Ο ΟΗΕ έσπασε από την «εξαιρετικότητα» των ΗΠΑ

Ο πρώην πρεσβευτής των Ηνωμένων Εθνών του πρόεδρου Μπους του νεώτερου και σημερινός Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του προέδρου Τραμπ, Τζον Μπόλτον αντιτίθεται σε μια ιδιαίτερη πτυχή των Ηνωμένων Εθνών. Είναι εκτός ζητήματος οποιοσδήποτε να μπορεί να αναγκάσει τη χώρα του για οποιοδήποτε θέμα. Ως εκ τούτου, οι πέντε δυνάμεις μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας της Νέας Υόρκης αποτελούν ένα παγκόσμιο διευθυντήριο που ορίζει το Δίκαιο μεταξύ των εθνών ... αλλά δεν μπορεί να αναγκάσει σε οτιδήποτε τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η γνωμοδότηση αυτή, η «εξαιρετικότητα» ήταν πάντα αυτή της Ουάσιγκτον, ακόμα και αν ο υπόλοιπος κόσμος δεν το έχει συνειδητοποιήσει [1].
Επανεμφανίζεται σήμερα σε ένα ιδιαίτερο διεθνές πλαίσιο και θα ανατρέψει τον κόσμο που γνωρίζουμε.

Η «εξαιρετικότητα» των ΗΠΑ αναφέρεται στο μύθο των «Πατέρων Προσκυνητών» (pilgrim fathers) των Πουριτανών, που διώχνονταν στην Αγγλία, όπου είχαν θεωρηθεί ως επικίνδυνοι φανατικοί, κατέφυγαν στην Ολλανδία και έπειτα στην Αμερική, όπου έφτασαν με το πλοίο Mayflower (1620).
Εκεί έχτισαν μια νέα κοινωνία βασισμένη στο φόβο του Θεού. Ήταν "το πρώτο δημοκρατικό έθνος", ένα "Φως επάνω στο λόφο", που καλούταν να διαφωτίσει τον κόσμο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι συνεπώς ταυτόχρονα ένα "παράδειγμα" για τους άλλους και έχουν μια "αποστολή" - να μετατρέψουν τον κόσμο στη Θεία Θέληση.

Φυσικά η ιστορική πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική από αυτήν την αφήγηση, αλλά δεν είναι το θέμα μας.

Για δύο αιώνες, όλοι οι πρόεδροι των Ηνωμένων Πολιτειών, χωρίς εξαίρεση, αναφέρθηκαν σε αυτή την ιστορική παραποίηση. Ως εκ τούτου,

– διαπραγματεύονται, υπογράφουν και υιοθετούν συνθήκες ενώ εκφράζουν επιφυλάξεις έτσι ώστε να μην τις εφαρμόζουν στο εσωτερικό δίκαιο ·
– προδικάζουν ότι ακολουθούν τη "Θέληση του Θεού" ενώ οι εχθροί τους την αρνούνται και επομένως τους καταδικάζουν για τα ίδια γεγονότα με μεγαλύτερη αυστηρότητα από τους ίδιους (διπλό πρότυπο) ·
– αρνούνται οποιαδήποτε διεθνή δικαιοδοσία που ισχύει για τις εσωτερικές υποθέσεις τους.

Αυτή η στάση φέρνει παρεξήγηση, ειδικά καθώς οι Ευρωπαίοι είναι πεπεισμένοι ότι είναι ανοιχτόμυαλοι ενώ δεν καταβάλλουν καμία προσπάθεια να κατανοήσουν τις ιδιαιτερότητες των άλλων. Έτσι, είναι πεπεισμένοι ότι η άρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών να υιοθετήσουν τη Συμφωνία για το Κλίμα του Παρισιού οφείλεται στον φερόμενο σκοταδισμό του προέδρου Τραμπ. Στην πραγματικότητα είναι μια σταθερή θέση της Ουάσινγκτον. Η συμφωνία του Παρισιού του 2015 προηγήθηκε από το Πρωτόκολλο του Κιότο το 1997, το οποίο η Ουάσιγκτον αρνήθηκε επίσης: οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν αποφασισμένες να μην υιοθετήσουν -αυτό που συνέβαλαν να συγγραφή - επειδή επέβαλε μια ορισμένη συμπεριφορά στους πολίτες τους. Ο πρόεδρος Κλίντον προσπάθησε να διαπραγματευτεί επιφυλάξεις που αρνήθηκαν τα Ηνωμένα Έθνη. Στη συνέχεια υπέγραψε το Πρωτόκολλο το οποίο απέστειλε προς επικύρωση στη Γερουσία. Η τελευταία το απέρριψε με ομοφωνία των ψηφισάντων - Ρεπουμπλικάνων και Δημοκρατικών - δίνοντάς του ένα επιχείρημα για να επαναλάβει τις διαπραγματεύσεις. Αυτή η απόρριψη κάθε διεθνούς νομικής διάταξης που εφαρμόζεται στο εσωτερικό δίκαιο δεν σημαίνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες απορρίπτουν το στόχο του Πρωτοκόλλου του Κιότο και της συμφωνίας του Παρισιού –ήτοι η μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης-, ούτε ότι δεν παίρνουν μέτρα σε αυτή τη κατεύθυνση, αλλά μόνο στο εσωτερικό δίκαιο.

Σε κάθε περίπτωση, η εξαιρετικότητα συνεπάγεται ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι "ένα έθνος σαν κανένα άλλο". Θεωρούν τον εαυτό τους ως παράδειγμα δημοκρατίας στη πατρίδα τους, αλλά αρνούνται να είναι ίσοι με άλλους, τους οποίους σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να τους θεωρούν δημοκρατικούς.

Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, οι Σύμμαχοι επέλεξαν να αγνοήσουν αυτό το πολιτισμικό χαρακτηριστικό, ενώ οι εχθροί τους δεν έδιναν προσοχή.
Από της εξαφάνισης της Σοβιετικής Ένωσης έως τη παρακμή της Δύσης, όταν ο κόσμος ήταν μονοπολικός, αυτή η ιδιαιτερότητα δεν συζητιόταν.
Αλλά σήμερα καταστρέφει το συλλογικό σύστημα ασφαλείας.

Ας σημειώσουμε παρεμπιπτόντως ότι δύο άλλα κράτη στον κόσμο έχουν ένα δόγμα εγγύς της εξαιρετικότητας των ΗΠΑ: το Ισραήλ και η Σαουδική Αραβία.
Λαμβάνοντας υπόψη αυτό το πλαίσιο, ας εξετάσουμε πώς η κυριαρχικότητα των υψιπέδων του Γκολάν έβαλε φωτιά στο μπαρούτι.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Γκολάν

Στο τέλος του πολέμου των έξι ημερών (1967), το Ισραήλ κατέλαβε τα συριακά υψίπεδα του Γκολάν. Το ψήφισμα 242 του Συμβουλίου Ασφαλείας "με έμφαση στο απαράδεκτο της απόκτησης εδάφους μέσω πολέμου" διέταξε την "απόσυρση των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων από τα κατεχόμενα εδάφη κατά τη διάρκεια της πρόσφατης σύγκρουσης" [2].

Το 1981, η Κνεσέτ αποφάσισε μονομερώς να παραβιάσει αυτό το ψήφισμα και να προσαρτήσει τα υψώματα του Γκολάν. Το Συμβούλιο Ασφαλείας απάντησε με το ψήφισμα 497 που κήρυξε αυτόν τον ισραηλινό νόμο «άκυρο και χωρίς νομικά αποτελέσματα σε διεθνές επίπεδο» [3].

Για 38 χρόνια, τα Ηνωμένα Έθνη απέτυχαν να εφαρμόσουν αυτά τα ψηφίσματα, αλλά αυτά τα ψηφίσματα παρέμειναν αδιαμφισβήτητα και πάντα υποστηρίζονταν από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ωστόσο, στις 26 Μαρτίου 2019, οι Ηνωμένες Πολιτείες αναγνώρισαν την ισραηλινή κυριαρχία επί του κατεχόμενου Γκολάν, δηλαδή την απόκτηση εδαφών μέσω πόλεμου [4]. Με αυτόν τον τρόπο, απέσυραν τις ψήφους τους στο Συμβούλιο Ασφαλείας σχετικά με το Γκολάν για 52 χρόνια και τις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών [5] που διέπουν την ανάπτυξη του διεθνούς Δικαίου εδώ και 74 χρόνια.

Ο ΟΗΕ θα συνεχίσει να υπάρχει για μερικά χρόνια, αλλά τα ψηφίσματά του θα έχουν από τώρα και στο εξής μόνο σχετική αξία, αφού δεν υποχρεώνουν πλέον όσους τα ψηφίζουν. Η διαδικασία αποδόμησης του διεθνούς Δικαίου ξεκίνησε. Εισερχόμαστε σε μια περίοδο που διέπεται από το νόμο του δυνατότερου, όπως συνέβαινε πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και τη δημιουργία της Κοινωνίας των Εθνών.

Γνωρίζαμε ήδη ότι, ακόμη και στο Συμβούλιο Ασφαλείας, ο λόγος των Ηνωμένων Πολιτειών δεν έχει παρά μόνο σχετική αξία μετά από τα τεράστια ψέματα του υπουργού Εξωτερικών Κόλιν Πάουελ, στις 11 Φεβρουαρίου 2003 σχετικά με την υποτιθέμενη ευθύνη του Ιράκ στις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου και τα εικαζόμενα ιρακινά όπλα μαζικής καταστροφής που απειλούσαν τη Δύση [6]. Αλλά τώρα είναι η πρώτη φορά που οι Ηνωμένες Πολιτείες αναιρούν την ψήφο τους στο Συμβούλιο Ασφαλείας.

Η Ουάσινγκτον υποστηρίζει την απόφασή της λέγοντας ότι λαμβάνει υπόψη την πραγματικότητα: από του 1967, το Γκολάν κατέχεται από το Ισραήλ και από του 1981, διοικείται ως δικό του εθνικό έδαφος. Σύμφωνα με την αμερικανική εξαιρετικότητα, αυτή η πραγματικότητα σε έναν σύμμαχο που φοβάται τον Θεό, υπερισχύει του διεθνούς Δικαίου, το οποίο διατυπώθηκε από εταίρους κακής πίστης.

Στη συνέχεια, η Ουάσιγκτον παρατηρεί ότι θα ήταν κακό μήνυμα να δοθεί το Γκολάν στη Συρία, η οποία δεν είναι, στα μάτια της, παρά μόνο μια εγκληματική συμμορία, ενώ είναι δίκιο να ικανοποιήσει τον εξαιρετικό ισραηλινό σύμμαχο. Πάντα σύμφωνα με το δόγμα της εξαιρετικότητας, οι Ηνωμένες Πολιτείες, αυτό το "Έθνος σαν κανένα άλλο", έχουν τόσο αυτό το δικαίωμα όσο και αυτή την αποστολή.

Αφού κυριάρχησαν στον κόσμο, οι αποδυναμωμένες Ηνωμένες Πολιτείες παραιτούνται από τα Ηνωμένα Έθνη.

Για να διατηρήσουν τη δεσπόζουσα θέση τους, οπισθοδρομούν στο μέρος του κόσμου που εξακολουθούν να ελέγχουν. Μέχρι στιγμής, η Ρωσία και η Κίνα τους θεωρούσαν, σύμφωνα με την εικόνα που περιέγραψε ο Σεργκέι Λαβρόφ, σαν ένα αγωνιζόμενο ετοιμοθάνατο θηρίο που πρέπει ευγενικά να συνοδεύεται στο θάνατο προσέχοντας να μη προκαλέσει καταστροφή.

Αλλά οι Ηνωμένες Πολιτείες σταμάτησαν την πτώση τους με την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ και ο τελευταίος, έχοντας χάσει την πλειοψηφία στη Βουλή των Αντιπροσώπων, για να παραμείνει στην εξουσία έκανε συμμαχία με το βαθύ κράτος των ΗΠΑ (όπως αποδεικνύεται από το διορισμό του Elliott Abrams [7] και την απόσυρση της κατηγορίας για συμπαιγνία με τον εχθρό που ανέφερε ο εισαγγελέας Robert Mueller [8]).

Στην πραγματικότητα, δεν κινούμαστε προς τη δημιουργία ενός τρίτου παγκοσμίου θεσμού μετά την Κοινωνία των Εθνών και τα Ηνωμένα Έθνη, αλλά προς έναν κόσμο διαιρεμένο σε δύο ζώνες οργανωμένες σύμφωνα με διακριτά νομικά μοντέλα: η μια υπό την αμερικανική κυριαρχία και η άλλη αποτελούμενη από κυρίαρχα κράτη γύρω από την «εταιρική σύμπραξη της ευρύτερης Ευρασίας».

Σε αντίθεση με τον Ψυχρό Πόλεμο, όπου ήταν δύσκολο να ταξιδέψει κανείς από την Ανατολή στη Δύση και αντίστροφα, αλλά όπου τα δύο μπλοκ, δέχονταν το ενιαίο νομικό σύστημα των Ηνωμένων Εθνών, το νέο σύστημα αναμένεται να επιτρέπει τα ταξίδια και το εμπόριο από τη μια περιοχή στην άλλη, αλλά αναμένεται ότι θα οργανωθεί γύρω από δύο διαφορετικά πρότυπα του Δικαίου.

Είναι ακριβώς αυτός ο μετα-δυτικός κόσμος τον οποίο ανακοίνωσε ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ στις 28 Σεπτεμβρίου 2018 στο βήμα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών [9].

Ας σημειώσουμε με την ευκαιρία ότι, ενώ το Ισραήλ χαιρέτισε ως νίκη την αναγνώριση από τις ΗΠΑ της κυριαρχίας του στο Γκολάν, η Σαουδική Αραβία, μετά από σκέψη, την καταδίκασε. Η θέση αυτή δεν ανταποκρίνεται στο σαουδαραβικό δόγμα, αλλά στο όραμα της ομοφωνίας του αραβικού κόσμου ενάντια σε αυτή την εδαφική κατάκτηση, το Ριάντ επέλεξε να συσπειρωθεί γύρω από το λαό του. Για τον ίδιο λόγο, θα αναγκαστεί να αρνηθεί επίσης την "συμφωνία του αιώνα" για την Παλαιστίνη.

Έχουν αλλάξει οι Ηνωμένες Πολιτείες;

Ο Τύπος δεν ασκεί το δικαίωμα του να προβλέψει, όπως μόλις το κάναμε, το τέλος του ΟΗΕ και τον διαχωρισμό του κόσμου σε δύο ξεχωριστές νομικές οντότητες.

Καθώς δεν μπορεί να κατανοήσει τα γεγονότα, προσκολλάται σε μια μάντρα: ο λαϊκιστής Ντόναλντ Τραμπ άλλαξε τις Ηνωμένες Πολιτείες και κατέστρεψε τη διεθνή φιλελεύθερη τάξη.

Ξεχνούν την Ιστορία. Ο Αμερικανός πρόεδρος Woodrow Wilson ήταν σίγουρα ένας από τους κορυφαίους αρχιτέκτονες της Κοινωνίας των Εθνών μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αλλά αυτή βασιζόταν στην ισότητα μεταξύ των κρατών, σύμφωνα με τη σκέψη των Γάλλων Aristide Briand και Léon Bourgeois, έπληξε άμεσα την αμερικανική εξαιρετικότητα. Γι ’αυτό ποτέ δεν ήταν μέρος της.

Αντίθετα, ο Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών, του οποίου ο πρόεδρος Ρούσβελτ ήταν ένας από τους αρχιτέκτονες, αναμιγνύει μια δημοκρατική συνέλευση των κρατών και ένα παγκόσμιο διευθυντήριο, το Συμβούλιο Ασφαλείας, εμπνευσμένος από το σύστημα διακυβέρνησης του Κογκρέσου της Βιέννης (1815). Ως εκ τούτου, ήταν δυνατό να συμμετάσχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες, κάτι που έκαναν.

Στο βαθμό που, σήμερα, δεν μπορούν να ασκήσουν καμία εξουσία, ούτε στη Ρωσία, ούτε στη Κίνα, και καθώς δεν έχουν κανένα λόγο να μοιράσουν τίποτα με αυτές τις δύο δυνάμεις, οι Ηνωμένες Πολιτείες αποσύρονται από το σύστημα των Ηνωμένων Εθνών.

Είναι γραφικό, για τις Δυτικές δυνάμεις που έχουν επωφεληθεί πολύ από αυτό το σύστημα για 74 έτη, να κλαψουρίζουν εκφράζοντας τη λύπη τους για αυτή τη διαφυγή. Θα έπρεπε μάλλον να αναρωτηθούν πώς ήταν δυνατόν να έχει κατασκευαστεί ένα τόσο ασταθές κτίσμα: η Κοινωνία των Εθνών είχε καθιερώσει την ισότητα μεταξύ των κρατών, αλλά αρνήθηκε την ισότητα μεταξύ των λαών, τα Ηνωμένα Έθνη προσπάθησαν να επιβάλουν μια καθολική ηθική, αγνοώντας την οικουμενικότητα του ανθρώπινου γένους.