Ο ουκρανικός πληθυσμός χωρίζεται ανάμεσα σ’ ένα μέρος με ευρωπαϊκό πολιτισμό και ένα άλλο με ρωσικό πολιτισμό. Αυτή η ιδιαιτερότητα προσφέρει στην Ουάσινγκτον ένα γήπεδο παρεμβολής εναντίον της Μόσχας. Τις τελευταίες εβδομάδες, χτυπούν τα τύμπανα του πολέμου. Ωστόσο, κανένας από τους συμμάχους των ΗΠΑ δεν θέλει να πεθάνει για το Κίεβο ούτε να θυσιαστεί εναντίον της Ρωσίας.
Οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ
1- Οι Αγγλοσάξονες έχουν έναν κληρονομικό εχθρό: τους Ρώσους. Για εκείνους, είναι απερίσκεπτοι άνθρωποι, που προορίζονται από του Όθωνα Α’ (δέκατο αιώνα), να είναι μόνο σκλάβοι όπως υποδηλώνει το όνομά τους (slave στα Αγγλικά σημαίνει ταυτόχρονα σλαβική εθνότητα και σκλάβος). Το 20ο αιώνα ήταν εναντίον της ΕΣΣΔ δήθεν επειδή ήταν κομμουνιστική, και από τώρα και στο εξής είναι ενάντια στη Ρωσία χωρίς να γνωρίζουν το γιατί.
2- Δεύτερος αντίπαλος, εχθρός τον οποίον έχουν δημιουργήσει οι ίδιοι, διεξάγοντας έναν «ατελείωτο πόλεμο» από τις 11 Σεπτεμβρίου 2001: οι πληθυσμοί της διευρυμένης Μέσης Ανατολής, από την οποία καταστρέφουν συστηματικά την κρατική οργάνωση, είτε είναι σύμμαχοι είτε αντίπαλοι, για να τους «στείλουν πίσω στην εποχή του λίθου» και να εκμεταλλευτούν τα πλούτη της περιοχής τους (στρατηγική Rumsfeld/Cebrowski).
3- Τρίτος αντίπαλος: η Κίνα, της οποίας η οικονομική ανάπτυξη απειλεί να τους υποβιβάσει στη δεύτερη θέση. Στα μάτια τους, δεν έχουν άλλη επιλογή παρά τον πόλεμο. Αυτό τουλάχιστον πιστεύουν οι πολιτικολόγοι τους, οι οποίοι μάλιστα μιλούν για την «παγίδα του Θουκυδίδη» σε αναφορά στο πόλεμο που διεξήγαγε η Σπάρτη κατά της Αθήνας, φοβισμένη από την απογείωσή της [1].
4- Τα θέματα του Ιράν και της Βόρειας Κορέας έρχονται πολύ πίσω από τα πρώτα τρία.
Η Εθνική Ενδιάμεση Στρατηγική Ασφάλειας του Τζο Μπάιντεν [2] ή η ετήσια αξιολόγηση των κινδύνων [3] της κοινότητας πληροφοριών τους δεν σταματάνε να το επαναλαμβάνουν υπό διαφορετικές οπτικές γωνίες.
Η διεξαγωγή τριών πολέμων ταυτόχρονα είναι εξαιρετικά δύσκολη. Το Πεντάγωνο εργάζεται επί του παρόντος για το πώς θα ιεραρχήσει αυτές τις προτεραιότητες. Θα παραδώσει την έκθεσή του τον Ιούνιο. Το απόλυτο απόρρητο περιβάλλει την επιτροπή που είναι υπεύθυνη για αυτήν την αξιολόγηση. Κανείς δεν γνωρίζει ούτε καν τα μέλη της. Ωστόσο, χωρίς καθυστέρηση, η κυβέρνηση Μπάιντεν επικεντρώθηκε κατά της Ρωσίας.
Είτε είμαστε ανεξάρτητοι, είτε υποτακτικοί της «Αμερικανικής Αυτοκρατορίας», πρέπει να σταματήσουμε να αναγκάσουμε τον εαυτό μας να μην βλέπουμε. Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής δεν έχουν άλλο στόχο παρά μόνο να καταστρέψουν τον ρωσικό πολιτισμό, τις κρατικές δομές των αραβικών κρατών και - μακροπρόθεσμα - την κινεζική οικονομία. Αυτό δεν έχει απολύτως καμία σχέση με την νομιμοποιημένη άμυνα του λαού τους.
Δεν υπάρχει κανένας τρόπος να εξηγήσουμε γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες ξοδεύουν αστρονομικά ποσά για τους στρατούς τους, χωρίς καμία σχέση με τους προϋπολογισμούς εκείνων που περιγράφουν ως «φίλους» ή «εχθρούς» τους. Σύμφωνα με το Institute for Strategic Studies του Λονδίνου, ο στρατιωτικός προϋπολογισμός τους είναι τουλάχιστον ίσος με το άθροισμα των προϋπολογισμών των άλλων δεκαπέντε καλύτερα εξοπλισμένων κρατών [4].
Τα θέματα αντιπαράθεσης με τη Ρωσία
Οι Ηνωμένες Πολιτείες ανησυχούν για την ανάκαμψη της Ρωσίας. Αφού οι Ρώσοι βίωσαν μια απότομη πτώση του προσδόκιμου ζωής τους μεταξύ 1988 και 1994 (5 χρόνια λιγότερο), ανέκαμψαν, και στη συνέχεια ξεπέρασαν σε μεγάλο βαθμό αυτό που είχαν στη σοβιετική εποχή (12 χρόνια περισσότερο), ακόμη και αν το προσδόκιμο υγιούς ζωής τους παραμένει ένα από τα χαμηλότερα στην Ευρώπη. Η οικονομία τους διαφοροποιείται, ιδίως στον γεωργικό τομέα, αλλά εξακολουθεί να εξαρτάται από τις εξαγωγές ενέργειας. Ο στρατός τους έχει ανανεωθεί, το στρατιωτικό-βιομηχανικό τους σύμπλεγμα είναι πιο αποτελεσματικό από αυτό του Πενταγώνου και έχει αποκτήσει εμπειρία στη Συρία.
Για την Ουάσιγκτον, η κατασκευή του αγωγού Nord Stream 2 απειλεί να απελευθερώσει τη Δυτική Ευρώπη από την εξάρτησή της από το πετρέλαιο των ΗΠΑ. Ενώ η προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσική Ομοσπονδία, ίσως και του Ντονμπάς, πλήττει τουλάχιστον εν μέρει την εξάρτηση της Ουκρανίας από την Αμερικανική Αυτοκρατορία (η Κριμαία και το Ντονμπάς δεν είναι δυτικής κουλτούρας). Τέλος, η ρωσική στρατιωτική παρουσία στη Συρία επιβραδύνει το σχέδιο της πολιτικής καταστροφής όλων των λαών αυτής της περιοχής.
«Όταν θέλεις να πνίξεις το σκυλί σου, λες ότι έχει λύσσα»
Αναμφίβολα ο πρόεδρος Μπάιντεν άνοιξε τις εχθροπραξίες αποκαλώντας τον Ρώσο πρόεδρο «δολοφόνο». Οι δύο δυνάμεις δεν είχαν ανταλλάξει ποτέ προσβολές, ακόμη και την εποχή των Γκουλάγκ. Ο συνομιλητής του απάντησε ευγενικά και του πρόσφερε να το συζητήσουν δημοσίως, κάτι που αρνήθηκε.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν παρά μόνο ένα βραχυπρόθεσμο όραμα για τον κόσμο. Δεν βλέπουν τον εαυτό τους σαν υπεύθυνους για την κληρονομιά τους. Σύμφωνα με τους ίδιους, οι κακοί οι Ρώσοι έχουν συσσωρεύσει περισσότερους από 100.000 άντρες κοντά στην Ουκρανία και ετοιμάζονται να εισβάλουν σε αυτή, όπως είχαν κάνει οι Σοβιετικοί στην Πολωνία, την Ουγγαρία και την Τσεχοσλοβακία. Αλλά τότε δεν ήταν η Ρωσία, ήταν η ΕΣΣΔ, όχι το δόγμα Πούτιν, αλλά το δόγμα Brezhnev, και ο ίδιος ο Leonid Brezhnev δεν ήταν Ρώσος, αλλά Ουκρανός! Αντίθετα, οι Ρώσοι έχουν μια μακροπρόθεσμη άποψη για τον κόσμο. Σύμφωνα με αυτή την άποψη, οι βάρβαρες Ηνωμένες Πολιτείες αμφισβήτησαν την ισορροπία δυνάμεων κατά τη διάρκεια των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου 2001. Αμέσως μετά, στις 13 Δεκεμβρίου 2001, ο πρόεδρος Μπους ανακοίνωνε την αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών από τη Αντιπυραυλική Συνθήκη (Συνθήκη ABM). Στη συνέχεια, οι Ηνωμένες Πολιτείες έφεραν στο ΝΑΤΟ, ένα προς ένα, σχεδόν όλα τα πρώην μέλη του Συμφώνου της Βαρσοβίας και της ΕΣΣΔ κατά παράβαση της υπόσχεσής τους όταν διαλύθηκε το τελευταίο. Η πολιτική αυτή επιβεβαιώθηκε από την Διακήρυξη του Βουκουρεστίου το 2008 [5].
Όλοι γνωρίζουμε την ιδιαιτερότητα της Ουκρανίας: δυτική κουλτούρα στη Δύση, ρωσική κουλτούρα στην Ανατολή. Για δεκαπέντε χρόνια, η χώρα είχε παγώσει πολιτικά, έως ότου η Ουάσιγκτον οργάνωσε μια ψευδο-επανάσταση και έβαλε τις μαριονέτες της, εν προκειμένω νεοναζί άτομα στην εξουσία [6]. Η Μόσχα αντέδρασε αρκετά γρήγορα έτσι ώστε η Κριμαία να κηρύξει ανεξαρτησία και να ενταχθεί στη Ρωσική Ομοσπονδία, αλλά δίστασε για το Ντονμπάς. Έκτοτε, έχει διανείμει ρωσικά διαβατήρια σε όλους τους κατοίκους αυτής της ουκρανικής περιοχής, η οποία Ρωσία είναι η μοναδική ελπίδα τους.
Η κυβέρνηση Μπαίντεν
Ο πρόεδρος Μπάιντεν ήταν γνωστός, όταν ήταν γερουσιαστής, για το γεγονός ότι παρουσίαζε στη Γερουσία νομοθετικές διατάξεις τις οποίες επινοούσε το Πεντάγωνο. Έχοντας γίνει πρόεδρος, περιβάλλεται από νεοσυντηρητικές προσωπικότητες. Δεν θα το επαναλάβουμε αρκετές φορές: οι νεοσυντηρητικοί ήταν τροτσκιστές ακτιβιστές που προσλήφθηκαν από τον Ρεπουμπλικανικό πρόεδρο Ρόναλντ Ρέιγκαν. Έκτοτε, παρέμεναν πάντα στην εξουσία, εκτός από την παρένθεση του τζάκσονικου προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, πηδώντας από το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα στο Δημοκρατικό Κόμμα και αντίστροφα.
Κατά τη διάρκεια της πολύχρωμης «επανάστασης» της Μαϊντάν (2013-14), ο Τζο Μπάιντεν, τότε αντιπρόεδρος, στήριξε έμπρακτα τους νεοναζί που ήταν πράκτορες των δικτύων stay-behind του ΝΑΤΟ [7]. Διεύθυνε τις επιχειρήσεις με μίαν από τους βοηθούς του υπουργού Εξωτερικών εκείνη τη στιγμή, την Βικτώρια Νουλάντ (της οποίας ο σύζυγος, Ρόμπερτ Κέγκαν, είναι ένας από τους ιδρυτές του προγράμματος Project for a New American Century, οργάνου συγκέντρωσης χρημάτων του Ρεπουμπλικάνου Τζορτζ Μπους). Ο πρόεδρος Μπάιντεν αποφάσισε να την κάνει αναπληρώτρια του νέου υπουργού Εξωτερικών του. Στηρίχθηκε στον τότε πρεσβευτή των ΗΠΑ στο Κίεβο, Geoffrey Pyatt, που σήμερα βρίσκεται σε πόστο στην Αθήνα (Ελλάδα). Όσον αφορά τον νέο υπουργό Εξωτερικών του προέδρου Μπάιντεν, τον Άντονι Μπλίκεν, είναι δικαστής και διάδικος λόγω της ουκρανικής καταγωγής του από τη μητέρα του. Παρότι ανατράφηκε στο Παρίσι από τον δεύτερο σύζυγό της τελευταίας, τον δικηγόρο Samuel Pisar (σύμβουλο του προέδρου Kennedy), είναι επίσης λάτρης των νεοσυντηρητικών ιδεών.
Η προετοιμασία για τη σύγκρουση με τη Ρωσία
Στα μέσα Μαρτίου 2021, οι Ηνωμένες Πολιτείες οργάνωσαν τα στρατιωτικά γυμνάσια Defender-Europe 21 με τους εταίρους τους του ΝΑΤΟ. Θα συνεχιστούν μέχρι τον Ιούνιο. Πρόκειται για την επανάληψη της άσκησης Defender-Europe 20 που είχε μειωθεί και συντομευτεί λόγω της επιδημίας Covid-19. Είναι μια τεράστια εξάπλωση στρατευμάτων και πολεμικού εξοπλισμού για την προσομοίωση μιας αντιπαράθεσης με τη Ρωσία. Οι ελιγμοί αυτοί συνδυάζονται με μια άσκηση πυρηνικών βομβαρδιστικών στην Ελλάδα, παρουσία του προαναφερθέντος πρέσβη Geoffrey Pyatt.
Στις 25 Μαρτίου, ο πρόεδρος Volodymyr Zelensky δημοσίευσε τη νέα ουκρανική Στρατηγική Ασφάλειας [8] , τρεις εβδομάδες μετά τη δημοσίευση από τον πρόεδρο Joe Biden της αντίστοιχης των Ηνωμένων Πολιτειών.
Απαντώντας στο ΝΑΤΟ, η Ρωσία πραγματοποίησε τους δικούς της ελιγμούς στα δυτικά της σύνορα, συμπεριλαμβανομένων των συνόρων της με την Ουκρανία. Έστειλε επίσης πρόσθετα στρατεύματα στην Κριμαία και στην Υπερδνειστερία.
Την 1η Απριλίου, ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ τηλεφώνησε στον Ουκρανό ομόλογό του για πιθανή αύξηση της έντασης με τη Ρωσία [9]. Ο πρόεδρος Volodymyr Zelensky έκανε τότε μια δήλωση στην οποία επιβεβαίωνε ότι παρακολουθεί τους ρωσικούς ελιγμούς οι οποίες, είπε, μπορεί να είναι προβοκάτσιες [10].
Στις 2 Απριλίου, το Ηνωμένο Βασίλειο διοργάνωσε συνάντηση των βρετανο-ουκρανικών υπουργείων Άμυνας και Εξωτερικών, υπό την ευθύνη του Βρετανού υπουργού Μπεν Γουάλας [11] (ο οποίος ήταν πολύ δραστήριος στη σύγκρουση του Ναγκόρνο-Καραμπάχ [12]).
Στις 2 Απριλίου, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν κάλεσε τον Ουκρανό ομόλογό του για να του διαβεβαιώσει την υποστήριξή του απέναντι στη Ρωσία. Σύμφωνα με το Atlantic Council, φέρεται ότι του ανακοινώσε την απόφασή του να του δώσει μια εκατοντάδα μαχητικών αεροσκαφών (F-15, F-16 και E-2C) που σήμερα εδρεύουν στην αεροπορική βάση Davis-Monthan [13].
Στις 4 Απριλίου, ο πρόεδρος της Επιτροπής των Ένοπλων Δυνάμεων της Βουλής των Αντιπροσώπων, Δημοκρατικός Αδάμ Σμιθ, διαπραγματεύτηκε με Ουκρανούς βουλευτές μεγάλες επιδοτήσεις στον ουκρανικό στρατό σε αντάλλαγμα για την ουκρανική δέσμευση ενάντια στον αγωγό Nord Stream 2 [14].
Στις 5 Απριλίου, ο πρόεδρος Volodymyr Zelensky επισκέφθηκε το Κατάρ. Επίσημα ήταν για την ανάπτυξη εμπορικών σχέσεων. Το Κατάρ είναι ο κύριος προμηθευτής όπλων στους τζιχαντιστές και, σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, συζητήθηκε το ζήτημα της πιθανής χρηματοδότησης τέτοιων μαχητών. Ο γενικός διευθυντής του στρατιωτικού εργοστασίου Ukroboronprom, Yuriy Gusev, έλαβε μέρος στο ταξίδι. Είναι εκείνος που είχε προμηθεύσει όπλα στο Ντάες κατόπιν εντολής του Κατάρ [15].
Στις 6 Απριλίου, η Λιθουανία, η οποία στο παρελθόν προστάτευε το δυτικό τμήμα της Ουκρανίας στην ίδια την αυτοκρατορία της, ζήτησε ενημέρωση για τη στρατιωτική κατάσταση [16].
Στις 6 και 7 Απριλίου, ο Βρετανός στρατηγός Sir Stuart Peach, πρόεδρος της Στρατιωτικής Επιτροπής του ΝΑΤΟ, πήγε στην Ουκρανία για να προσδιορίσει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις για να ενταχθεί η χώρα στο ΝΑΤΟ [17].
Στις 9 Απριλίου, σύμφωνα με τη Σύμβαση του Μοντρέ, το Πεντάγωνο ενημέρωσε την Τουρκία για την πρόθεσή του να διαμετακομίσει πολεμικά πλοία μέσω των στενών των Δαρδανελίων και του Βοσπόρου.
Στις 10 Απριλίου, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δέχτηκε τον Ουκρανό ομόλογό του, Βολοντυμύρ Ζελένσκι, στην Κωνσταντινούπολη, στο πλαίσιο τακτικών διαβουλεύσεων μεταξύ των δύο εθνών [18]. Λαμβάνοντας υπόψη την τραπεζική επιταγή του Κατάρ, η Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ, άρχισε αμέσως να στρατολογήσει διεθνείς τζιχαντιστές στη Συρία για να τους στείλει να πολεμήσουν στο ουκρανικό Donbass. Τούρκοι στρατιωτικοί εκπαιδευτές εστάλησαν επίσης στο ουκρανικό λιμάνι της Μαριούπολης, έδρα της Διεθνούς Ισλαμικής Ταξιαρχίας [19], που δημιουργήθηκε από τον πρόεδρο Ερντογάν και τον τότε Ουκρανό ομόλογό του με Τατάρους πιστούς στην Ουάσινγκτον κατά της Ρωσίας.
Με κάθε λογική, η Ρωσική Ομοσπονδία συγκέντρωνε τα στρατεύματά της στα σύνορα της Ουκρανίας. Οι συνεργάτες της στον ΟΑΣΕ (Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη) την ρώτησαν επομένως για τους ελιγμούς της. Στο ερώτημα η ρωσική πλευρά απάντησε μόνο με φευγαλέο τρόπο. Ωστόσο, το Μανιφέστο της Βιέννης (1999) υποχρεώνει τα μέλη του ΟΑΣΕ να παρέχουν μεταξύ τους όλες τις πληροφορίες σχετικά με τις κινήσεις των στρατευμάτων και του εξοπλισμού τους. Γνωρίζουμε όμως ότι οι Ρώσοι δεν λειτουργούν όπως η Δύση. Δεν ενημερώνουν ποτέ ούτε το λαό τους ούτε τους συνεργάτες τους κατά τη διάρκεια μιας επιχείρησης, μόνο όταν ολοκληρωθούν οι αναπτύξεις τους.
Δύο ημέρες αργότερα, η G7 εξέδωσε δήλωση στην οποία ανησυχεί για τις ρωσικές κινήσεις, αλλά αγνοώντας αυτές του ΝΑΤΟ και της Τουρκίας. Επαινούσε την αυτοσυγκράτηση της Ουκρανίας και καλούσε τη Ρωσία να «τερματίσει τις προκλήσεις της» [20].
Στις 13 Απριλίου, με την ευκαιρία της συνάντησης των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ με την Επιτροπή Ουκρανίας/ΝΑΤΟ, οι Ηνωμένες Πολιτείες ανέπτυξαν το μεγάλο παιχνίδι. Όλοι οι σύμμαχοι – κανένας από τους οποίους δεν θέλει να πεθάνει επειδή οι Ουκρανοί αποτυχαίνουν να χωρίσουν - κλήθηκαν να υποστηρίξουν το Κίεβο και να καταγγέλλουν τη «κλιμάκωση» της Ρωσίας [21]. Ο υπουργός Εξωτερικών, Antony Blinken, μίλησε εκτενώς με τον Ουκρανό ομόλογό του, Dmytro Kouleba [22]. Προχωρούσαν αναπόφευκτα προς τον πόλεμο.
Ξαφνικά, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν χαλάρωσε την ατμόσφαιρα τηλεφωνώντας στον Ρώσο ομόλογό του, Βλαντιμίρ Πούτιν. Του πρότεινε μια συνάντηση κορυφής ενώ είχε απορρίψει περιφρονητικά την πρόταση για δημόσια συζήτηση όταν τον είχε προσβάλει [23]. Μετά από αυτήν την πρωτοβουλία, φαινόταν ότι ο πόλεμος μπορεί να αποφευχθεί.
Στις 14 Απριλίου, ο Antony Blinken, ωστόσο, κάλεσε τους κύριους συμμάχους του (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία και Ηνωμένο Βασίλειο) για να τους κινητοποιήσει [24].
Στις 15 Απριλίου, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έδωσε την ερμηνεία του για τη σύγκρουση, απέλασε δέκα Ρώσους διπλωμάτες [25]. Επέβαλε κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας, κατηγορούμενη όχι μόνο ότι είχε νοθεύσει εκλογές για να εκλεγεί ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, αλλά και ότι πρόσφερε μπόνους για τη δολοφονία Αμερικανών στρατιωτών στο Αφγανιστάν, ή ακόμη και για επιθέσεις στα ομοσπονδιακά συστήματα υπολογιστών μέσω ενός λογισμικού της SolarWinds.
Προβλέψιμη, η Ρωσία απέλασε τον ίδιο αριθμό Αμερικανών διπλωματών. Περαιτέρω, έστησε μια παγίδα σε έναν Ουκρανό διπλωμάτη, τον οποίο συνέλαβε σε επ’αυτοφώρω αδίκημα κατασκοπείας, με έγγραφα που ταξινομήθηκαν Μυστικά-Άμυνα στο χέρι .
Συνεχίζοντας τη δυναμική του, ο πρόεδρος Volodymyr Zelensky πήγε να συναντήσει τους Γάλλους και Γερμανούς ομολόγους του, τον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν και την Καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ. Ενώ εξέφραζαν τη λύπη τους για τη ρωσική κλιμάκωση και επιβεβαίωναν την ηθική υποστήριξή τους για την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, οι δύο συνομιλητές του έγιναν φευγαλέοι για τη συνέχεια των γεγονότων. Εν τέλει, εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία πρέπει να συναντηθούν και να συζητήσουν, είναι λίγο νωρίς να πεθάνουμε για το Κίεβο.
[1] Destined for War: Can America and China Escape Thucydides’s Trap?, Graham Allison, Houghton Mifflin Harcourt (2017).
[2] Interim National Security Guidance, White House, March 3, 2021. “Η στρατηγική εθνικής ασφάλειας του προέδρου Μπάιντεν”, του Τιερί Μεϊσάν, Μετάφραση Κριστιάν Άκκυριά, Ινφογνώμων Πολιτικά (Ελλάδα) , Δίκτυο Βολταίρος, 6 Απριλίου 2021.
[3] Annual Threat Assessment of the US Intelligence Community, Director of National Intelligence, April 9, 2021.
[4] The Military Balance 2021, Institute for Strategic Studies, Routledge (2021).
[5] «Déclaration du Sommet de l’Otan à Bucarest», Otan, 3 avril 2008.
[6] « Qui sont les nazis au sein du gouvernement ukrainien ? », par Thierry Meyssan, Réseau Voltaire, 2 mars 2014.
[7] Les Armées Secrètes de l’OTAN, Danièle Ganser, Ed. Demi-Lune (2003).
[8] Προεδρικό διάταγμα 121/2021.
[9] “Readout of Secretary of Defense Lloyd J. Austin III’s Call With Ukrainian Minister of Defence Andrii Taran”, US Department of Defense, April 2, 2021.
[10] “Zelensky on Russian troops near border: Ukraine is ready for any provocations”, Ukrinform, April 2, 2021.
[11] “UK defense secretary initiates talks with Taran due to escalation in eastern Ukraine”, Ukrinform, April 2, 2021.
[12] “Ναγκόρνο-Καραμπάχ: νίκη για το Λονδίνο και την Άγκυρα, ήττα για τον Σόρος και τους Αρμένιους”, του Τιερί Μεϊσάν, Μετάφραση Κριστιάν Άκκυριά, Ινφογνώμων Πολιτικά (Ελλάδα) , Δίκτυο Βολταίρος, 24 Νοεμβρίου 2020.
[13] “U.S. Should Provide Lend-Lease Type of Aid Package for Ukraine to Help it Upgrade its Air Force – Atlantic Council”, Defense Express, April 7, 2021.
[14] “Arakhamiya, Congressman Smith discuss expanding military support for Ukraine”, Ukrinform, March 5, 2021.
[15] « Le Qatar et l’Ukraine viennent de fournir des Pechora-2D à Daesh », par Andrey Fomin, Oriental Review (Russie), Réseau Voltaire, 22 novembre 2015.
[16] “Ukrainian, Latvian defense ministers discuss security situation on Ukraine’s borders”, Ukrinform, April 7, 2021.
[17] «Visite du président du Comité militaire de l’OTAN en Ukraine», Otan, 6 avril 2021.
[18] « La Turquie recrute des jihadistes pour les envoyer en Ukraine », Réseau Voltaire, 16 avril 2021.
[19] « L’Ukraine et la Turquie créent une Brigade internationale islamique contre la Russie », par Thierry Meyssan, Télévision nationale syrienne , Réseau Voltaire, 12 août 2015.
[20] « Déclaration du G7 sur l’Ukraine », Réseau Voltaire, 12 avril 2021.
[21] « La Commission OTAN-Ukraine se penche sur l’état de la sécurité en Ukraine », Réseau Voltaire, 13 avril 2021.
[22] « Rencontre d’Antony Blinken et Dmytro Kouleba », États-Unis (Department of State) , Réseau Voltaire, 13 avril 2021.
[23] « Conversation téléphonique entre Joe Biden et Vladimir Poutine », États-Unis (White House), Réseau Voltaire, 13 avril 2021.
[24] « Réunion des principaux alliés sur l’Ukraine », États-Unis (Department of State), Réseau Voltaire, 14 avril 2021.
[25] “Remarks on Russia”, by Joseph R. Biden Jr., Voltaire Network, 15 April 2021.