την ίδια μέρα, στις 17 Μαΐου, ο Ειδικός Αντιπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Terje Rød-Larsen, παρουσίασε την τελευταία έκθεση του σχετικά με την εφαρμογή του ψηφίσματος 1559 και ανακοίνωσε την παραίτησή του.

Το ψήφισμα αυτό συντάχθηκε το 2004 με πρωτοβουλία των Ηνωμένων Πολιτειών, της Γαλλίας και της Σαουδικής Αραβίας για να απαιτήσουν τον αφοπλισμό της λιβανικής Χεζμπολάχ, τη μη ανανέωση της θητείας του προέδρου Εμίλ Λαχούντ και την απόσυρση των συριακών ειρηνευτικών δυνάμεων από το Λίβανο. Δεν εφαρμόστηκε ποτέ, αν και η Συρία η ίδια απέσυρε τα στρατεύματα της, κατόπιν αιτήσεως του δρόμου του Λιβάνου κατά τη διάρκεια της «Επανάστασης του Κέδρου». Ο κ Μπαν διόρισε αμέσως τον αναπληρωτή του για τις πολιτικές υποθέσεις, Jeffrey Feltman, να αναλάβει μέχρι το τέλος του έτους τα καθήκοντα του Terje Rød-Larsen επιπλέον από τα υπάρχοντα δικά του. Όμως, πολλοί παρατηρητές πιστεύουν ότι ο Jeffrey Feltman, πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Βηρυτό, είναι ο πραγματικός συντάκτης του ψηφίσματος 1559 και ότι διευθύνει κάτω από το τραπέζι, από τη Νέα Υόρκη, τη στρατιωτική συμμαχία εναντίον της Συρίας.

Στις 19 Μαΐου, ο Jeffrey Feltman παρέστη σε τελετή στο Παρίσι μαζί με μέλη της συριακής αντιπολίτευσης στο εξωτερικό, Burhan Ghalioun, Michel Kilo, Bassma Kodmani και Samar Γιάζμπεκ.

Στη Γαλλία σήμερα, ο στρατηγός Benoît Puga ανακοίνωσε την παραίτησή του από τα καθήκοντα του ως επικεφαλής του προσωπικού επιτελείου του Προέδρου της Δημοκρατίας για να ενταχθεί στην Καγκελαρία της Λεγεώνας της Τιμής. Φονταμενταλιστής Χριστιανός, νοσταλγός της μοναρχίας και της αποικιοκρατίας, ήταν ο μόνος στρατιώτης που έχει καταλάβει τη θέση αυτή με δύο διαδοχικούς προέδρους, Νικολά Σαρκοζί και Φρανσουά Ολάντ. Ο ίδιος οδήγησε τις μυστικές επιχειρήσεις της Γαλλίας στη Συρία -μερικές φορές κατά της συμβουλής του Γενικού Επιτελείου του Στρατού- μεταξύ άλλων με αξιωματικούς της Λεγεώνας των Ξένων που αποσπάστηκαν στην Προεδρία.

Οδεύουμε αμείλικτα προς διακοπή των διαπραγματεύσεων της Γενεύης. Περαιτέρω, αν μια συμφωνία σημειωνόταν εκεί μεταξύ των παρόντων συριακών μερών, θα ήταν άκυρη σε σχέση με τις προηγούμενες διεθνείς αποφάσεις δεδομένου του –με αίτημα της Τουρκίας- αποκλεισμού του κύριου κουρδικού κόμματος. Ως εκ τούτου, η αποτυχία της Γενεύης αναμένεται να συνεχιστεί από μια επανάληψη των ενδοσυριακών διαπραγματεύσεων με όσους το επιθυμούν -δηλαδή χωρίς τους προ-Σαουδάραβες, αλλά με τους Κούρδους-.

Ύστερα, στο σχηματισμό ενός μηχανισμού μετάβασης με αυτούς τους νέους συμμετέχοντες.

Στο στρατιωτικό τομέα, ο Συριακός Αραβικός στρατός αναμένεται να ξαναπάρει τις κυριότερες πόλεις της χώρας, αλλά οι μάχες αναμένονται να συνεχιστούν στα ιρακινοσυριακά σύνορα.