Θεωρούταν αδύνατο το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) να δικάσει Σύρους από τότε που η Κίνα και η Ρωσία άσκησαν βέτο σε μια δυτική πρόταση για ψήφισμα σε τέτοια κατεύθυνση. Αλλά όχι: ένα νομικό τέχνασμα φέρεται ότι θα επιτρέψει την καταστρατήγηση της απόφασης του Συμβουλίου Ασφαλείας. Το Δικαστήριο ελπίζει ότι θα δικάσει τον πρόεδρο Μπασάρ αλ-Άσσαντ, όχι για τη δολοφονία του Ραφίκ Χαριρί (αυτός ο σφετερισμός έχει καταρρεύσει), αλλά για «έγκλημα κατά της ανθρωπότητας».
Τα Ηνωμένα Έθνη συγκάλεσαν το 1998 τη Διάσκεψη της Ρώμης που δημιούργησε το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ). Φυσικά, δεν επρόκειτο για τη δημιουργία ενός υπερ- δικαστηρίου το οποίο θα δίκαζε στη θέση των κρατών μελών στο όνομα της ανθρωπότητας, αλλά να διαθέτει ένα εργαλείο ικανό να δικάσει εγκληματίες στο τέλος ενός πολέμου, όταν οι θεσμοί της χώρας έχουν ατονήσει ή καταστραφεί.
Ως εκ τούτου, το καταστατικό του Δικαστηρίου τονίζει ότι δεν μπορεί να ασχοληθεί με μια υπόθεση παρά μόνο με τη συγκατάθεση της τοπικής Δικαιοσύνης.
Αλλά το ίδιο καταστατικό προβλέπει επίσης:
– τη δυνατότητα ανάληψης δίκης για ένα έγκλημα που διαπράχθηκε από υπήκοο χώρας που δεν αναγνωρίζει το Δικαστήριο, σε χώρα που το αναγνωρίζει, αντί της χώρας αυτής,
– καθώς και για ένα έγκλημα που διαπράχθηκε από οποιονδήποτε, οπουδήποτε, όταν εξουσιοδοτείται από το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
Και στις δύο περιπτώσεις, το Καταστατικό της Ρώμης, το οποίο εκπονήθηκε στο κόρφο των Ηνωμένων Εθνών και υπογράφηκε από μερικά κράτη, μπορεί να ισχύει για όλα τα κράτη, ακόμη και για εκείνα που δεν το αναγνωρίζουν.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι τρεις πρώτες παγκόσμιες δυνάμεις - η Κίνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία - αρνήθηκαν να το επικυρώσουν. Βλέπουν σε αυτό, δικαίως, μια παραβίαση της αρχής της εθνικής κυριαρχίας, που διατυπώθηκε στο δέκατο όγδοο αιώνα από τον νομικό Εμέρ ντε Βατέλ και κατοχυρώθηκε από τη Σύμβαση της Βιέννης για το Δίκαιο των Συνθηκών του 1969 [1].
Τον περασμένο Σεπτέμβριο, το ΔΠΔ κήρυξε έγκυρη μια καταγγελία εναντίον των αρχών της Μυανμάρ, η οποία δεν είναι μέλος, διότι φέρεται ότι διέπραξε φρικαλεότητες που προκάλεσαν την έξοδο των Ροχίνγκια. Θεωρεί ότι είναι αρμόδιο επειδή τα θύματα κατέφυγαν στο Μπαγκλαντές, το οποίο έχει υπογράψει το Καταστατικό της Ρώμης [2].
Βάσει αυτού του μοντέλου, μια οικογένεια των Αδελφών Μουσουλμάνων μόλις κατέθεσε καταγγελία κατά του προέδρου Μπασάρ αλ-Άσσαντ και των Σύρων αξιωματούχων, ενώ η Αραβική Δημοκρατία της Συρίας δεν είναι μέλος. Ισχυρίζεται ότι είδε διάφορες θηριωδίες και αναγκάστηκε να διαφύγει στην Ιορδανία. Το Δικαστήριο φαίνεται να αγνοήσει ότι η Μουσουλμανική Αδελφότητα είναι η μήτρα της ισλαμικής τρομοκρατίας και ότι η Αδελφότητα κατατάσσεται ως τρομοκρατική οργάνωση σε πολλές χώρες.
Λογικά, θα πρέπει να δηλώσει ότι είναι αρμόδιο, επειδή η Ιορδανία έχει υπογράψει το Καταστατικό της Ρώμης.
Ωστόσο, στις 22 Μαΐου 2014, όταν οι Δυτικοί και οι σύμμαχοί τους από το Κόλπο ήθελαν να καταφύγει το Συμβούλιο Ασφαλείας στο ΔΠΔ σχετικά με τα συριακά γεγονότα, η Κίνα και η Ρωσία άσκησαν το βέτο τους [3].
Ας είναι, το Δικαστήριο αποκτά αυτονομία. Δεν ισχυρίζεται πλέον ότι θα βοηθήσει τα κράτη να ασκούν δικαιοσύνη, αλλά αυτοανακηρύσσεται υπερασπιστής της ανθρωπότητας κατά των κρατών.
Είναι σημαντικό να καταλάβουμε το τι συμβαίνει: τα τελευταία χρόνια, το ΔΠΔ χρηματοδοτήθηκε κυρίως από την Ευρωπαϊκή Ένωση και συνέταξε το ίδιο τον δικό του Κώδικα. Μέχρι το 2016, δεν δίκασε παρά μόνο Αφρικανικούς κατηγορούμενους, σύμφωνα με τους δικούς του νόμους, και τους καταδίκασε όλους [4]. Το Μπουρούντι, μετά από ψηφοφορία του Κοινοβουλίου του, αποφάσισε να αποχωρήσει από το Καταστατικό της Ρώμης για το λόγο ότι το ΔΠΔ είχε γίνει « μέσο πίεσης προς τις κυβερνήσεις των φτωχών χωρών ή ένα μέσο για να τις αποσταθεροποιήσει υπό την υποκίνηση των μεγάλων δυνάμεων ». Τρία άλλα κράτη το ακολούθησαν: η Γκάμπια, οι Φιλιππίνες και η Νότια Αφρική. Ωστόσο, η Νότια Αφρική και η Γκάμπια άλλαξαν γνώμη μετά τον διορισμό της Φατού Μπενσούντα από τη Γκάμπια ως νέα εισαγγελέα του Δικαστηρίου.
Παρόλα αυτά, μέχρι το διορισμό της κ. Μπενσούντα, το ΔΠΔ δεν προσέφερε καμία από τις εγγυήσεις που αναμένονται από ένα αμερόληπτο δικαστήριο. Έτσι, στην επίθεση κατά της Λιβύης από το ΝΑΤΟ, κατά παράβαση της εντολής του Συμβουλίου Ασφαλείας, τα «αποδεικτικά στοιχεία» που συγκεντρώθηκαν από το Γενικό Εισαγγελέα –τον Αργεντινό Λούις Μορένο-Οκάμπο- κατά του Μουαμάρ Καντάφι, του γιου του Σαΐφ αλ-Ισλάμ και του γαμπρού του Αμπνταλάχ αλ-Σενούσι, περιορίζονταν όλο σε όλα σε αποσπάσματα του Τύπου των επιτιθέμενων κρατών.
Ακόμη χειρότερα, όταν το ΝΑΤΟ βομβάρδισε την Τρίπολη, ο εισαγγελέας δήλωσε ότι ο Σαΐφ αλ-Ισλάμ Καντάφι συνελήφθη από τους Δυτικούς και ότι το γραφείο του οργάνωνε τη μεταφορά του στη Χάγη. Με αυτόν τον τρόπο, ψευδόταν ξεδιάντροπα και απογοήτευε τους Λίβυους έτσι ώστε να μην αντισταθούν στην επίθεση του ΝΑΤΟ. Στην πραγματικότητα, ο Σάιφ αλ-Ισλάμ ήταν ασφαλής και υγιής στα υπόγεια του ξενοδοχείου Ρίξος, όπου βρισκόμουνα κ’ εγώ προσωπικά.
Ο ίδιος Λούις Μορένο-Οκάμπο, στο γραφείο του στο Δικαστήριο, βίασε μια δημοσιογράφο. Ξέφυγε από τη δικαιοσύνη μόνο λόγω της ασυλίας του ως διεθνούς εισαγγελέα [5]. Διαφθαρμένος, πληρώθηκε κρυφά για να εμπλέξει άτομα προς εξάλειψη [6]. Οι μυστικοί τραπεζικοί λογαριασμοί του εισαγγελέα αποκαλύφθηκαν αργότερα από δημοσιογραφικές έρευνες στον Παναμά και στις Παρθένες Νήσους [7]. Ο Λούις Μορένο-Οκάμπο δεν ενοχλήθηκε ποτέ.
Σίγουρα, η διάδοχός του, Φατού Μπενσούντα, είναι πιο ευπαρουσίαστη. Αλλά η δομή δεν έχει αλλάξει. Οι δικαστές της έδρας έχουν τόσο επίγνωση του γεγονότος έτσι ώστε στις 15 Ιανουαρίου 2019 εξεγέρθηκαν και απάλλαξαν τους Λωρέν και Τσαρλ Μπλε Γκουντέ , δύο κατηγορούμενους των οποίων τα δήθεν «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας» είχαν εξυπηρετήσει για να δικαιολογηθεί η «αλλαγή καθεστώτος» που επιβλήθηκε από τη Γαλλία στην Ακτή του Ελεφαντοστού.
Ήταν η πρώτη φορά που το ΔΠΔ ξέφευγε από τον πολιτικό ρόλο που του ανάθεσαν οι Ευρωπαίοι.
Στις 29 Ιουλίου 2015, οι Δυτικοί προσπάθησαν να περάσουν ένα ψήφισμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας απαλλάσσοντας την ουκρανική Δικαιοσύνη από τη καταστροφή της πτήσης MH17 και διαβιβάζοντας την υπόθεση στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο. Επρόκειτο στην πραγματικότητα να προετοιμάσουν το κατηγορητήριο κατά του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, ενώ η Ρωσία δεν έχει υπογράψει το Καταστατικό της Ρώμης. Το ζήτημα δεν είναι εδώ ποιος κατέρριψε αυτό το αεροπλάνο, αλλά να παρατηρήσουμε την πολιτική χειραγώγηση της Διεθνούς Ποινικής Δικαιοσύνης. Η Ρωσία άσκησε βέτο στο δυτικό σχέδιο ψηφίσματος.
Συνεπώς, ο Σύρος πρόεδρος Μπασάρ αλ-Άσσαντ θα πρέπει ως εκ τούτου να δικαστεί ερήμην από το ΔΠΔ. Θα εμφανιστεί in absentia με άλλους Σύρους αξιωματούχους των οποίων τα ονόματα δεν είναι ακόμη γνωστά. Ο ίδιος είναι συνηθισμένος σε αυτό. Το 2005 κατηγορήθηκε ότι διέταξε τη δολοφονία του πρώην πρωθυπουργού του Λιβάνου Ραφίκ Χαρίρι, αυτή τη φορά με τη συνενοχή του προέδρου του Λιβάνου Εμίλ Λαχούντ. Μια διεθνής έρευνα διεξήχθη από μια γερμανο-ισραηλινή ομάδα [8]. Στη συνέχεια δημιουργήθηκε ένα ψευδοδικείο με πρωτοβουλία του πρεσβευτή των ΗΠΑ στη Βηρυτό, Jeffrey Feltman. Στη συνέχεια υπογράφτηκε μια συνθήκη από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ - με την έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας - και από τον νέο πρωθυπουργό του Λιβάνου - χωρίς την έγκριση ούτε της κυβέρνησης ούτε του κοινοβουλίου.
Εκείνη την εποχή, η Δύση είχε πεισθεί για την ενοχή του κατηγορούμενου. Όπα! μετά από ένα χρόνο θορυβωδών κατηγοριών, ο εισαγγελέας κ. Detlev Mehlis, παραιτήθηκε σ’ ένα συγκλονιστικό σκάνδαλο: οι μάρτυρες στους οποίους βασιζόταν ήταν σφετεριστές τους οποίους πλήρωναν φίλοι του. Το Ειδικό Δικαστήριο για το Λίβανο συνεχίζει το κακόβουλο έργο του κατηγορώντας τη Χεζμπολάχ αυτή τη φορά, ενώ κυκλοφόρησε το βίντεο ενός ισραηλινού μη επανδρωμένου αεροπλάνου στο τόπο της δολοφονίας. Το δικαστήριο εξακολουθεί να ισχυρίζεται ότι ο Ραφίκ Χαριρί σκοτώθηκε από την έκρηξη ενός μικρού φορτηγού, ενώ τα ιατροδικαστικά αρχεία είναι απόλυτα: είναι αδύνατο [9]. Ξόδεψε εκατομμύρια δολάρια για να αναπαραγάγει τη σκηνή και να επικυρώσει τη θεωρία του, χωρίς αποτέλεσμα. Εργάζεται ως εκ τούτου σε μια υπόθεση που ο καθένας γνωρίζει ότι είναι λάθος.
Η Συριακή Αραβική Δημοκρατία πολέμησε για 8 χρόνια για να διατηρήσει την κυριαρχία της. Δεν αναμένεται επομένως να επιτρέπει στους ηγέτες της να ταξιδεύουν στη Χάγη. Μπορεί όμως να αμφισβητήσει την εγκυρότητα της διαδικασίας.
Η τελευταία ξεκίνησε από τον Βρετανό δικηγόρο των ενάγοντων, Rodney Dixon, ο οποίος είναι επίσης γνωστός ως δικηγόρος του Κατάρ κατά της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Έχει πολυετή εμπειρία της «Διεθνούς Δικαιοσύνης» από τότε που ήταν σύμβουλος της Καναδέζας Louise Arbor, της επικεφαλούς εισαγγελέα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για την πρώην Γιουγκοσλαβία και τη Ρουάντα, δύο θεσμικά όργανα που δεν κατάφεραν να αποκαλύψουν τα εγκλήματα που τους είχαν υποβάλει.
Ο Μαιτρ Ντίξον έχει ήδη γνωστοποιήσει ότι σχεδιάζει να μηνύσει τους Σύρους ηγέτες για "εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας". Θα βασιστεί στην έκθεση Caesar [10], ένα έγγραφο που δημοσιοποιήθηκε από το Κατάρ μέσω του δικηγορικού γραφείου Carter-Ruck του Λονδίνου, στις 20 Ιανουαρίου 2014, δύο ημέρες πριν από τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις στη Γενεύη 2. Πρόκειται για 55.000 φωτογραφίες βασανισμένων ατόμων που τραβήχτηκαν από έναν στρατιωτικό φωτογράφο του Συριακού Αραβικού Στρατού. Σύμφωνα με την εισαγγελία, αντιπροσωπεύουν τα θύματα του "καθεστώτος", σύμφωνα με τη συριακή κυβέρνηση, αντίθετα πρόκειται για φωτογραφίες θυμάτων των τζιχαντιστών. Αυτή η έκθεση επικυρώθηκε κατά της Συρίας από τρεις διεθνείς εισαγγελείς με επαίσχυντο παρελθόν, έχοντας εργαστεί στο Ειδικό Δικαστήριο για τη Σιέρρα Λεόνε ή στο Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία.
– Ο Σερ Desmond Lorenz de Silva είναι ο συντάκτης μιας έκθεσης που ανατέθηκε από τον Βρετανό πρωθυπουργό για το θάνατο ενός Ιρλανδέζικου δικηγόρου, που χαρακτηρίζεται ως «ντροπή» από την οικογένεια του θύματος. Αναγνώρισε την ευθύνη των αρχών, η οποία δεν μπορούσε πλέον να αποκρύψει, αλλά απέφυγε τα αποδεικτικά στοιχεία εναντίον του Στέμματος.
– Ο Σερ Geoffrey Nice έχει διακριθεί, κυνηγώντας για δύο χρόνια τον Slobodan Milošević χωρίς ποτέ να καταφέρει να φέρει τη παραμικρή απόδειξη για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Η δίκη ολοκληρώθηκε με το θάνατο του κρατουμένου, δολοφονημένου στη φυλακή του σύμφωνα με τη Ρωσία.
– Ο David M. Crane είναι πρώην αξιωματούχος της CIA και της DIA ο οποίος διευθύνει από της αρχής του πολέμου κατά της Συρίας ένα πρόγραμμα με σκοπό να παραπεμφθεί ο Μπασάρ αλ- Άσαντ ενώπιον οποιουδήποτε διεθνούς ειδικού δικαστηρίου και για οποιαδήποτε κατηγορία.
Τον Σεπτέμβριο του 2012, το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, σε μια ιδέα του πρέσβη Jeffrey Feltman ο οποίος είχε γίνει βοηθός του υπουργού Εξωτερικών, είχε σχηματίσει μια ένωση, το Syria Justice and Accountability Centre (SJAC), υπεύθυνο για τη συλλογή αποδεικτικών στοιχείων για εγκλήματα της συριακής κυβέρνησης. Το χρηματοδοτούσε με 5 εκατομμύρια δολάρια ετησίως, ενώ το υπόλοιπο των εξόδων βάρυνε τους "Φίλους της Συρίας", συμπεριλαμβανομένου του Μαρόκου. Δύο χρόνια αργότερα, η Ουάσιγκτον εγκατέλειψε αυτό το εργαλείο. Ωστόσο, ο πρέσβης Jeffrey Feltman, ο οποίος έγινε διευθυντής των πολιτικών υποθέσεων του ΟΗΕ, αναβίωσε το SJAC, αυτή τη φορά με ευρωπαϊκούς πόρους.
Δεν υπάρχει κανένας έλεγχος του ΔΠΔ, ακόμη και όταν ο Γενικός Εισαγγελέας του είναι διεφθαρμένος εγκληματίας. Το Δικαστήριο είναι αποκλειστικά στην υπηρεσία εκείνων που το πληρώνουν: της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στο παρελθόν, ο πόλεμος θεωρούταν ως μέσο κατακράτησης ή υπεράσπισης του εαυτού του. Σήμερα, αντίθετα, ο καθείς προσποιείται ότι πιστεύει ότι είναι μια παράνομη πράξη από μόνη της, ακόμα και σε κατάσταση αυτοάμυνας. Επομένως, αυτός που τον αποφασίζει δεν πρέπει να το δηλώσει, αλλά να αποδείξει εκ των υστέρων ότι κατά τη διάπραξη αυτού του εγκλήματος, υπερασπίστηκε το Καλό. Γεγονός που πάντα θα μπορεί να ισχυρίζεται ο νικητής.
[1] Defending the Society of States_ Why America Opposes the International Criminal Court and its Vision of World Society, Jason Ralph, Oxford University Press, USA (2007)
[2] «Examen préliminaire : Bangladesh/Myanmar», ICC/CPI.
[3] Αν και δεν έχουν υπογράψει το Καταστατικό της Ρώμης, οι Ηνωμένες Πολιτείες συνυπέγραψαν το γαλλο-βρετανικό σχέδιο ψηφίσματος. « Réunion du Conseil de sécurité sur le Proche-Orient (vétos) », Réseau Voltaire, 22 mai 2014.
[4] Africa and the International Criminal Court, Gerhard Werle, Lovell Fernandez, Moritz Vormbaum, T.M.C. Asser Press (2014). The International Criminal Court at the Mercy of Powerful States. An Assessment of the Neo-Colonialism Claim Made by African Stakehold, Res Schuerch, T.M.C. Asser Press (2017).
[5] «Luis Moreno-Ocampo, pourfendeur du mal épris de lumière», Angélique Mounier-Kuhn, Le Temps, 29 juin 2011.
[6] «Les Secrets de la Cour : Dossiers manipulés, comptes offshore, conflits d’intérêts...: 40 000 documents confidentiels dévoilent les dessous de la CPI», Fabrice Arfi et Stéphanie Maupas, Médiapart, 29 septembre 2017.
[7] «CPI : Luis Moreno Ocampo, l’accusateur accusé», Damien Glez, Jeune Afrique, 4 octobre 2017.
[8] L’Effroyable imposture 2, Thierry Meyssan, éditions Demi-Lune, 2018.
[9] « Révélations sur l’assassinat de Rafiq Hariri », par Thierry Meyssan, Оdnako (Russie) , Réseau Voltaire, 29 novembre 2010.