Δύο αγκάθια στο πόδι του Ομπάμα

Η υλοποίηση της συμφωνίας που επιτεύχθηκε μεταξύ της Ουάσιγκτον και της Τεχεράνης στις 14 Ιουλίου, εξαρτάται κυρίως από την ικανότητα του Προέδρου Ομπάμα να την κάνει αποδεκτή από τους συμπολίτες του γενικά και ιδιαίτερα από το Κογκρέσο, και τη δική του διοίκηση.
Ωστόσο, συναντά δύο σημαντικά εμπόδια.

Η ομάδα του Πετρέους

Από τη μία πλευρά ένα από τα πολιτικά ρεύματα παραμένει ευνοϊκό για το σχέδιο Juppe-Wright για τη δημιουργία ενός Σουνιστάν και ενός Κουρδιστάν στη Συρία και το Ιράκ. Οργανώνεται γύρω από τον στρατηγό Ντέιβιντ Πετρέους, διευθυντή της CIA μέχρι την επανεκλογή του Ομπάμα τον Οκτώβριο του 2012 και σήμερα επικεφαλής αναλυτή για το ταμείο επενδύσεων Kohlberg Kravis Roberts. Περιλαμβάνει τον πρώην αναπληρωτή του, στρατηγό John Allen, σημερινό ειδικό προεδρικό απεσταλμένο για την καταπολέμηση του ΙΚ/Daesh, και την πρώην υπουργό εξωτερικών και νυν υποψήφια για το χρίσμα των Δημοκρατικών, την Χίλαρι Κλίντον. Έχει επίσης οπαδούς στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα όπως του σημερινού πρόεδρου της Επιτροπής των Ενόπλων Δυνάμεων της Γερουσίας, Τζον Μακέιν, και του μεσίτη real estate και κύριου υποψήφιου για το χρίσμα Donald Trump.

Στα τέλη Ιουλίου, ο στρατηγός Allen είχε προσκληθεί στο Φόρουμ Aspen Security Forum. Εκεί συνάντησε δημοσιογράφους από το New York Times στους οποίους εκμυστηρεύτηκε ότι είχε συμφωνήσει με την Τουρκία για τη δημιουργία μιας ζώνης ασφαλείας στο βόρειο τμήμα της Συρίας. Κατάπληκτος για μια απόφαση που παραβιάζει τον Καταστατικό Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, ο Eric Schmitt αποφάσισε να αφιερώσει σε αυτή τη είδηση το «πρωτοσέλιδο» της εφημερίδας του [1]. Ωστόσο, μετά από μερικές ημέρες αντικρουόμενων δημόσιων δηλώσεων, η Ουάσινγκτον και η Άγκυρα διέψευσαν [2]. Με την ευκαιρία αυτή, ο Λευκός Οίκος ξεκαθάρισε τη θέση του: η προτεραιότητα είναι η καταπολέμηση του ΙΚ/ Daesh, με «μέτριους αντάρτες της Συρίας» και με το YPG (κουρδικό μαρξιστικό-λενινιστικό κόμμα). Ως εκ τούτου, η Τουρκία, ενώ έχει την άδεια να πλήττει στο έδαφος το τουρκικό παρακλάδι αυτής της οργάνωσης, παρακαλέστηκε να μην του επιτεθεί [3].

Στις 29 Ιουλίου, ο «στρατός» του εξήντα «μέτριων ανταρτών της Συρίας» που εκπαιδευτήκαν από τη CIA μπήκε σε συριακό έδαφος για να μαρκάρει στο έδαφος τους στόχους του ΙΚ/Daesh του οποίους ο Συνασπισμός σκόπευε να βομβαρδίσει. Αλλά η Αλ Κάιντα είχε ενημερωθεί και τους επιτέθηκε, κρατώντας είκοσι αιχμαλώτους, μεταξύ των οποίων τον αρχηγό τους, τον συνταγματάρχη Χασάν Ναντίμ. Μόνο ο αμερικανικός η ο τουρκικός στρατός μπορούσε να τους έχει προδώσει.

Εάν κατά τον πρώτο χρόνο, οι υποψίες για τη προδοσία στράφηκαν προς την Τουρκία, αυτές μεταφέρθηκαν προς τις Ηνωμένες Πολιτείες μετά τις έντονες αντιρρήσεις του προσωρινού πρωθυπουργού Αχμέτ Νταβούτογκλου [4]. Και ποιός άλλος στον αμερικανικό στρατό, εκτός από την ομάδα του στρατηγού Allen;

Οι ελιγμοί του στρατηγού Άλεν προκάλεσαν καταρχάς σοβαρό περιστατικό μεταξύ του Πενταγώνου και του τουρκικού στρατού. Ο αξιωματικός συνδέσμου μεταξύ του τελευταίου και του CAOC (Combined Air and Space Operations Center) δεν προειδοποίησε παρά δέκα λεπτά νωρίτερα για μια επιδρομή στο Ιράκ, απειλώντας τόσο Κούρδους στρατιώτες υπό εκπαίδευση όσο και τους Αμερικανούς εκπαιδευτές παρόντες στην περιοχή [5]. Τον δρόμο που επέλεξε ο Recep Tayyip Erdoğan, αν το ΑΚΡ παραμένει στην εξουσία, θα μπορούσε να οδηγήσει σε μερική διακοπή στις σχέσεις μεταξύ Ουάσινγκτον και Άγκυρας [6].

Ειδικά τα γεγονότα αυτά οδήγησαν το Πεντάγωνο να ζητήσει από το CENTCOM να επαληθεύσει τους ευρεία διαδεδομένους ισχυρισμούς στη Μέση Ανατολή, σύμφωνα με τους οποίους ο Συνασπισμός δεν βομβαρδίσει το ΙΚ/Daesh αλλά αντιθέτως το υποστηρίζει. Αυτή είναι η στιγμή που η Defense Intelligence Agency επέλεξε για να καταγγείλει τη νοθεία των εκθέσεων του CENTCOM [7]. Αποκαλύφθηκε ότι το τελευταίο ελέγχεται από έναν άλλο πρώην συνεργάτη του στρατηγού Ντέιβιντ Πετρέους, τον στρατηγό Λόιντ Τζέιμς Όστιν ΙΙΙ.

Η ομάδα του Feltman

Η άλλη δυσκολία για τον Ομπάμα είναι η Γενική Γραμματεία των Ηνωμένων Εθνών.

Αν και είναι δύσκολο να γνωρίζουμε σε ποιο ρεύμα ανήκει ο Ban Ki-moon, πολύ απασχολημένος να διαπραγματευτεί τη θέση του, το ίδιο δεν ισχύει για τον αναπληρωτή του για τις πολιτικές υποθέσεις, Τζέφρι Φέλτμαν.

Πριν να γίνει διεθνής δημόσιος υπάλληλος, ήταν Αμερικανός διπλωμάτης. Έχει εξειδικευθεί προοδευτικά για τη Μέση Ανατολή. Στάθμευσε μεταξύ άλλων στο Ισραήλ, το Ιράκ (όπου διοίκησε το κουρδικό μέρος) και στο Λίβανο (όπου επέβαλε τις απόψεις του στη κυβέρνηση Σινιόρα). Διατήρούσε μια σπάνια σχέση εμπιστοσύνης με την υπουργό Εξωτερικών Κοντολίζα Ράις, με την οποίαν είχε μια εβδομαδιαία βίντεο-διάσκεψη, και μετά διορίστηκε στο πλευρό της στην Ουάσινγκτον από την υπουργό Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον για να εποπτεύει το σύνολο της πολιτικής στη Μέση Ανατολή.

Είναι ο Jeffrey Feltman που οργάνωσε το 2005 τη δολοφονία του πρώην πρωθυπουργού του Λιβάνου Ραφίκ Χαρίρι, και μετά την Εξεταστική Επιτροπή του Detlev Mehlis και τη δημιουργία του Ειδικού Διεθνούς Δικαστηρίου για το Λίβανο. Αυτή η υβριδική δομή δημιουργήθηκε για να καταδικαστούν ο Λίβανος πρόεδρος Εμίλ Λαχούντ και τον Σύρο πρόεδρο Μπασάρ αλ-Άσαντ βάσει ψευδών αμειβομένων μαρτυριών, αλλά η κατηγορία κατέρρευσε ενώπιον της αλήθειας. Ο Feltman συνεχίζει σήμερα το έργο του ενάντια στη Συρία και το Ιράν στο πλαίσιο των νέων καθηκόντων του.

Έφτασε στον ΟΗΕ λίγο πριν από τη Διάσκεψη της Γενεύης 1 για τη Συρία, εργάστηκε για να σαμποτάρει τη συμφωνία μεταξύ της χώρας του και της Ρωσίας και προσχώρησε στην ομάδα Πετρέους για να ωθήσει τη Γαλλία να επανεκκινήσει τον πόλεμο. Έγραψε τότε ένα σχέδιο συνολικής και άνευ όρων παράδοσης της Αραβικής Δημοκρατίας της Συρίας. Η κυριαρχία του συριακού λαού έπρεπε να καταργηθεί, έπρεπε να καταργηθεί το Σύνταγμα, ο πρόεδρος έπρεπε να καθηλωθεί, η Λαϊκή Συνέλευση έπρεπε να διαλυθεί, 120 Σύρους ηγέτες έπρεπε να συλληφθούν, δικαστούν και να καταδικαστούν, η Διεύθυνση των Στρατιωτικών Πληροφοριών, η Διεύθυνση της Πολιτικής Ασφαλείας και της Γενικής Διεύθυνσης Ασφάλειας έπρεπε να αποκεφαλιστούν ή να διαλυθούν, οι «πολιτικοί κρατούμενοι» έπρεπε να απελευθερωθούν και να καταργηθούν τα αντιτρομοκρατικά δικαστήρια.

Μετά την αποτυχία της αποστολής του Lakhdar Brahimi, ο ίδιος κάλεσε τον Μπαν Κι-μουν να διορίσει τον Ιταλό Στέφαν Ντε Μισρούτα για να τον εκπροσωπήσει στη Συρία. Είχε γνωρίσει αυτόν τον κομψό διπλωμάτη στο Ιράκ και συνδέθηκε μαζί του κατά τη διάρκεια των αποστολών τους στο Λίβανο. Ο De Mistura είχε επίσης γνωρίσει τον Πετρέους και τον Άλεν κατά τη διάρκεια της αποστολής του ως εκπρόσωπο του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών στο Αφγανιστάν.

Ως εκ τούτου, ενώ συναντούσε τα διάφορα μέρη της σύγκρουσης και χαμογελώντας τους, ο Στέφαν Ντε Μιστούρα εργάστηκε για να επιβάλει με έκπληξη το σχέδιο Feltman για τη Συρία. Στις 29 Ιουλίου, εξέθεσε με τον Μπαν Κι-μουν το περίγραμμα του σχεδίου «ειρήνης» του στο Συμβούλιο Ασφαλείας, αλλά οι δυο συνεργοί απέφυγαν να διανείμουν το παραμικρό γραπτό έγγραφο [8]. Παρακάλεσαν το Συμβούλιο να ωθήσει τους πρωταγωνιστές να υπογράψουν μια ενδιάμεση συμφωνία, και να τους εμπιστευτεί την εφαρμογή της. Επρόκειτο στην ουσία να αφαιρέσουν από το Συμβούλιο τα προνόμια του, να υποχρεώσουν την Αραβική Δημοκρατία της Συρίας να υπογράψει ένα ασαφές κείμενο που θα επέτρεπε στο ΝΑΤΟ να καταλάβει την χώρα και που εξουσιοδοτούσε τους κ.κ.. De Mistura, Feltman και Μπαν να εφαρμόσουν τη συνθηκολόγηση της χώρας, σύμφωνα με τη διαδικασία που αναπτύχθηκε το 2012 από τον Feltman.

Αυτή η έξυπνη κίνηση παρά λίγο να επιτύχει αφού το Συμβούλιο Ασφαλείας υιοθέτησε, στις 17 Αυγούστου μια παράξενη δήλωση (όχι ψήφισμα) στήριξης προς τον Stefan De Mistura [9]. Σε αντίθεση με όλες τις συνήθειες, το κείμενο συζητήθηκε πρώτα χωριστά από τα πέντε μόνιμα μέλη. Η Ρωσία, ανήσυχη για το τι συνέβαινε, αποφάσισε να ψηφίσει «ναι». Φοβόταν ότι η Ουάσιγκτον ετοίμαζε μια δράση εκτός του Συμβουλίου Ασφαλείας και του διεθνούς δικαίου. Ωστόσο, προσεκτικός, ο Ραφαέλ Ραμίρεζ, πρέσβης της Βενεζουέλας, ο οποίος είχε μείνει έξω από τη σύνταξη της δήλωσης, πρόβαλλε δύο ενστάσεις: πρώτον, το Ανακοινωθέν της Γενεύη 1 [10], που υποστηριζόταν από όλο τον κόσμο, στην πραγματικότητα έρχεται σε αντίθεση με το Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, έπειτα, δεν φτάνει να λέμε ότι καταπολεμάμε τη τρομοκρατία, πρέπει επίσης να βοηθήσουμε τη Συρία κατά της Αλ Κάιντας και του ΙΚ/Daesh και να σταματήσει η έμμεση προμήθεια όπλων σε αυτές τις ένοπλες οργανώσεις, κατασκευάζοντας και οργανώνοντας ψευδο- ομάδες ανταρτών.

Ήταν ο πρώην σύντροφος του Ούγκο Τσάβες και όχι οι Σύμμαχοι που ήταν στο ίδιο μήκος κύματος με τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα