Η Τράπεζα της Ελλάδας εξέπληξε ιδίους και ξένους με τη δημοσίευση της έκθεσής της περί νομισματικής πολιτικής για το 2014-2015. Εκτός από την αποκάλυψη των συνεπειών της «οικονομικής ασφυξίας», επιβαλλόμενης από τις Βρυξέλλες, κατέληξε ότι στην περίπτωση που δεν έρθει σε μια συμφωνία με τους Ευρωπαίους εταίρους σύντομα, αυτό θα πυροδοτούσε μια κρίση τεραστίων διαστάσεων.

«Μια ελεγχόμενη κρίση χρέους, όπως αυτή που διαχειριζόμαστε σήμερα με τη βοήθεια των εταίρων, θα μετατραπεί σε ανεξέλεγκτη κρίση, με μεγάλους κινδύνους για το τραπεζικό σύστημα και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα», αποφάνθηκε ο οργανισμός στην έκθεσή του [1]. Ήταν η πρώτη φορά που ο οργανισμός εξέταζε σοβαρά την έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη.

Αμέσως, τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης τόνισαν ότι το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού αντιστέκεται στην εγκατάλειψη της Νομισματικής Ένωσης, περίπου το 70% σύμφωνα με μια πρόσφατη δημοσκόπηση δημοσιευμένη από την GPO. Επειδή για να διατηρηθεί το «κοινό νόμισμα» πρέπει να ακολουθηθούν οι κανόνες της Συνθήκης του Μάαστριχτ, ο δυτικός τύπος καταλήγει στο εξής συμπέρασμα: ότι το ελληνικό έθνος είναι διατεθειμένο να δεχτεί τους περιορισμούς των ευρωπαϊκών αρχών, ότι δηλαδή η λιτότητα είναι το κόστος που πρέπει να πληρώσει μια χώρα για να είναι μέλος της ευρωζώνης.

Ωστόσο, τα περισσότερα μέσα ενημέρωσης παραλείπουν ν’ αναφέρουν ότι αυτή η ίδια πλειοψηφία αντιτίθεται στα μέτρα που οι θεσμοί (αποτελούμενων από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή) σκοπεύουν να επιβάλλουν. Κι όχι μόνο αυτό. Αυτή η πλειοψηφία σήμερα είναι πεπεισμένη ότι το αρχικό πρόγραμμα διάσωσης των 245 δις ευρώ έχει επιφέρει μόνο οικονομικές δυσχέρειες. Η αύξηση των ανισοτήτων και της φτώχιας, η έλλειψη κατοικίας, οι ψυχικές αρρώστιες και οι αυτοκτονίες είναι δείγματα της ανθρωπιστικής κρίσης που αντιμετωπίζουν καθημερινά οι Έλληνες [2].

Είναι επείγουσα μια αλλαγή πορείας όσον αφορά τον οικονομικό τομέα. Με αυτήν την έννοια, η ελληνική κυβέρνηση έχει επιμείνει περισσότερο στο να επιλύσει τις άμεσες ανάγκες (ώθηση στην επένδυση, δημιουργία απασχόλησης, μεγαλύτερη κατανομή του εισοδήματος, κτλ.) και λιγότερο στο να θέσει υπό αμφισβήτηση τους όρους του χρέους. Παρά ταύτα, οι Βρυξέλλες έχουν μπλοκάρει οποιαδήποτε συμφωνία που προωθεί την ανάκαμψη∙ οι πληρωμές του χρέους είναι η μέγιστη προτεραιότητα Ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, είναι πρακτικά με «δεμένα χέρια» όσον αφορά την εφαρμογή [3].

Ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, είναι πρακτικά με «δεμένα χέρια» όσον αφορά την εφαρμογή μιας εναλλακτικής οικονομικής πολιτικής. Πρόκειται για μια κατάσταση που, ενάντια στη θέλησή του, μειώνει λίγο λίγο την εμπιστοσύνη στο πολιτικό του κόμμα, τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α.

Την παραμονή της συνάντησης με το Eurogrοup, οι κατηγορίες ανάμεσα στην ελληνική κυβέρνηση και τους θεσμούς δεν άργησαν να εμφανιστούν. Απέναντι στην κοινοβουλευτική του ομάδα, ο Τσίπρας κατήγγειλε ότι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) είχε «εγκληματική ευθύνη» στην κρίση. Επίσης, επανέλαβε ότι η κυβέρνησή του δε θα λύγιζε στις πιέσεις των θεσμών και σύμφωνα με τα λεγόμενά του, η πρότασή των θεσμών έχει σαν σκοπό «να ταπεινώσει τον ελληνικό λαό». Εκεί δεσμεύτηκε ότι τα «ρυθμιστικά προγράμματα» θα απορρίπτονταν ανά πάσα στιγμή [4].

Στην ίδια γραμμή επιχειρηματολογίας κινήθηκε κι ο υπουργός Οικονομικών, Γιάνης Βαρουφάκης, αρνούμενος να παρουσιάσει προτάσεις στο Eurogrοup που θα συμπεριελάμβαναν τελικά μια λίστα απο «πιστευτές» δεσμεύσεις για τους πιστωτές: αύξηση του «πρωτογενούς πλεονάσματος», επιπρόσθετες αυξήσεις φόρων (ΦΠΑ), αποδιάρθρωση του συστήματος των συντάξεων, κτλ [5].

Κατά συνέπεια, οι διαπραγματεύσεις παρέμειναν στάσιμες χθες [18 Ιουνίου 2015, Nota del editor]. Οι θεσμοί διατηρούν την αδιαλλαξία τους στην επιβολή με κάθε τρόπο μιας σειράς «δομικών μεταρρυθμίσεων», ενώ ο Τσίπρας αρνείται να προδώσει τις απαιτήσεις του ελληνικού λαού. Γι’ αυτό, η συζήτηση αναβλήθηκε για μια ακόμη φορά.

Η ελληνική κυβέρνηση έχει ένα διάστημα 10 ημερών για να πληρώσει τις 4 μηνιαίες δόσεις στο ΔΝΤ (1,54 δις ευρώ) και ν’ανοίξει ένα νέο πρόγραμμα χρηματοδότησης 5,2 δις ευρώ. Για τον ερχόμενο Ιούλιο, η Αθήνα θα πρέπει να πληρώσει 3,5 δις ευρώ στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), 465 εκατομμύρια ευρώ στο ΔΝΤ και 2 δις ευρώ σε άλλους πιστωτές.

Χρέος και περισσότερη λιτότητα καταλήγουν στην επιβολή περισσότερου χρέους; μια κατάσταση που θέτει την Ελλάδα σε μια «ανοδική σπείρα» που φαίνεται να μην έχει τέλος. Από πού λοιπόν θα αντλήσει τους αναγκαίους πόρους για να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της;

Δε χωρά αμφιβολία ότι αν ο Τσίπρας αποφασίσει να εγκαταλείψει το ευρώ, οι συνέπειες θα είναι δραματικές τόσο για την ελληνική οικονομία όσο και για τις υπόλοιπες οικονομίες της περιφέρειας [6], περιλαμβάνοντας φυσικά τη Γερμανία και τη Γαλλία. Το Βερολίνο φοβάται μια μετάδοση του ελληνικού προβλήματος σε μαζική κλίμακα. Αν η Ελλάδα πέσει, οι κερδοσκόποι θα στοιχηματίσουν ενάντια των χωρών με μεγαλύτερες οικονομικές αδυναμίες: Φινλανδία, Ισπανία, Ιταλία, Κάτω Χώρες, Πορτογαλία, κτλ.

Συρρικνωμένη από την αδυναμία για οικονομική ανάπτυξη και από τον πληθωρισμό (πτώση τιμών), η ευρωζώνη θα έχανε ακόμα περισσότερο την εμπιστοσύνη των διεθνών επενδυτών. Η αυξανόμενη «ανάληψη κινδύνων» εξαιτίας της εξόδου της Ελλάδας θα προκαλούσε αυξήσεις στις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων (σήμερα σε κατώτατα επίπεδα). Σε καταστάσεις πανικού, τα επιτόκια θα εκτινάσσονταν, ενώ παράλληλα θα συρρικνωνόταν σημαντικά η ρευστότητα μεταξύ των χωρών.

Η αβεβαιότητα θα αύξανε και οι ροές κεφαλαίων θα ήταν τα θύματα του «φαινομένου της πεταλούδας»: μικρές αυξήσεις στην αστάθεια των αγορών του εθνικού χρέους, μικρές πτώσεις στο χρηματιστήριο αξιών ή κάποια αλλαγή στη νομισματική πολιτική θα ήταν αρκετές για να πυροδοτήσουν τεράστιες αντιδράσεις στους πιστωτικούς κύκλους.

Παρά ταύτα, οι θεσμοί φαίνονται αποφασισμένοι να γκρεμίσουν το οικονομικό πρόγραμμα της αριστεράς. Ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α εγκαινίασε τις εκλογικές ήττες του νεοφιλελευθερισμού στην Ευρώπη και γι’ αυτό έχει μετατραπεί στην αγαπημένη λεία των δανειστών, οι οποίοι είναι διατεθειμένοι να επιβάλλουν τη θέλησή τους με οποιοδήποτε τίμημα. Ωστόσο, οι Έλληνες πρέπει να εμπιστευτούν τους εαυτούς τους, να καθιερώσουν συμμαχίες πιο πέρα από τα ηπειρωτικά τους σύνορα και να στοιχηματίσουν υπέρ της ουτοπίας.

Η δημοκρατία γεννήθηκε στην Αρχαία Ελλάδα. Στη σημερινή Ελλάδα, λοιπόν, θα πρέπει να οικοδομηθούν οι βάσεις μιας Ευρώπης ελεύθερης από τη «δικτατορία των πιστωτών». Και ναι, υπάρχει κι άλλος δρόμος…

Ariel Noyola Rodríguez
Μετάφραση
Ευφροσύνη Αθανασίου
Μεταφράστρια (ελληνικά, αγγλικά, ισπανικά και γαλλικά).
Πηγή
Russia Today (Russie) ">Russia Today (Russie)

[1] «Report on Monetary Policy 2014-2015», The Bank of Greece, June 17, 2015.

[2] «Los griegos se alistan para nuevas penurias», Nektaria Stamouli & Marcus Walker, The Wall Street Journal, 16 de junio de 2015.

[3] «The Looming Austerity Package», Costas Lapavitsas, Jacobin, June 12, 2015.

[4] «Greek exit real prospect as eurozone hardens towards belligerent Athens», Larry Elliott, Ian Traynor & Helena Smith, The Guardian, June 16, 2015.

[5] «Greece will not present new reform proposals at Eurogroup: Bild», Michael Nienaber, Reuters, June 16, 2015.

[6] «Greek crisis: why policy makers in emerging markets should worry», Alan Beattie, The Financial Times, June 18, 2015.